Από την έντυπη έκδοση
Των Δημήτρη Χατζηδημητρίου και Νίκου Μπέλλου
Στο Βερολίνο και τη συνάντηση Μέρκελ - Ολάντ - Ρέντσι, το απόγευμα, είναι στραμμένο το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων πολιτών, καθώς Γαλλία και Γερμανία -συνεπικουρούμενες κι από την Ιταλία- φαίνεται ότι αναλαμβάνουν την ευθύνη του ρόλου τους, προκειμένου να απαντήσουν στα κρίσιμα ερωτήματα που εγείρει, για τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η επιλογή της πλειοψηφίας των Βρετανών πολιτών να αποχωρήσουν από την Ένωση.
Η συνάντηση των τριών, λίγες ώρες πριν από την προγραμματισμένη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου -αύριο και μεθαύριο στις Βρυξέλλες- καθώς και η συνάθροιση των υπουργών Εξωτερικών των «27» στη Βαρσοβία, με πρωτοβουλία του Πολωνού ομολόγου τους, στέλνουν το σαφές μήνυμα ότι η Ε.Ε θα κάνει ό,τι επιβάλλεται για να ανταποκριθεί στην ιστορική ευθύνη της και να διασκεδάσει τις εύλογες ανησυχίες εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών.
Την ίδια ώρα, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, οι υπουργοί Εξωτερικών Γαλλίας και Γερμανίας -με την υποστήριξη και της Ιταλίας- παρουσίασαν κείμενο με τρεις άξονες προτάσεων, που αν υιοθετηθούν θα ανοίξουν τον δρόμο για μια άλλη Ευρώπη.
Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε πως η Γαλλία και η Γερμανία οφείλουν «να πάρουν την πρωτοβουλία» μετά την ψήφο των Βρετανών υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Μια χώρα φίλη, μια χώρα σύμμαχος με την οποία έχουμε τόσους δεσμούς, αποφασίζει να φύγει από την ένωσή μας, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία θεωρούσαμε άφθαρτη, αδιάσπαστη», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος στα εγκαίνια ενός μνημείου στο Ντιν-λε-Πλας (κεντρική Γαλλία), ένα μαρτυρικό χωριό όπου 27 άνθρωποι είχαν τουφεκιστεί στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Είναι ευθύνη της Γαλλίας και της Γερμανίας να πάρουν την πρωτοβουλία, επειδή δείξαμε πως από τη δυστυχία, από τη φρίκη και από τον πόλεμο είμαστε ικανοί να οικοδομήσουμε μια ισχυρή φιλία» πρόσθεσε.
Κοινές πολιτικές
Στο πλαίσιο αυτής της ενότητας, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών εκπόνησαν ένα έγγραφο εννέα σελίδων, με τον τίτλο «Μια ισχυρή Ευρώπη σ’ έναν κόσμο αβεβαιότητας», στο οποίο προτείνουν κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την ασφάλεια και τη μετανάστευση και ενίσχυση της οικονομικής σύγκλισης.
Αφού παραδέχονται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «υφίσταται μια σοβαρή δοκιμασία», οι Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ και Ζαν-Μαρκ Ερό -σοσιαλδημοκράτες αμφότεροι- αναφέρουν πως η Ένωση δέχεται προκλήσεις από μια σειρά κρίσεων στο νότο της και ανατολικά, ενώ η οικονομική ανάπτυξη ανακάμπτει με αργό ρυθμό. Η σύνταξη του εγγράφου είχε αρχίσει πριν η Βρετανία ψηφίσει την Πέμπτη να εγκαταλείψει την Ε.Ε. Έχοντας επίγνωση της πραγματικής κατάστασης, υπογραμμίζουν: «Ούτε μια απλή έκκληση για περισσότερη Ευρώπη, ούτε απλώς μια φάση στοχασμού μπορεί να είναι η αρμόζουσα απάντηση».
Και οι κ.κ. Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ και Ζαν-Ζακ Ερό προσθέτουν: «Για να προλάβουμε τη σιωπηλή έρπουσα διάβρωση του ευρωπαϊκού σχεδίου μας πρέπει να είμαστε περισσότερο επικεντρωμένοι στα ουσιώδη και στο να ανταποκριθούμε στις συγκεκριμένες προσδοκίες των πολιτών μας».
Οι δύο υπουργοί επισημαίνουν πως είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι τα κράτη-μέλη επιθυμούν σε διαφορετικούς βαθμούς την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. «Πρέπει να βρούμε καλύτερους τρόπους για να αντιμετωπίζουμε τα διάφορα επίπεδα της φιλοδοξίας, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη απαντά καλύτερα στις προσδοκίες όλων των Ευρωπαίων πολιτών», προσθέτουν και για τον σκοπό αυτόν προτείνουν τρεις πρωτοβουλίες:
1. Ένα Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Ασφαλείας, βάσει του οποίου:
* Η Ε.Ε. θα θέσει συμφωνημένες στρατηγικές προτεραιότητες για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική της ασφάλειας και θα προωθήσει στους τομείς αυτούς μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική.
* Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., που θέλουν να εγκαθιδρύσουν μια μόνιμη δομημένη συνεργασία στον τομέα της άμυνας, θα πρέπει να μπορούν να το πράξουν με ευέλικτο τρόπο.
* Αν χρειαστεί, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν μόνιμες ναυτικές δυνάμεις ή να αποκτήσουν σε άλλους σημαντικούς τομείς δυνατότητες που να ανήκουν στην Ε.Ε.
2. Μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για το άσυλο και τη μετανάστευση. Οι υπουργοί αναφέρουν:
* Είμαστε αποφασισμένοι ότι η Ε.Ε. πρέπει να εγκαθιδρύσει τα πρώτα πολυεθνή σύνορα στον κόσμο και την πρώτη πολυεθνή ακτοφυλακή.
* Η Ε.Ε. πρέπει να βρει μια κοινή απάντηση στον αυξανόμενο αριθμό των μεταναστών που επιδιώκουν να εισέλθουν στην Ε.Ε. για οικονομικούς λόγους.
* Θα εργαστούμε για να μειώσουμε τους παράγοντες που ωθούν στην παράτυπη μετανάστευση.
3. Ενθάρρυνση της ανάπτυξης και ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Οι υπουργοί αναφέρουν:
* Για να ξεκλειδώσει η ανάπτυξη και να αυξηθεί η παραγωγικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, είναι απαραίτητη μια νέα προσπάθεια για περισσότερες επενδύσεις, τόσο ιδιωτικές όσο και δημόσιες.
* Η εμβάθυνση της ΟΝΕ δεν θα έλθει σαν ένα μπιγκ μπανγκ, αλλά ως το αποτέλεσμα μιας ρεαλιστικής και σταδιακής εξέλιξης.
Διαδοχικές συνομιλίες
Το Σάββατο ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, στη συνάντηση που είχαν, συμφώνησαν σε συγκεκριμένες κινήσεις, ώστε μέσα στους επόμενους έξι μήνες «να σωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση». Με τον κ. Ολάντ είχε τηλεφωνική επικοινωνία και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, το Σάββατο το πρωί.
Διαπίστωσαν πως πρέπει να επιτελεστεί ουσιαστική πρόοδος, στο εσωτερικό της Ενωμένης Ευρώπης, στους τομείς της ασφάλειας, της μετανάστευσης και της οικονομίας. Ο κ. Ρέντσι θα ζητήσει σήμερα στη συνάντηση στο Βερολίνο να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις κάθε χώρας σε σχέση με το 2015, αποδεσμεύοντάς τες από το Σύμφωνο Σταθερότητας, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη και του κ. Ολάντ.
Με άρθρο του, χθες, στην οικονομική εφημερίδα «Il Sole 24 Ore», o Ιταλός πρωθυπουργός προτείνει: «Περισσότερη ανάπτυξη και καινοτομία, ασφάλεια και Σύμφωνο για τη Μετανάστευση: έτσι μπορεί να ξυπνήσει η Ευρώπη». Ο κ. Ρέντσι τονίζει ότι η Ευρώπη είναι το σπίτι όλων μας, «αλλά χρειάζεται επειγόντως ανακαίνιση και φρεσκάρισμα. Τώρα ήρθε η στιγμή να κινηθούμε με ακόμη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.
Η βρετανική ήττα το επιτρέπει και, κατά κάποιον τρόπο, μπορούμε και να πούμε ότι το επιβάλλει». Ακόμη τάσσεται υπέρ της κοινής πολιτικής άμυνας, ως «ένδειξη ισχύος και όχι αδυναμίας» και αναφέρεται στην ιταλική πρόταση, «σε κάθε ευρώ που επενδύεται για την ασφάλεια να αντιστοιχεί ένα ευρώ επενδύσεων σε πολιτισμό».
Πιέσεις για άμεση έναρξη της διαδικασίας εξόδου
Οι Ευρωπαίοι πιέζουν τον Βρετανό πρωθυπουργό να ξεκινήσει άμεσα τη διαδικασία έναρξης διαπραγματεύσεων για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., ωστόσο το σχετικό αίτημα από τον κ. Κάμερον δεν αναμένεται να υποβληθεί στο πλαίσιο της διήμερης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. αύριο και μεθαύριο στις Βρυξέλλες.
Αυτό ανέφερε χθες στη βελγική πρωτεύουσα αξιωματούχος της Ε.Ε., επισημαίνοντας ότι οι άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες κατανοούν τις εσωτερικές δυσκολίες του κ. Κάμερον και θα περιμένουν, ωστόσο επιθυμούν η διαδικασία να ξεκινήσει το συντομότερο.
Οι διαβουλεύσεις που ξεκίνησαν από την Παρασκευή το πρωί, μετά την επισημοποίηση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, είναι πυρετώδεις τόσο σε επίπεδο Ευρωπαίων αξιωματούχων όσο και ηγετών κρατών-μελών. Στην επιστολή που έστειλε ο κ. Τουσκ στους Ευρωπαίους ηγέτες τούς πληροφορεί ότι η συζήτηση για το Βrexit σε επίπεδο των «28» θα γίνει την Τρίτη το βράδυ στο δείπνο, όπου ο κ. Κάμερον θα ενημερώσει για τη βρετανική θέση και το πώς βλέπει το Λονδίνο την εξέλιξη της διαδικασίας. Την Τετάρτη το πρωί θα συνεχίσουν μόνο οι 27 ηγέτες, χωρίς δηλαδή τον Βρετανό πρωθυπουργό, και θα συζητήσουν τη διαμόρφωση μιας κοινής θέσης στις συζητήσεις με το Λονδίνο, αλλά και για το μέλλον της Ε.Ε.
Οι έξι ιδρυτικές χώρες της Ε.Ε. (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο), μέσω των υπουργών Εξωτερικών τους, που συναντήθηκαν το Σάββατο στο Βερολίνο κάλεσαν τον κ. Κάμερον να υποβάλει άμεσα αίτημα για την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της συνθήκης, ώστε να ξεκινήσουν και επίσημα οι διαπραγματεύσεις για την έξοδο από την Ε.Ε.
Ανάλογη θέση πήρε και ο πρόεδρος της Ευρωβουλής Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος συγκάλεσε για αύριο Τρίτη έκτακτη σύνοδο της ολομέλειας με θέμα το Βrexit, αλλά και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος προειδοποίησε ότι το διαζύγιο μεταξύ των δύο πλευρών μπορεί να μην είναι συναινετικό.
Ευρωπαϊκό «όχι» σε παρατεταμένη αβεβαιότητα
Οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και οι περισσότεροι ηγέτες θέλουν την επιτάχυνση της διαπραγμάτευσης για λόγους οικονομικούς και πολιτικούς.
Αναφορικά με τους οικονομικούς λόγους οι Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι μια παρατεταμένη αβεβαιότητα σε σχέση με τη διαχείριση του Βrexit θα μπορούσε μέσω των αγορών και του «παγώματος» των επενδύσεων ελλείψει ορατότητας, να πλήξει την εύθραυστη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Από πολιτικής άποψης οι Ευρωπαίοι ή τουλάχιστον η μεγάλη πλειοψηφία αυτών, επιθυμεί επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων και μάλιστα χωρίς «εκπτώσεις», ώστε να σταλεί σαφέστατο μήνυμα σε όσους θα μπορούσαν να κάνουν παρόμοιες επιλογές στο μέλλον, ότι αυτό θα έχει μεγάλο κόστος για αυτούς.
Οι Ευρωπαίοι για να δείξουν ότι είναι πανέτοιμοι όρισαν και τον επικεφαλής διαπραγματευτή σε τεχνικό επίπεδο, τον Βέλγο διπλωμάτη Ντιντιέ Ζέους, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ήταν αποσπασμένος στο Συμβούλιο της Ε.Ε. ως διευθυντής του γραφείου του πρώην προέδρου Χέρμαν βαν Ρομπέι.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο της Κομισιόν, οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες θα στείλουν την Τετάρτη μήνυμα ενότητας και αποφασιστικότητας προς τους πολίτες, πως θα συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού στο πλαίσιο της Ε.Ε. Θα διαβεβαιώσουν επίσης ότι παρά την επιλογή του βρετανικού λαού, η κατάσταση στην Ε.Ε. είναι σήμερα υπό έλεγχο, δεν υπάρχει κανένα νομικό κενό και τα πάντα λειτουργούν κανονικά.
Από εκεί και πέρα, συνέχισε, οι Ευρωπαίοι πιστεύουν πως πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο η διαδικασία εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., για το καλό και τον δύο πλευρών, δηλαδή δεν θέλουν να διαιωνίζεται η κατάσταση.
«Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να διεξαχθούν σε καλό κλίμα, που θα δείχνει επαγγελματισμό, δεν θα πρέπει να διαρκέσουν μια αιωνιότητα, αλλά εγώ δεν θα ζητούσα επιμόνως τώρα ένα σύντομο χρονοδιάγραμμα» ανέφερε η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, επιλέγοντας μια ήπια στάση εν όψει της αυριανής συνάντησης των Ευρωπαίων ηγετών.
