ΕΚΤΕΝΕΙΣ μεταρρυθμίσεις στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς για τη ζάχαρη πρότεινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι αλλαγές αυτές, όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν, θα τονώσουν την ανταγωνιστικότητα και τον προσανατολισμό προς την αγορά του τομέα της ζάχαρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα του εγγυηθούν ένα μακροπρόθεσμα βιώσιμο μέλλον και θα ενισχύσουν τη θέση της ΕΕ στον τρέχοντα γύρο διαπραγματεύσεων για το παγκόσμιο εμπόριο. Παράλληλα, θα εκσυγχρονίσουν το ισχύον σύστημα, το οποίο παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο για 40 περίπου χρόνια.
Το νέο σύστημα θα εξακολουθήσει να παρέχει προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά ζάχαρης για τις αναπτυσσόμενες χώρες σε ελκυστική τιμή, αρκετά υψηλότερη από τα επίπεδα που ισχύουν στη διεθνή αγορά. Οι χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, που παραδοσιακά εξάγουν ζάχαρη στην ΕΕ, θα επωφεληθούν από ένα πρόγραμμα ενισχύσεων, το οποίο επίσης ενέκρινε σήμερα η Επιτροπή.
Οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνουν συνολική περικοπή, σε δύο στάδια, κατά 39% της τιμής για τη λευκή ζάχαρη• αποζημίωση στους παραγωγούς για το 60% της περικοπής της τιμής μέσω καταβολής αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης – η οποία θα συνδεθεί με την τήρηση περιβαλλοντικών προτύπων και προτύπων για τη διαχείριση της γης και θα προστεθεί στην ενιαία ενίσχυση ανά εκμετάλλευση• ένα καθεστώς εκούσιας αναδιάρθρωσης που θα διαρκεί τέσσερα χρόνια προκειμένου να ενθαρρυνθεί η απόσυρση των λιγότερο ανταγωνιστικών παραγωγών από τον τομέα• και την κατάργηση της παρέμβασης. Το πρόγραμμα ενισχύσεων προς τις χώρες ΑΚΕ θα προβλέπει ποσό 40 εκατ. ευρώ για το 2006 και θα προετοιμάσει το έδαφος για περαιτέρω συνδρομή. Η Επιτροπή ελπίζει στην επίτευξη πολιτικής συμφωνίας επί των προτάσεων αυτών στο Συμβούλιο Γεωργίας του Νοεμβρίου.
«Η ριζική μεταρρύθμιση αποτελεί τη μόνη επιλογή», ανέφερε η κυρία Mariann Fischer Boel, Επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης. «Η εύκολη λύση θα ήταν να μην γίνει καμία ενέργεια. Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε τον αργό και επώδυνο αφανισμό του ευρωπαϊκού τομέα της ζάχαρης. Είμαι πεπεισμένη ότι οι παραγωγοί ζάχαρης της ΕΕ θα μπορούν να προσβλέπουν σε ένα ανταγωνιστικό μέλλον μόνον εφόσον λάβουμε τώρα τα απαραίτητα μέτρα και ενεργήσουμε αποφασιστικά προκειμένου να τους προετοιμάσουμε για τις προκλήσεις που θα έχουν να αντιμετωπίσουν. Προσφέρουμε ένα μακροπρόθεσμο, σταθερό ορίζοντα προγραμματισμού με ένα γενναιόδωρο ταμείο αναδιάρθρωσης για να ενθαρρύνουμε τους λιγότερο ανταγωνιστικούς παραγωγούς να εγκαταλείψουν τον τομέα αυτό και για να αντιμετωπίσουμε τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της διαδικασίας αναδιάρθρωσης. Παράλληλα, θα διατηρήσουμε τις προτιμησιακές μας σχέσεις με τους παραδοσιακούς μας προμηθευτές στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η αγορά μας θα εξακολουθήσει να είναι ελκυστική για ορισμένους από εκείνους που πωλούν τη ζάχαρή τους».
Ο κύριος Louis Michel, Επίτροπος για την Ανάπτυξη και την Ανθρωπιστική Βοήθεια, τόνισε: «Κατανοούμε πλήρως ότι η μεταρρύθμιση του τομέα της ζάχαρης της ΕΕ αποτελεί μία σοβαρή πρόκληση για πολλούς από τους εταίρους μας στις χώρες ΑΚΕ. Το προτεινόμενο καθεστώς αρωγής θα τους εξασφαλίσει ομαλή μετάβαση, στο πλαίσιο μιας τοπικής στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη».
Τα αίτια της μεταρρύθμισης
Μετά τις μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ το 2003 και 2004, έχει φθάσει πλέον η στιγμή να ευθυγραμμίσουμε το καθεστώς της ζάχαρης με την προσέγγιση που έχει ήδη υιοθετηθεί και σε άλλους τομείς. Η μεταρρύθμιση του τομέα της ζάχαρης πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη τα εισοδήματα των παραγωγών, τα συμφέροντα των καταναλωτών και την κατάσταση της μεταποιητικής βιομηχανίας. Η μεταρρύθμιση πρέπει να στηρίξει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας ζάχαρης της ΕΕ, να βελτιώσει τον προσανατολισμό της προς την αγορά και να επιτύχει μία βιώσιμη ισορροπία της αγοράς σε συμφωνία με τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ.
Η Επιτροπή, όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της, έχει μελετήσει λεπτομερώς την αγορά της ζάχαρης και έχει προβεί σε διαβουλεύσεις με όσο το δυνατόν περισσότερους ενδιαφερομένους. Οι εκτιμήσεις των επιπτώσεων που έχει εκπονήσει έδειξαν σαφώς ότι δεν είναι πλέον δυνατή η διατήρηση της σημερινής κατάστασης. Χωρίς μεταρρύθμιση θα πρέπει να υπάρξουν γενικευμένες δραστικές περικοπές των ποσοστώσεων, που θα πλήξουν σοβαρότερα τους περισσότερο ανταγωνιστικούς παραγωγούς και θα οδηγήσουν σε μια κατάσταση φθοράς.
Θα πρέπει να προσφερθεί μακροπρόθεσμη βεβαιότητα στους ευρωπαίους παραγωγούς σχετικά με τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούν. Για το λόγο αυτό, η πρόταση μεταρρύθμισης καθορίζει το οικονομικό και νομικό πλαίσιο για τον ευρωπαϊκό τομέα της ζάχαρης μέχρι το 2014/2015, χωρίς να προβλέπει ρήτρα αναθεώρησης. Η Επιτροπή προτείνει σημαντική περικοπή της τιμής σε δυο στάδια, σε συνδυασμό με τη δημιουργία ενός γενναιόδωρου ταμείου αναδιάρθρωσης που θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια. Τρεις είναι οι κύριοι στόχοι του ταμείου αυτού: πρώτον, να προσφέρει τα αναγκαία κίνητρα που θα ενθαρρύνουν τους λιγότερο ανταγωνιστικούς παραγωγούς να αποσυρθούν από τον εν λόγω τομέα, δεύτερον, να διατεθούν χρήματα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το κλείσιμο εργοστασίων (χρηματοδότηση κοινωνικών προγραμμάτων ή προγραμμάτων απασχόλησης σε άλλους τομείς και μέτρων για την επαναφορά του χώρου του εργοστασίου σε καλή περιβαλλοντική κατάσταση), και τρίτον, να διατεθούν πόροι στις περισσότερο πληττόμενες περιοχές προκειμένου να αναπτυχθούν νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, συνεκτικές με τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ.
Ένα καθεστώς αρωγής προς τις χώρες ΑΚΕ
Πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, για τις οποίες η Ευρώπη αποτελούσε ανέκαθεν μία αγορά ζωτικής σημασίας. Μετά τη μεταρρύθμιση, η Ευρώπη θα εξακολουθήσει να αποτελεί μία ελκυστική αγορά για ορισμένες από τις χώρες οι οποίες έχουν εγγυημένη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ βάσει του πρωτοκόλλου για τη ζάχαρη.
Ωστόσο, η Επιτροπή προτείνει επίσης ένα καθεστώς ενισχύσεων προς τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού οι οποίες εξάγουν παραδοσιακά ζάχαρη στην ΕΕ. Αναγνωρίζει ότι η μεταρρύθμιση αποτελεί μία σοβαρή πρόκληση, όχι μόνο για τους παραγωγούς ζαχαρότευτλων και ζάχαρης της ΕΕ αλλά επίσης και για πολλούς προμηθευτές από τις χώρες ΑΚΕ. Προκειμένου να ανταποκριθεί στην ποικιλία των συνθηκών στις διάφορες χώρες, το καθεστώς ενισχύσεων της Επιτροπής σκοπεύει να καλύψει ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών δράσεων.
Βάσει του πρωτοκόλλου για τη ζάχαρη, δεκαοκτώ χώρες ΑΚΕ εξάγουν ζάχαρη στην ΕΕ και είναι πιθανό ότι θα θιγούν από τις περικοπές τιμών στην αγορά της ΕΕ. Η δέσμευση της Επιτροπής να τις βοηθήσει στη διαδικασία προσαρμογής ενσωματώθηκε στην ανακοίνωσή της του Ιουλίου 2004, και επεκτάθηκε στο «Σχέδιο Δράσης» που υποβλήθηκε τον Ιανουάριο, ως βάση για το διάλογο με τις χώρες ΑΚΕ.
Η Επιτροπή προτείνει την έναρξη εφαρμογής του καθεστώτος ενισχύσεων από το 2006, δεδομένου ότι οι έγκαιρες επενδύσεις στις χώρες αυτές θα μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητές τους για επιτυχή προσαρμογή. Επειδή η πολυπλοκότητα των διαδικασιών αναδιάρθρωσης και διαφοροποίησης απαιτεί διαρκή προσπάθεια, η συνδρομή για το 2006 θα ενσωματωθεί σε ένα οκταετές καθεστώς. Για το έτος 2006 προβλέφθηκε αρχικός προϋπολογισμός 40 εκατ. ευρώ. Για την περίοδο 2007-2013, θα εξασφαλιστεί περαιτέρω μακροπρόθεσμη συνδρομή.
Δεδομένων των διαφορών μεταξύ των χωρών ΑΚΕ, προτείνεται ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων στήριξης, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε χώρας, όπως αυτές έχουν επισημανθεί από τους ενδιαφερόμενους φορείς, και θα ενσωματωθεί σε μία μακροπρόθεσμη, εκτενή και βιώσιμη στρατηγική. Τα είδη της ενίσχυσης έχουν σχεδιαστεί με ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά την αποτελεσματικότητα εφαρμογής τους.
Λεπτομέρειες της πρότασης για τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος ζάχαρης της ΕΕ
Περικοπή της τιμής κατά 39 τοις εκατό σε μία περίοδο δύο ετών, που αρχίζει το 2006/07, προκειμένου να εξασφαλιστεί μία βιώσιμη ισορροπία στην αγορά.
Αποζημίωση προς τους παραγωγούς που αντιπροσωπεύει 60% της περικοπής της τιμής. Ενσωμάτωση της ενίσχυσης αυτής στην ενιαία ενίσχυση ανά εκμετάλλευση και σύνδεση της καταβολής των ενισχύσεων με την τήρηση περιβαλλοντικών προτύπων και προτύπων για τη διαχείριση της γης.
Ισχύς του νέου καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένης παράτασης του συστήματος ποσοστώσεων ζάχαρης, μέχρι το 2014/15. Δεν προβλέπεται ρήτρα αναθεώρησης.
Συγχώνευση των ποσοστώσεων ‘A’ και ‘B’ σε μια ενιαία ποσόστωση παραγωγής.
Κατάργηση του συστήματος παρέμβασης και αντικατάσταση της τιμής παρέμβασης από μια τιμή αναφοράς.
Εισαγωγή ενός καθεστώτος ιδιωτικής αποθεματοποίησης που θα λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας σε περίπτωση που η τιμή αγοράς πέσει κάτω από την τιμή αναφοράς.
Καθεστώς εκούσιας αναδιάρθρωσης, διάρκειας 4 ετών, για τα εργοστάσια ζάχαρης και τους παραγωγούς ισογλυκόζης και σιροπιού ινουλίνης της ΕΕ, το οποίο θα προβλέπει μία υψηλή φθίνουσα ενίσχυση προκειμένου να ενθαρρυνθεί το κλείσιμο εργοστασίων και η παραίτηση από ποσοστώσεις, αλλά και για να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της διαδικασίας αναδιάρθρωσης.
Η ενίσχυση αυτή θα ανέλθει σε 730 ευρώ ανά τόνο κατά το πρώτο έτος, θα μειωθεί στα 625 ευρώ για το δεύτερο έτος, σε 520 ευρώ για το τρίτο έτος και σε 420 ευρώ για το τελευταίο έτος.
Καταβολή συμπληρωματικής ενίσχυσης για τους παραγωγούς ζαχαρότευτλων που θα θιγούν από το κλείσιμο εργοστασίων κατά το πρώτο έτος, για τα οποία διαθέτουν δικαιώματα παράδοσης.
Και οι δύο αυτές ενισχύσεις θα χρηματοδοτηθούν από ένα φθίνον τέλος διάρκειας τριών ετών, που θα επιβληθεί στους κατόχους ποσοστώσεων.
Θα είναι δυνατή η καταβολή ενισχύσεων παύσης καλλιέργειας για τα ζαχαρότευτλα που καλλιεργούνται για μη εδώδιμες χρήσεις και θα είναι επίσης επιλέξιμα για την καταβολή ενίσχυσης σε ενεργειακές καλλιέργειες ύψους 45 ευρώ ανά εκτάριο.
Προκειμένου να διατηρηθεί ένα ορισμένο ύψος παραγωγής στις χώρες που παράγουν σήμερα ζάχαρη “Γ”, θα διατεθεί επιπλέον ποσότητα ενός εκατομμυρίου τόνων έναντι καταβολής εφάπαξ ενίσχυσης, η οποία αντιστοιχεί στο ποσό της ενίσχυσης αναδιάρθρωσης ανά τόνο κατά το πρώτο έτος.
Η ζάχαρη για τις χημικές και φαρμακευτικές βιομηχανίες, καθώς και για την παραγωγή βιοαιθανόλης, θα εξαιρεθεί από τις ποσοστώσεις παραγωγής.
Αύξηση της ποσόστωσης για την ισογλυκόζη κατά 300.000 τόνους υπέρ των υφιστάμενων επιχειρήσεων παραγωγής, που θα κλιμακωθεί σε τρία έτη, με ετήσια αύξηση 100.000 τόνων.
