Από την έντυπη έκδοση
Στη διάθεση της επιχειρηματικής κοινότητας βρίσκεται πλέον το οριστικό σχέδιο του αναπτυξιακού νόμου, που φιλοδοξεί να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάκαμψη των επενδύσεων, οι οποίες γνώρισαν δραματική πτώση από το 2008 και μετά. Η «Ν» καταγράφει τα 12 θετικά και τα 12 αρνητικά σημεία του νέου πλαισίου, όπως αυτά έχουν κωδικοποιηθεί από τους παραγωγικούς φορείς της χώρας.
Τα θετικά
1 Ο προσανατολισμός του νέου θεσμικού πλαισίου για τα καθεστώτα ιδιωτικών ενισχύσεων ευθυγραμμίζεται με την ευρωπαϊκή τάση για μείωση της έμφασης των επιχορηγήσεων και υιοθέτηση των φορολογικών απαλλαγών.
2 Προβλέπεται πλήρης φορολογική απαλλαγή μέχρι και για 15 χρόνια και μέχρις ότου εξαντληθεί το ποσό της προβλεπόμενης κρατικής ενίσχυσης. Σε περίπτωση έλλειψης επαρκών κερδών, στη διάρκεια κάποιου έτους, τα οφέλη για τους επιχειρηματίες μεταφέρονται σε επόμενες χρήσεις.
3 Θέτει πλαφόν στο ύψος της ενίσχυσης που μπορεί να λάβει ένα επενδυτικό σχέδιο για να επιτευχθεί διασπορά των ωφελούμενων από τις κρατικές ενισχύσεις.
4 Επιδιώκει τη δημιουργία καινοτομικών, εξωστρεφών, δυναμικών-βιώσιμων επιχειρήσεων· η αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στο εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, στοχεύει στη συγκράτηση της φυγής των νέων επιστημόνων.
5 Έχει χωρική διάσταση, χρησιμοποιεί, παράλληλα με τις επιχορηγήσεις έντονα τα φορολογικά κίνητρα και τα λεγόμενα νέα επιστρεπτέα χρηματοδοτικά εργαλεία μόχλευσης. Απλοποιεί και οριστικοποιεί τις διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου. Λειτουργεί συντονισμένα με άλλα προγράμματα ενίσχυσης των επιχειρήσεων (ΕΣΠΑ, Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης κ.λπ.).
6 Ενισχύει κατά προτεραιότητα του κλάδους Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνιών και της Αγροδιατροφικής Αλυσίδας (από το χωράφι έως τον τουρισμό).
7 Η ειδική πρόβλεψη για ενισχύσεις επιχειρήσεων και συνεργατικών σχηματισμών που συμμετέχουν σε κλαδικά ή τοπικά παραγωγικά συστήματα ή παραγωγικές αλυσίδες αξίας, που είναι δυνατό να αναπτύσσονται σε περιφερειακό και διαπεριφερειακό επίπεδο.
8 Η καθιέρωση και ενίσχυση του καινοτομικού χαρακτήρα προϊόντων ή διαδικασιών με στόχο τη συνεχή δέσμευση στην καινοτομία των ενισχυόμενων επιχειρήσεων.
9 Το ποσοστό ενίσχυσης των νέων μμε. Οι επενδύσεις τους επιχορηγούνται με 70% και μπορούν να συνδυάσουν έχουν φοροαπαλλαγή, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδότηση του κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης.
10 Η ενθάρρυνση εμβληματικών επενδύσεων ξεκινώντας από τα 20 εκατ. ευρώ αντί των 50 εκατ. ευρώ του προηγούμενου νόμου, η απλοποίηση των διαδικασιών ένταξης και ελέγχου στις περιπτώσεις έτοιμου εξοπλισμού και η συγκέντρωση και ο συντονισμός της δημόσιας χρηματοδότησης μέσω των ταμείων συμμετοχών.
11 Η καταβολή της ενίσχυσης ή η χρήση της ωφέλειας από την επιχείρηση που μπορεί να πραγματοποιείται είτε εφάπαξ με την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου, είτε σταδιακά. Ο προσδιορισμός των ποσών της δικαιούμενης ενίσχυσης ανά είδος κινήτρου γίνεται βάσει των ποσοστών του χρηματοδοτικού σχήματος που έχει εγκριθεί με την απόφαση υπαγωγής.
12 Οι διαδικασία ταχείας αδειοδότησης. Όσες επιχειρήσεις υπαχθούν στον αναπτυξιακό και πληρούν τις προϋποθέσεις των επενδύσεων μείζονος σημασίας, μπορούν να κάνουν χρήση της διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων.
Τα αρνητικά
1 Ο αποκλεισμός από ενισχύσεις ζημιογόνων επιχειρήσεων. Ο νόμος προβλέπει ότι επιχειρήσεις που δεν εμφάνισαν κέρδη σε καμία χρήση κατά την τελευταία εξαετία πριν από την αίτηση υπαγωγής, δεν δικαιούνται να λάβουν ενισχύσεις με το κίνητρο της επιχορήγησης ή της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η πρόβλεψη αυτή αποκλείει αναιτιολόγητα από συγκεκριμένα είδη ενισχύσεων επιχειρήσεις που εμφανίζουν ζημίες, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν ότι οι νέες επιχειρήσεις, τα πρώτα έτη από τη σύσταση και λειτουργία τους, εμφανίζουν κατά κανόνα ζημιογόνες χρήσεις λόγω των αναπόφευκτων υψηλών αποσβέσεων.
2 Η ένταξη των στρατηγικών επενδύσεων στον αναπτυξιακό νόμο περιορίζει σημαντικά το εύρος εφαρμογής του και δρα αποτρεπτικά για τομείς που παραδοσιακά υλοποιούν μεγάλες επενδύσεις (όπως μεταλλουργεία και ενέργεια). Ταυτόχρονα, αλλοιώνει τον ανταγωνισμό, καθώς οι ενταγμένες στρατηγικές επενδύσεις απολαμβάνουν τις επιτρεπόμενες ενισχύσεις, ενώ οι υπόλοιπες όχι. Στον βαθμό που οι στρατηγικές επενδύσεις προϋποθέτουν έγκριση από την Ε.Ε., μπορούν να υποστηριχθούν εκτός αναπτυξιακού νόμου.
3 Ο περιορισμός του ύψους ενίσχυσης. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 5 εκατομμυρίων ευρώ, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο Ειδικό Μέρος του νομοσχεδίου. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις, περιλαμβανομένων και των ενισχύσεων σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις, δεν μπορούν να υπερβούν σωρευτικά τα 10 εκατ. ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα 20 εκατομμύρια ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων.
4 Η σύνδεση επένδυσης με θέσεις εργασίας έχει αποδειχτεί ατελέσφορη καθώς η «επιδότηση της απασχόλησης» δημιουργεί εστίες αδιαφάνειας και δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας ως κριτήριο.
5 Η ενίσχυση δαπανών για την αγορά μονάδων που έχει παύσει η λειτουργία τους είναι σε αντίθεση με την ορθή αναπτυξιακή πρακτική που στηρίζει μονάδες και δραστηριότητες με βιωσιμότητα και όχι αυτές που δεν τα κατάφεραν. Επίσης, ανοίγει την πόρτα για πελατειακές διευθετήσεις.
6 Η υπαγωγή των δημοτικών / δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών στον αναπτυξιακό δεν κινητοποιεί ιδιωτικούς πόρους και στρεβλώνει τον ανταγωνισμό σε βάρος των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
7 Ο νέος νόμος αφήνει ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα παραπέμποντας σε μελλοντικές Υπουργικές Αποφάσεις (ΥΑ) (π.χ. στην εφοδιαστική αλυσίδα, τουρισμό υγείας, επιτροπές αξιολόγησης, κτλ.). Ζητήματα ορισμών, εύρους κοκ. πρέπει να αποτελούν μέρος του κυρίου σώματος του νόμου. Η ανάγκη έκδοσης ΥΑ, εκτός των καθυστερήσεων, δημιουργεί και επενδυτική διστακτικότητα, καθώς η σύνδεση με την εκάστοτε συγκυρία μπορεί να αποτελέσει πηγή ασυνέχειας.
8 Επιδοτείται μόνο η ίδρυση, η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός ξενοδοχειακών μονάδων 3 αστέρων και άνω ή ξενοδοχειακών μονάδων που αναβαθμίζονται σε 3 αστέρων και άνω, ενώ θα έπρεπε να περιλαμβάνονται και τα ξενοδοχεία χαμηλότερων κατηγοριών (2 αστέρων κ.λπ.), καθώς και τα μη κύρια καταλύματα τα πιστοποιημένα με το σύστημα των κλειδιών. Τα τουριστικά καταλύματα δύο αστέρων και κάτω απευθύνονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες πελατών, καλύπτοντας συγκεκριμένες ανάγκες (ιδιαίτερα αυξημένες κατά την τρέχουσα συγκυρία λόγω της κρίσης), η στέρηση δε από αυτά της δυνατότητας να αναβαθμιστούν και να ανταποκριθούν έτσι στις υψηλές απαιτήσεις του ανταγωνισμού στην ουσία τα οδηγεί στη διακοπή της λειτουργίας τους.
9 Δεν παρέχονται πληροφορίες για τον τρόπο χειρισμού των δημιουργούμενων αποθεματικών (ίδια συμμετοχή / φορολογική απαλλαγή), ούτε της χορηγούμενης επιχορήγησης, καθώς και του τρόπου ελέγχου της δημιουργούμενης απασχόλησης (για ενισχύσεις που δεν συνδέονται με την κάλυψη μισθολογικού κόστους).
10 Διαπιστώνεται απουσία χρονικών προθεσμιών, σε σχέση με τις διαδικασίες συγκρότησης των οργάνων ελέγχου, υποβολής των σχετικών εκθέσεών τους, καθώς και δημοσίευσης των αποφάσεων ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας των επενδύσεων σε ΦΕΚ, γεγονός που δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και φόβους για υπερβολικές καθυστερήσεις, με βάση και τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους, παρά τις θεσμοθετημένες σε αυτούς προθεσμίες. Οι αναμενόμενες καθυστερήσεις αυτές λειτουργούν προφανώς αρνητικά, σε σχέση με την προσπάθεια διαμόρφωσης θετικού επενδυτικού κλίματος.
11 Η καταβολή του 50% επιχορήγησης μόνο με την προϋπόθεση προηγούμενης κάλυψης του 100% της προβλεπόμενης ιδίας συμμετοχής. Στους προηγούμενους αναπτυξιακούς νόμους το 50% της εγκεκριμένης επιχορήγησης ήταν δυνατόν να καταβληθεί μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου, με προϋπόθεση η κάλυψη της ιδίας συμμετοχής από τον φορέα της επένδυσης να ανέρχεται σε ποσοστό ανάλογο του υλοποιηθέντος έργου. Η χρηματοδότηση της επένδυσης με ίδια κεφάλαια ως προϋπόθεση για την είσπραξη του 50% της επιχορήγησης (όπου αυτή προβλέπεται) θα πρέπει να συνεχίσει να είναι αναλογική με το ποσοστό υλοποίησης του έργου, π.χ., υλοποίηση τουλάχιστον του 50% του συνολικού εγκεκριμένου κόστους με αντίστοιχη κάλυψη του 50% της συνολικής απαιτούμενης ίδιας συμμετοχής σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρηματοδοτικό σχήμα.
12 Η Σύσταση και Προκήρυξη Καθεστώτων. Δεν αποσαφηνίζεται ο χρόνος προκήρυξης, που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι άμεσος.
Ρυθμίσεις για κλείσιμο των παλαιών νόμων
Στον νέο νόμο προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις των οποίων η προθεσμία ολοκλήρωσης των επενδυτικών σχεδίων τους που υπήχθησαν στις διατάξεις του νόμου 3299/ 2004 έληξε στις 31-12-2015 θα έχουν τη δυνατότητα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 να πραγματοποιήσουν δαπάνες, τουλάχιστον του 50% του εγκεκριμένου κόστους τους. Με την πλήρωση της προϋπόθεσης αυτής οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα ενάμιση (1,5) ακόμη έτους να προχωρήσουν στην πραγματοποίηση του συνόλου των επενδυτικών τους δαπανών.
Αντίστοιχη ημερομηνία, ήτοι η 30-6-2018, προβλέπεται και για τα επενδυτικά σχέδια των οποίων προθεσμία ολοκλήρωσής των λήγει την 31 Δεκεμβρίου 2016 (προϋπόθεση είναι να υλοποιήσουν μέχρι την 31-12-2016 το 50% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου), έτσι ώστε τον Ιούνιο του έτους 2018 να επιδιωχθεί η διευθέτηση του συνόλου σχεδόν των επενδυτικών σχεδίων που υπήχθησαν στον νόμο 3299/2004.
Ελλείψει χρημάτων ο νέος νόμος δίνει το δικαίωμα στις επιχειρήσεις που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις των νόμων 3299/ 2004 και 3908/2011 να επιλέξουν αντί το κίνητρο της επιχορήγησης, με το οποίο είχε εγκριθεί η επενδυτική τους πρόταση, να επιλέξουν τη χρήση του φορολογικού κινήτρου με το οποίο θα αποκτήσουν, πραγματοποιώντας κέρδη από την παραγωγική τους λειτουργία, τη δυνατότητα απαλλαγής καταβολής φόρου, ίσου με το ποσό της δικαιούμενης επιχορήγησης.
Παράλληλα, και στην περίπτωση βέβαια που δεν υπάρξει η επιλογή του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής, προτείνεται η καταβολή της επιχορήγησης να πραγματοποιείται σε επτά (7) ετήσιες δόσεις περιλαμβανομένων και των ενδιάμεσων δόσεων κατά τη διάρκεια υλοποίησης της επένδυσης.
