Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με αύξηση των δημόσιων δαπανών και σε επίπεδο κρατικού αλλά και σε επίπεδο τακτικού προϋπολογισμού αναμένεται να κλείσει το 2016, καθώς, παρά τον καταιγισμό των μέτρων που θα συμφωνηθούν στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης, ελάχιστα θα είναι τελικώς αυτά που θα αφορούν το σκέλος των εξόδων.
Τη στιγμή που ο προϋπολογισμός του 2016 προβλέπει, ούτως ή άλλως, αύξηση των δημόσιων δαπανών κατά περίπου 450 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα προσανατολίζεται στο να αξιώσει τη συγκράτηση των αμυντικών δαπανών, οι οποίες ήταν προγραμματισμένο να περικοπούν κατά 500 εκατ. ευρώ.
Ετσι, αν δεν συμφωνηθούν άλλα μέτρα στο σκέλος των δαπανών -στο τραπέζι φέρεται να υπάρχει πρόταση για μικρή περικοπή ειδικά των καταναλωτικών δαπανών ώστε να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2016-, οι δαπάνες της φετινής χρονιάς θα είναι αυξημένες κατά τουλάχιστον 600-700 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι και όλο το βάρος για την επίτευξη του βασικού δημοσιονομικού στόχου θα πέσει στο σκέλος των εσόδων, μέσα από τη βίαιη αύξηση τόσο των φόρων όσο και των ασφαλιστικών εισφορών.
Συνολικά, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού έχει προϋπολογιστεί να διαμορφωθούν στα 49 δισ. ευρώ το 2016 από τα 48,545 δισ. ευρώ το 2015, ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες (περιλαμβάνουν τα πάντα εκτός από τόκους) θα αυξηθούν στα 41,86 δισ. ευρώ από 41,298 δισ. ευρώ το 2015. Τα τελικά νούμερα, βέβαια, θα φανούν μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Για παράδειγμα, αν συμφωνηθεί τελικώς η συγκράτηση των αμυντικών δαπανών (σ.σ.: το σενάριο που φέρεται να έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές προβλέπει ότι η περικοπή θα συγκρατηθεί στα 100 εκατ. ευρώ αντί για τα 500 εκατ. ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός), θα προκύψει αύξηση στο κονδύλι του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, ενώ αντίστοιχη θετική μεταβολή θα προκύψει και στον προϋπολογισμό του υπουργείου Εργασίας σε περίπτωση που συμφωνηθεί να μην υπάρξει μεγάλη περικοπή των συντάξεων (τουλάχιστον όχι μεγαλύτερη από 200-300 εκατ. ευρώ), αλλά αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.
55 νομικά πρόσωπα
Απόκλιση της τάξης των 570 εκατ. ευρώ συγκριτικά με τους στόχους που είχαν τεθεί εμφάνισαν τα οικονομικά αποτελέσματα των 55 νομικών προσώπων, φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ο προϋπολογισμός των οποίων ξεπερνά τα επίπεδα των 10 εκατομμυρίων ευρώ. Η πλειονότητα των δημόσιων φορέων, -31 σε σύνολο 55- παρουσίασε διψήφια απόκλιση έναντι του στόχου, ενώ από τους υπόλοιπους 24 φορείς οι περισσότεροι έχουν εμφανίσει αποκλίσεις μεν, μικρότερες του 10% δε. Οι αποκλίσεις των 570 εκατ. ευρώ αιτιολογούνται μέσω της σχετικής ανακοίνωσης που εξέδωσε το υπουργείο Οικονομικών ως εξής:
- Η απόκλιση στον προϋπολογισμό του Πράσινου Ταμείου έφτασε στα 98,03 εκατ. ευρώ, καθώς τα έσοδα ανήλθαν τελικώς στα 235,3 εκατ. ευρώ, όταν ο στόχος ήταν να εμφανιστούν έσοδα 370 εκατ. ευρώ. Η διαφορά αποδίδεται στο γεγονός ότι δόθηκε παράταση στην προθεσμία υπαγωγής των δικαιούχων στις ρυθμίσεις περί τακτοποίησης αυθαιρέτων, με αποτέλεσμα να ανακοπεί το κύμα των αιτήσεων (σ.σ.: κανονικά η προθεσμία έληγε τον Φεβρουάριο και δόθηκε παράταση μέχρι τον Οκτώβριο).
- Η αρνητική απόκλιση έναντι των αρχικών στόχων στους προϋπολογισμούς των ΑΕΙ και των ΤΕΙ, όπως επίσης και οι αποκλίσεις που καταγράφηκαν κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών, το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, τη Σιβιτανίδειο Σχολή και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης αποδίδεται στη χρήση ταμειακών διαθεσίμων για διαφορετικούς σκοπούς, αλλά και στην επιχορήγηση από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων λόγω της αναμόρφωσης των στόχων σε χαμηλότερα επίπεδα. Ειδικά για τους ειδικούς λογαριασμούς των πανεπιστημίων, η αρνητική απόκλιση οφείλεται στις αυξημένες δαπάνες που έγιναν προκειμένου να απορροφηθούν χρηματοδοτήσεις, καθώς το 2015 ήταν το τελευταίο έτος της προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2007-2013. Από τους φορείς που υπάγονται στο υπουργείο Παιδείας, τις μεγαλύτερες αποκλίσεις έναντι των στόχων εμφάνισαν ο ειδικός λογαριασμός του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου (-13,765 εκατ. ευρώ), ο ειδικός λογαριασμός του Μετσόβιου Πολυτεχνείου (-6,4 εκατ. ευρώ), ο ειδικός λογαριασμός του Πανεπιστημίου Πατρών (-7,85 εκατ. ευρώ), ο ειδικός λογαριασμός του Πανεπιστημίου Κρήτης (-5,36 εκατ. ευρώ), το Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (-7,34 εκατ. ευρώ) και το ΕΛΚΕ Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος, με απόκλιση 12,17 εκατ. ευρώ.
- Πολύ μεγάλη είναι η απόκλιση στον προϋπολογισμό του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ), καθώς έφτασε τα 56,8 εκατ. ευρώ. Η απόκλιση αποδίδεται στο γεγονός ότι δεν ρευστοποιήθηκαν τίτλοι του ελληνικού Δημοσίου ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ. Στο σκέλος των εξόδων η απόκλιση οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του δωδεκαμήνου ήταν απαιτητές και πληρώθηκαν καταπτώσεις εγγυημένων δανείων συνολικού ποσού 66,8 εκατ. ευρώ έναντι πρόβλεψης 70 εκατ. ευρώ.
- Απόκλιση 50 εκατ. ευρώ καταγράφηκε και στον προϋπολογισμό του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης. Τα έξοδα διατηρήθηκαν στα προϋπολογισθέντα επίπεδα των 146 εκατ. ευρώ, ωστόσο τα έσοδα περιορίστηκαν στα 144 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 195 εκατ. ευρώ. Η επίσημη αιτιολογία έχει να κάνει με τη μείωση του μεταφορικού έργου.
- Η μεγαλύτερη «τρύπα» που ανεβάζει και τη συνολική απόκλιση εντοπίζεται στον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών). Το ταμείο είχε προϋπολογίσει έσοδα 1,074 δισ. ευρώ και δαπάνες μόλις 35 εκατ. ευρώ. Στο σκέλος των εσόδων παρατηρήθηκε υπεραπόδοση (διαμορφώθηκαν στα 1,114 δισ. ευρώ), ωστόσο οι δαπάνες ανήλθαν στα 430 εκατ. ευρώ. Η δαπάνη δεν ήταν άλλη από την άντληση ποσού προκειμένου να καλυφθούν τα ελλείμματα στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η καταβολή των επικουρικών συντάξεων μέσα στο 2015.
Πλησίασαν τους στόχους τα υπουργεία
Το 2015 ο κρατικός προϋπολογισμός δαπανών εκτελέστηκε σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί αναφέρει σε άλλη ανακοίνωση το υπουργείο Οικονομικών. Η απόκλιση διαμορφώθηκε στο 0,3% ή στα 137,7 εκατ. ευρώ όταν ο στόχος ήταν για δαπάνες 47,962 δισ. ευρώ. Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις ήταν οι εξής:
1. Στο υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού παρατηρείται μείωση δαπανών σε σχέση με τον στόχο που τέθηκε κατά 314 εκατ. ευρώ. Η απόκλιση που ανέρχεται στο 15,6% σε ποσοστιαία βάση οφείλεται στην αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, στο πλαίσιο του οποίου κατανεμήθηκαν περισσότερες πιστώσεις από όσες είχαν αρχικά εκτιμηθεί.
2. Στον τομέα τουρισμού του υπουργείου Οικονομίας, οι συνολικές πληρωμές κινήθηκαν σημαντικά υψηλότερα έναντι των στόχων που είχαν τεθεί. Η απόκλιση ανήλθε στα 17,9 εκατ. ευρώ ή στο 42,4%. Και αυτή η απόκλιση αποδίδεται στην ανακατανομή και απορρόφηση περισσότερων δαπανών του ΠΔΕ από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί.
3. Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις εντοπίζονται στο υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθώς φτάνουν στα 456,3 εκατ. ευρώ ή 3,7%. Το πολύ μεγάλο ποσό προήλθε από το γεγονός ότι χρειάστηκαν περισσότεροι πόροι για να καλυφθούν οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ (σ.σ.: η κυβέρνηση δεν προχώρησε πέρυσι στην αλλαγή των κριτηρίων χορήγησης του ΕΚΑΣ με αποτέλεσμα και να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων και να εκτιναχθεί η δαπάνη), αλλά και για να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα για την καταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρίσης (σ.σ.: η σχετική δαπάνη ξεπέρασε τα 110 εκατ. ευρώ).
4. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος η υποεκτέλεση έφτασε στα 163,3 εκατ. ευρώ και οφείλεται επίσης στην ανακατανομή και αναμόρφωση του σχεδιασμού του ΠΔΕ.
5. Τέλος, στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης οι πληρωμές ξεπέρασαν τον στόχο κατά 178,1 εκατ. ευρώ, κάτι που επίσης αποδίδεται στο ΠΔΕ.
