Ποιο είναι τελικά το πραγματικό οικονομικό κόστος από τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ; Οι εκτιμήσεις διαφέρουν μεταξύ τους, ωστόσο τα ποσά είναι διόλου ευκαταφρόνητα.
Τα 400 εκατομμύρια πολίτες που ζουν στις 26 χώρες οι οποίες έχουν επικυρώσει την συνθήκη Σένγκεν στην Ευρώπη μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και να περνούν τα σύνορα χωρίς πρόβλημα. Εξαιτίας όμως της προσφυγικής κρίσης πολλές χώρες έχουν επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους. Η Γερμανία ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο και προς το παρόν αναμένεται να συνεχίσει στην ίδια οδό μέχρι τον Μάιο.
Η άποψη ότι η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων προκαλεί μεγάλο οικονομικό κόστος είναι αμφιλεγόμενη. Οι μεγάλες ουρές αυτοκινήτων στα σύνορα οδηγούν σε καθυστερήσεις στη μεταφορά των προϊόντων με αποτέλεσμα οι εταιρείες να έχουν μεγαλύτερα έξοδα για την αποθήκευσή τους. Οι ταξιδιώτες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να φθάσουν στον προορισμό τους και οι τουρίστες αποφεύγουν τις σύντομες εκδρομές σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Οι εκτιμήσεις για το οικονομικό κόστος διαφέρουν. Ορισμένοι κάνουν λόγο για 10 δισεκατομμύρια ευρώ, άλλοι πάλι μιλούν για 235 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Κομισιόν την προηγούμενη εβδομάδα έκανε λόγο για 5 έως 18 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Η κεντρική οργάνωση των 80 γερμανικών βιομηχανικών και εμπορικών επιμελητηρίων εκτίμησε ότι το κόστος από τις ουρές των αυτοκινήτων, την αναμονή, την γραφειοκρατία και τις αυξημένες δαπάνες αποθήκευσης, είναι πολύ πιο υψηλό. Κατά την εκτίμησή της μόνο για την γερμανική οικονομία το κόστος υπολογίζεται στα 10 δισεκατομμύρια το χρόνο.
Ακόμα πιο υψηλή είναι η εκτίμηση του Ινστιτούτου Bertelsmann, που φθάνει μέχρι και 23,5 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Για το σύνολο της ΕΕ χωρίς το Λουξεμβούργο, την Μάλτα, την Κύπρο και την Κροατία, το ποσό αυτό φθάνει τα 143 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Υπολογίζουν και μια αύξηση των τιμών κατά 3% εξαιτίας των ελέγχων μεταξύ των κρατών της Σένγκεν.
Στην κάθε έρευνα ωστόσο χρησιμοποιούνται διαφορετικά εργαλεία στατιστικής. Για παράδειγμα η έρευνα του ιδρύματος Bertelsmann βασίζεται στην εκτίμηση «ότι οι συνοριακοί έλεγχοι γίνονται σε όλα τα κράτη της συμφωνίας του Σέγκεν» παρόλο που στην πραγματικότητα γίνονται στις χώρες του λεγόμενου βαλκανικού δρόμου, τον οποίο ακολουθούν οι πρόσφυγες στο μεγάλο ταξίδι τους προς την κεντρική Ευρώπη. Ακόμα οι αυξήσεις των τιμών των προϊόντων κατά 3% βασίζονται σε οικονομικά μοντέλα, που μόνο υπό ορισμένες θεωρητικές συνθήκες ισχύουν.
Το συμπέρασμα είναι ότι το ακριβές κόστος δεν μπορεί εν τέλει να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Ωστόσο ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ το διατύπωσε πρόσφατα αρκετά ξεκάθαρα: «Όποιος σκοτώσει το Σένγκεν, θα θάψει και την εσωτερική αγορά».
