Από την έντυπη έκδοση
Της Αννας Δόγα
[email protected]
Με στόχο την επάνοδο σε κερδοφορία το 2016, οι τράπεζες θα προχωρήσουν και στο τελευταίο τρίμηνο του 2015 σε υψηλές προβλέψεις, οι οποίες θα πιέσουν τα αποτελέσματα της προηγούμενης χρήσης. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να θωρακιστεί ο σχεδιασμός για την επίτευξη κερδών φέτος, κάτι το οποίο οι ελληνικές τράπεζες έχουν «υποσχεθεί» στους επενδυτές.
Οι ανακοινώσεις για τα αποτελέσματα τέταρτου τριμήνου ξεκινούν την ερχόμενη εβδομάδα και συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου από την Alpha Bank και τη Eurobank, ενώ στις 9 Μαρτίου θα ανακοινώσει τα οικονομικά αποτελέσματα η Τράπεζα Πειραιώς.
Οπως αναμένουν οι αναλυτές, η χρήση του 2015 θα επιβαρυνθεί με ζημίες εξαιτίας των προβλέψεων που θα ληφθούν, με την προοπτική τα «μαξιλάρια» που θα δημιουργηθούν να χρησιμοποιηθούν εν όψει των δυσκολιών του 2016.
Εκτιμάται ότι οι συνολικές προβλέψεις του 2015 για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες θα διαμορφωθούν σε περίπου 12 δισ. ευρώ, ενώ στο τέταρτο τρίμηνο θα ολοκληρωθεί η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων από το AQR.
Εφόσον υλοποιηθούν οι εκτιμήσεις για βελτίωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος το 2016, η αποκλιμάκωση των επισφαλειών θα επιτρέψει τη σημαντική μείωση των προβλέψεων που θα ληφθούν στο τρέχον έτος.
Οι τράπεζες επιδιώκουν την αποφυγή ζημιών για την τρέχουσα χρήση και για έναν ακόμη λόγο: ώστε να μην υποχρεωθούν να προχωρήσουν στην έκδοση κοινών μετοχών υπέρ του Δημοσίου για το τμήμα του αναβαλλόμενου φόρου που εγγυάται το Δημόσιο, το οποίο θα κληθεί να καταβάλει μετρητά, αυξάνοντας τη συμμετοχή του στις τράπεζες.
Τελευταία πραγματικά κερδοφόρος χρήση ήταν το 2008 για τις τράπεζες, ενώ το 2009 τα προ φόρων αποτελέσματα ήταν μόλις 2 εκατομμύρια ευρώ.
Την περίοδο 2010-2015 οι τράπεζες κατέγραψαν ζημίες ύψους 68,2 δισ. ευρώ σε επίπεδο τράπεζας και ζημίες ύψους 63,4 δισ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου.
O σχεδιασμός των τραπεζών για επάνοδο στην κερδοφορία το 2016 «αντέχει» εάν η αξιολόγηση ολοκληρωθεί το αργότερο έως τον Απρίλιο.
Η καθυστέρηση που καταγράφεται, και πολύ περισσότερο το αβέβαιο χρονοδιάγραμμα, υπονομεύει σταδιακά τις παραδοχές υπό τις οποίες ο κλάδος έστησε το επενδυτικό στόρι της πρόσφατης ανακεφαλαιοποίησης. Οι επιδόσεις των τραπεζών σε ρευστότητα και μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνδέονται άμεσα με τις προσδοκίες ανάκαμψης και αν υπάρχει θετική εξέλιξη στο μέτωπο της αξιολόγησης μέχρι τον Μάρτιο ή το αργότερο τον Απρίλιο, ο υφιστάμενος σχεδιασμός σώζεται και μπορεί να επιτευχθεί η επιστροφή σε κερδοφορία φέτος έπειτα από επτά χρόνια ζημιών.
Πρόκειται για μια στρατηγική που στηρίζεται σε τρεις άξονες: τη σταθεροποίηση των νέων επισφαλειών και τη σταδιακή αποκλιμάκωση που θα επιτρέψει τη μείωση των προβλέψεων, την περαιτέρω μείωση του κόστους και την ανάκαμψη των επιτοκιακών εσόδων.
Επί του παρόντος η δημιουργία νέων καθυστερήσεων είναι συγκρατημένη, αλλά ελλοχεύει ο κίνδυνος να στηθεί το σκηνικό του 2015, όταν το κακό κλίμα προκάλεσε άνοδο των νέων επισφαλειών.
Την ίδια στιγμή, οι κινήσεις αναδιάρθρωσης των δανείων δεν είναι αποτελεσματικές σε περιβάλλον βαθιάς ύφεσης.
Χωρίς θετική αξιολόγηση, δεν δημιουργούνται οι συνθήκες αποκατάστασης της εμπιστοσύνης που θα έφερνε πίσω στο σύστημα καταθέσεις, με αποτέλεσμα η ρευστότητα να παραμένει περιορισμένη και να αίρεται η παραδοχή για βελτίωση των εσόδων από τόκους.
Την αξιολόγηση θα ακολουθούσε η επαναφορά του waiver και η μεταφορά της ρευστότητας από τον ELA στις ΕΚΤ με σαφές όφελος, ενώ η μόνη πρόοδος που διατηρείται είναι στην αποκλιμάκωση των καταθετικών επιτοκίων, μεγάλο μέρος της οποίας έχει ήδη συντελεστεί.
Ο στόχος των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν να υποχωρήσει το ύψος του ELA στο επίπεδο των 60 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου, εφόσον προχωρούσε ομαλά η διαδικασία αξιολόγησης και η εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους εταίρους.
Στη μείωση του κόστους καταγράφεται πάντως πρόοδος και μάλιστα οι τραπεζικοί όμιλοι θα φέρουν μπροστά τα προγράμματα εθελούσιας εξόδου που περιλαμβάνουν τα σχέδια αναδιάρθρωσης.
Η υποχρέωση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι να μειώσουν το ανθρώπινο δυναμικό κατά 4.300 άτομα και αναμένεται ότι εντός του πρώτου εξαμήνου θα ανακοινωθούν εθελούσιες έξοδοι για τουλάχιστον 2.000 άτομα, αρχής γενομένης από την Τράπεζα Πειραιώς.
Εκτίμηση για θετικό σοκ στην οικονομία
Οι Ελληνες τραπεζίτες εκτιμούν ότι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης το συντομότερο δυνατό θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση ένα σπιράλ ανάκαμψης, με την έννοια ότι θα απομάκρυνε την αβεβαιότητα και θα έθετε τις βάσεις για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και σταδιακή επάνοδο καταθέσεων. Πρακτικά θα οδηγούσε την ΕΚΤ σε επαναφορά του waiver και την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ενώ θα άνοιγε τον δρόμο για την άρση των κεφαλαιακών ελέγχων, δημιουργώντας ένα θετικό σοκ στην οικονομία.
