Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Σε τριετία μεταμόρφωσης αναδεικνύεται το διάστημα 2013-2016 για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ, καθώς μέσα από μια σειρά τολμηρών εξαγορών και ηχηρών στρατηγικών συμφωνιών «άλλαξε χέρια» ένα δίκτυο περί τα 593 καταστήματα που μοιράζονταν 23 αλυσίδες.
Η κινητικότητα αυτή ισοδυναμεί με τζίρο της τάξης του 1 δισ. ευρώ (βάσει μέσων εκτιμήσεων ανά κατάστημα και δημοσιοποιημένα μεγέθη) ο οποίος συγκεντρώνεται σε λίγους παίκτες.
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν: στη σύμπραξη Μαρινόπουλου - Σκλαβενίτη, το κλείδωμα της εξαγοράς της Βερόπουλος από τη Metro A.E., τη διάλυση της συμφωνίας Καρυπίδη - Μαρινόπουλου και την εκδήλωση ενδιαφέροντος για το δίκτυο των 149 καταστημάτων της πρώτης από την Πιλίδης, αλλά και τα ηχηρά deal της περσινής χρονιάς που περιλαμβάνουν την απόκτηση του δικτύου της Makro Cash&Carry καθώς και το 60% της Χαλκιαδάκης από τη Σκλαβενίτης, σε συνδυασμό με μικρότερες κινήσεις εξαγοράς από μεγάλους παίκτες που μετρούν από το 2013, η εικόνα που εμφανίζει σήμερα ο κλάδος θέλει πέντε μεγάλες αλυσίδες να συγκεντρώνουν ήδη περίπου το 75% του συνολικού τζίρου της αγοράς.
Μεταξύ των πρωταγωνιστών είναι και ο μοναδικός hard discounter, η θετική πορεία του οποίου μεσούσης της ύφεσης δεν προέρχεται από την επέκτασή του μέσω νέων καταστημάτων, αλλά κυρίως από την ανάπτυξη του υφιστάμενου δικτύου του.
Οσον αφορά την επόμενη μέρα, το στοίχημα για τους υφιστάμενους παίκτες είναι να επιδείξουν ταχεία προσαρμογή στα νέα δεδομένα, αναθεωρώντας τις πρακτικές λειτουργίας του παρελθόντος και ισορροπώντας, παράλληλα, τα επενδυτικά ρίσκα και τα αποδοτικά οφέλη.
Ενδεικτική είναι η τοποθέτηση του επικεφαλής της Metro AEBE Αριστοτέλη Παντελιάδη για το τι μέλλει γενέσθαι: «Δεν υπάρχει χώρος στην αγορά. Οσοι δεν αντέχουν ή θα βελτιώσουν το κόστος λειτουργίας ή θα συγχωνευθούν με άλλους ή θα διακόψουν τη λειτουργία τους» είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι η τελευταία επιλογή είναι βλαπτική για όλο τον κλάδο.
Μολονότι η αγορά ξορκίζει τα «λουκέτα», οι εκτιμήσεις θέλουν μέσα στο 2016 να κλείνουν και άλλα καταστήματα καθώς, όπως υποστηρίζουν στη «Ν» παράγοντες του κλάδου, «πλέον τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι άμεσες στις περιπτώσεις που τα σημεία πώλησης δεν είναι κερδοφόρα. Στο πλαίσιο αυτό το υφιστάμενο δίκτυο καταστημάτων θα μειωθεί, καθώς ούτε οι ισχυρές αλυσίδες δεν προτίθενται να “βάλουν πλάτη” σε μη προσοδοφόρες δραστηριότητες. Εξάλλου, η συγκέντρωση του κλάδου φέρεται να “υποστηρίζεται” και από τις τράπεζες, οι οποίες εκφράζουν προθυμία ως προς τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχημάτων που θα εμφανίζουν υγιή οικονομική εικόνα».
Παράταση του «πολέμου τιμών» φέρνει η συγκέντρωση
Οι εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην εγχώρια αγορά των σούπερ μάρκετ ευθυγραμμίζονται απόλυτα με τις εκτιμήσεις που από το 2010 ήθελαν την αγορά της οργανωμένης λιανικής τροφίμων να μεταλλάσσεται δυνητικά σε παιχνίδι για λίγους, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών αγορών.
Οπως εξηγούν στη «Ν» αναλυτές, «η κρίση έχει δημιουργήσει δύο πόλους στο λιανεμπόριο: ο ένας αφορά τους παίχτες που θα δώσουν μάχη για να διατηρήσουν τη βιωσιμότητά τους και ο άλλος αφορά τα υγιή σχήματα τα οποία ισχυροποιούν περισσότερο τη θέση τους “μαζεύοντας” τον τζίρο μέσω εξαγορών και οργανικής ανάπτυξης σε επίπεδο σημείων πώλησης».
Η περαιτέρω συγκέντρωση δυνάμεων στην αγορά των σούπερ μάρκετ σηματοδοτεί αυτόματα την επιμήκυνση της διάρκειας του «πολέμου της τιμής», ο οποίος αναμένεται να ενταθεί ακόμα περισσότερο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών του κλάδου, η μέση διαφορά τιμών μεταξύ των αλυσίδων κυμαίνεται πλέον στο 0,5%-1%.
Σύμφωνα με έρευνα της IRI, σε μια αγορά η οποία προ κρίσης κυμαινόταν στα 11 δισ. ευρώ οι μειώσεις τιμών μετρώντας σε όγκους ισοδυναμούν με μια επένδυση 800 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όπως προκύπτει, η μείωση της τιμής δεν εξασφάλισε σε όλους τους παίχτες δυνατότητα επιβίωσης.
Με γνώμονα όμως ότι η τιμή εξακολουθεί να είναι το βασικό όπλο στη μάχη των μεριδίων, οι αναλυτές της IRI υπογραμμίζουν ότι πλέον είναι σημαντικό τόσο οι λιανέμποροι όσο και οι προμηθευτές να κινούνται πιο στοχευμένα ως προς τις προωθητικές ενέργειες σε σχέση με το κωδικολόγιο αλλά και τις επενδύσεις πίσω από τις τιμές στο ράφι, προκειμένου να υπάρξει ουσιαστική ανταποδοτικότητα από τις κινήσεις αυτές τόσο στα έσοδα όσο και στον όγκο.
Οσον αφορά τη θέση της βιομηχανίας, δεν μένει ανεπηρέαστη από συγκέντρωση στον κλάδο των σούπερ μάρκετ. Από τη μία πλευρά η δημιουργία ισχυρότερων και βιώσιμων σχημάτων αποτελεί ανακούφιση για μεγάλη μερίδα προμηθευτών, που βρέθηκε αντιμέτωπη με επισφάλειες. Ταυτόχρονα, όμως, η περαιτέρω ισχυροποίηση μικρού αριθμού λιανεμπόρων ενδεχομένως καταστήσει τους προμηθευτές περισσότερο ευάλωτους στις διαπραγματεύσεις.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στελέχη των σούπερ μάρκετ υπογραμμίζουν ότι «οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο επέδειξαν ότι στη λιανική δεν είναι όλοι το ίδιο αξιόπιστοι. Πλέον και η βιομηχανία θα είναι πιο προσεκτική στις αποφάσεις της και στην πολιτική πιστώσεων που υιοθετεί, εξετάζοντας όλες τις παραμέτρους για να κλειδώσει τις συμφωνίες της».
