Την έντονη αντίδραση του ΥΠΕΧΩΔΕ προκάλεσαν δημοσιεύματα «για έργα που έχουν "παγώσει" λόγω προσφυγών». Το υπουργείο υπογραμμίζει ότι σήμερα δεν υπάρχουν τέτοια έργα, και αναφέρει πως είναι παράλογο να εγκαλείται το ΥΠΕΧΩΔΕ επειδή οι εργολάβοι κάνουν ενστάσεις, οι οποίες κυριότατα εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα. Αναφέρει επίσης ότι το υπουργείο είναι κατά τεκμήριο προστάτης του δημοσίου συμφέροντος και μάλιστα η σημερινή πολιτική ηγεσία πασχίζει ώστε αυτό «το κατά τεκμήριο» να αποτελεί πραγματικότητα.
Στην ανακοίνωσή του το ΥΠΕΧΩΔΕ τονίζει:
«Πρώτον. Σήμερα δεν υπάρχουν έργα που έχουν «παγώσει» λόγω προσφυγών. Τα έργα που αναφέρονται στον Τύπο, έχουν δημοπρατηθεί πολύ πρόσφατα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Μετρό Θεσσαλονίκης ανακηρύχτηκε προσωρινός ανάδοχος στις 19 Αυγούστου, στο Μαλιακός-Κλειδί στις 17 Ιουνίου, στο φράγμα Πείρου-Παραπείρου και στο έργο του αεροδρομίου Μακεδονία στις 30 Ιουνίου, στα έργα επέκτασης του Μετρό της Αθήνας προς Ελληνικό και προς Χαϊδάρι οι διαγωνιζόμενοι υπέβαλλαν τις προσφορές τους στις 8 και 12 Σεπτεμβρίου αντίστοιχα. Για τα παραπάνω δεν έχει υπογραφεί ακόμα σύμβαση, διότι αναμένονται οι αποφάσεις των Δικαστηρίων και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποφάσεις που πιστεύουμε ότι πρέπει να βγουν σύντομα και εκτιμούμε ότι έτσι θα συμβεί. Δεν είναι δυνατόν όμως να λέγεται ότι «παγώνουν» τα έργα επειδή για 3-4 μήνες (συμπεριλαμβανομένου μάλιστα του «νεκρού» μήνα Αυγούστου) απλώς ακολουθείται η νόμιμη διαδικασία των προσφυγών. Πραγματικό «πάγωμα» και «μπλοκάρισμα» των μεγάλων έργων στη χώρα είχαμε όταν όλα τα έργα που δημοπρατήθηκαν από τον Απρίλιο του 2003 με το βρώμικο μαθηματικό τύπο είχαν εμπλακεί σε δικαστικές διαμάχες μέχρι το 2005, όταν άρχισαν να ξεμπλοκάρουν χάρη στο νέο νόμο.
Δεύτερον. Οι διαγωνισμοί σήμερα γίνονται με απόλυτη διαφάνεια και σωστές προδιαγραφές. Είναι φυσικό όμως, όπως προβλέπει η ελληνική και η κοινοτική νομοθεσία αλλά και η νομοθεσία όλων των ευνομούμενων κρατών, οι διαγωνιζόμενοι να έχουν το δικαίωμα της ένστασης μετά την απόφαση της Επιτροπής Διαγωνισμών. Μάλιστα, δικαιούνται να κάνουν δύο φορές ένσταση προς το ΥΠΕΧΩΔΕ, ενώ παράλληλα μπορούν να προσφεύγουν και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. (Και διευκρινίζουμε εδώ, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ελέγχει όλα τα έργα, όπως λανθασμένα γράφτηκε, αλλά μόνο αυτά για τα οποία έχουν γίνει προσφυγές σε αυτήν.) Αν δεν δικαιωθούν από το ΥΠΕΧΩΔΕ, έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν και στα δικαστήρια. Αυτή είναι μία λογική διαδικασία, η οποία τηρείται πάντα, για να διασφαλίζει τη διαφάνεια του διαγωνισμού και τα συμφέροντα των διαγωνιζομένων. Οι ενστάσεις είναι ένα όπλο που δίνει ο νόμος σε όποιον διαγωνιζόμενο θέλει να το χρησιμοποιήσει. Με τον νέο νόμο ανάθεσης έργων με μειοδοτικό διαγωνισμό, ενστάσεις μπορεί να γίνουν μόνο για τυπικούς λόγους, οι οποίες εκδικάζονται γρήγορα και τα έργα δεν καθυστερούν. Με το νέο νόμο -αντίθετα με ό,τι συνέβαινε με το μαθηματικό τύπο- ακόμα και όταν γίνονται ενστάσεις, μέσα σε 4 μήνες από τη δημοπράτηση έχουμε ανάδοχο. Έτσι, έχουν ήδη συμβολαιοποιηθεί έργα συνολικού ύψους πάνω από 2 δις. ευρώ! Γι’ αυτό λέμε ότι αυτός είναι ένας νόμος τον οποίον η Ελλάδα τον περίμενε επί δεκαετίες!
Οσον αφορά όμως στα έργα που δεν δημοπρατούνται με τον νέο νόμο, δηλαδή στα έργα που γίνονται με «μελέτη-κατασκευή» και στα έργα που γίνονται με σύμβαση παραχώρησης, τα Δικαστήρια δεν κρίνουν κατά την εκδίκαση των ενστάσεων μόνο τα τυπικά προσόντα διαγωνιζομένων, αλλά και την τεχνική προσφορά. Δεν περιορίζονται δηλαδή στον τύπο, αλλά εισέρχονται και σε θέματα ουσίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η όποια απόφαση επί των ενστάσεων και των προσφυγών είναι θέμα ερμηνείας νομικών κανόνων, η οποία δεν είναι πάντα μονοσήμαντη.
Ο νόμος ερμηνεύεται από τα όργανα της Διοίκησης, αλλά ερμηνεύεται και από τα Δικαστήρια και είναι πιθανό αυτές οι ερμηνείες να μην συμπίπτουν πάντα. Ακόμα κι αν συμβεί δηλαδή ένα Δικαστήριο να δικαιώσει κάποια ένσταση, αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι έκανε κάποιο λάθος το ΥΠΕΧΩΔΕ κατά το διαγωνισμό.
Τρίτον. Τα περισσότερα έργα προχωρούν χωρίς καμία ένσταση. Δηλαδή το σημαντικότερο είναι ότι ακόμα και αυτή η φυσιολογική και όχι χρονοβόρα διαδικασία των ενστάσεων, είναι ανακριβές να λέγεται ότι ακολουθείται «σε όλα τα έργα». Η αλήθεια είναι ότι από τα έργα συνολικής αξίας άνω των 4 δισ. ευρώ που δημοπρατήθηκαν με το νέο νόμο (δεν περιλαμβάνουμε όσα γίνονται με σύμβαση παραχώρησης και αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα) ενστάσεις έγιναν μόνο για έργα συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ.
Τέταρτον. Πολλές φορές, οι ενστάσεις γίνονται μόνο για λόγους τακτικής των εργολάβων. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους σήμερα, οι ενστάσεις γίνονται για έργα με μεγάλο προϋπολογισμό που γίνονται με το σύστημα «μελέτη-κατασκευή». «Παραγίνεται» όμως αυτή η πρακτική και αυτό έχει την εξής σκοπιμότητα: Τη χρησιμοποιούν ως μέσο «πίεσης» προς άλλες εταιρείες για συνεργασία στο ίδιο έργο ή σε άλλα έργα. Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε ότι ο κατά τεκμήριο προστάτης του δημοσίου συμφέροντος είναι το ΥΠΕΧΩΔΕ -και μάλιστα, επί των ημερών μας πασχίζουμε ώστε αυτό το «κατά τεκμήριο» να αποτελεί και την πραγματικότητα. Και επιπλέον, είναι παράλογο να εγκαλείται το ΥΠΕΧΩΔΕ επειδή οι εργολάβοι κάνουν ενστάσεις, οι οποίες κυριότατα εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα».
