Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννη Κανουπάκη
[email protected]
Η συνολική επανεκκίνηση του «ταραγμένου» κλάδου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αποτελεί μία από τις ενεργειακές προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης κατά τους προσεχείς μήνες.
Ο,τι προηγήθηκε έως τώρα, σε θεσμικό επίπεδο, ιδίως στον τομέα των φωτοβολταϊκών, ήταν σε λάθος βάση, όπως προκύπτει και από έρευνα της Infobank Hellastat. Η υπερβολική ανάπτυξή τους κατά το παρελθόν τροφοδοτήθηκε από ελκυστικές αποζημιώσεις, οδηγώντας σε στρεβλώσεις, όπως υπεραποδόσεις, αύξηση του κόστους ενέργειας από ΑΠΕ και κατ’ επέκταση υπερβολική διόγκωση του ελλείμματος του Λειτουργού Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Οπως τονίζει η διευθύνουσα σύμβουλος της Infobank Hellastat (IBHS), Μαρία Μεταξογένη, τα μέτρα για τη μείωση των εγγυημένων τιμών προσδοκάται να αμβλύνουν τις ανισότητες της αγοράς ηλεκτρισμού και να εξορθολογήσουν την ανάπτυξη του κλάδου.
Γεγονός είναι πάντως ότι η επενδυτική δραστηριότητα φέτος παρουσιάζεται αρκετά περιορισμένη, καθώς η δυσχερής τραπεζική χρηματοδότηση, η μείωση των τιμών και η αβεβαιότητα που προκάλεσαν οι πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των δανειστών της χώρας αποθάρρυναν αρκετούς ενδιαφερόμενους επενδυτές την είσοδο στον κλάδο...
Τα τελευταία στοιχεία μας λένε, ωστόσο, ότι κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2015 η συνολική παραγωγή σημείωσε εκ νέου αύξηση 9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014, φτάνοντας τις 3.825 GWh.
Η άνοδος αυτή τροφοδοτήθηκε από τις αιολικές εγκαταστάσεις, οι οποίες αύξησαν την επίδοσή τους κατά 19,2%, στις 1.864 GWh, ενώ στα φ/β προέκυψε οριακή πτώση στις 1.443 GWh. Σε ό,τι αφορά το πρόβλημα του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ, ο ίδιος ο Λειτουργός προβλέπει πως αυτό θα διογκωθεί προσωρινά στα 93 εκατ. ευρώ τον προσεχή Οκτώβριο, όμως στο τέλος του έτους θα μειωθεί σημαντικά στα 15,32 εκατ. ευρώ.
Στη συνέχεια, τους πρώτους μήνες του 2016, ο Ειδικός Λογαριασμός θα καταστεί πλεονασματικός, στο σύνολο της χρονιάς όμως θα είναι και πάλι ελλειμματικός στα 42,24 εκατ. ευρώ. Ο ΛΑΓΗΕ στις προβολές και εκτιμήσεις που κάνει για να υπολογίσει τη βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού λαμβάνει ως δεδομένο ότι θα εγκατασταθεί ένα δυναμικό φωτοβολταϊκής ισχύος μέσα στο 2016 και στο 2017 (γύρω στα 50 MW τον χρόνο).
Πτώση και στασιμότητα
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης για τον εγχώριο κλάδο των ΑΠΕ, που εκπονήθηκε από τον Αλέξη Νικολαΐδη, Economic Research & Sectoral Studies Senior Analyst, το 2014, ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς σημείωσε απότομη επιβράδυνση, καθώς κατασκευαστική δραστηριότητα ουσιαστικά εντοπίστηκε μόνο στα αιολικά πάρκα.
Αντιθέτως, στα φ/β επικράτησε στασιμότητα λόγω της αναστολής της αδειοδότησης νέων εγκαταστάσεων, αφού ο στόχος που είχε τεθεί από την Ε.Ε. ξεπεράστηκε πρόωρα, ενώ η τιμή της παραγόμενης ενέργειας μειώθηκε σημαντικά. Επίσης, περιορισμένες ήταν οι επενδύσεις και στη βιομάζα, ενώ δεν υλοποιήθηκε κανένα υδροηλεκτρικό έργο.
Ετσι, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς στο τέλος του προηγούμενου έτους διαμορφώθηκε στα 4.842,5 MW (εξαιρουμένων των ΣΗΘΥΑ), έχοντας αυξηθεί μόλις κατά 2,8% έναντι του 2013. Συνολικά, προστέθηκαν επιπλέον 131 MW, μέγεθος που αποτελεί τη μικρότερη ιστορικά ετήσια επιπλέον ισχύ.
Πορεία έως το 2013
Υπενθυμίζεται ότι ο κλάδος εμφάνιζε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης έως και το 2013, καθώς ο Ν. 3851/2010 επιτάχυνε τις διαδικασίες αδειοδότησης μέσω της θέσπισης παράλληλων διαδικασιών.
Επίσης, θετικά επέδρασαν -αν και τελικά με υπερχρέωση του ηλεκτρικού συστήματος- οι υψηλές εγγυημένες τιμές στον τομέα των φ/β εγκαταστάσεων, καθώς και η εξαίρεση από την υποχρέωση κατοχής άδειας παραγωγής για φ/β σταθμούς ισχύος μικρότερης του 1 MW. Ετσι, στην Ελλάδα στα τέλη του 2014 λειτουργούσαν φ/β συστήματα συνολικής ισχύος 2.596 MW, ενώ κατά τη διάρκεια της χρονιάς κατασκευάστηκαν ελάχιστες νέες μονάδες (μόλις 17 MW επιπλέον), κυρίως πάρκα, ενώ η άνοδος στα οικιακά φ/β στις στέγες ήταν ελάχιστη.
Ακολούθως, τα αιολικά πάρκα έφτασαν τα 1.979 MW, μέγεθος αυξημένο κατά 113 MW, ενώ αρκετά μικρότερη ήταν η ισχύς των ΜΥΗΣ (220,3 MW) και των εγκαταστάσεων βιομάζας (47,2 MW). Βάσει των παραπάνω στοιχείων, το 86% της επιπλέον ισχύος για το τελευταίο έτος προήλθε από τις αιολικές εγκαταστάσεις, ενώ μόλις το 13% καλύφθηκε από νέα φ/β συστήματα. Ετσι, ανατράπηκε η τάση της προηγούμενης τριετίας, όταν και τα φ/β αποτελούσαν το βασικό όχημα ανάπτυξης της ευρύτερης αγοράς.
Ανοδος τον Μάιο
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΛΑΓΗΕ, τον Μάιο του 2015 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αυξήθηκε περαιτέρω κατά 1,8% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2014, φτάνοντας τα 4.929 MW. Οι φ/β μονάδες αποτέλεσαν το 53% του συνόλου, με την ισχύ τους να αυξάνεται οριακά στα 2.603 MW, τα αιολικά πάρκα ξεπέρασαν τα 2.000 MW, φτάνοντας συγκεκριμένα τα 2.054 MW (μερίδιο 40%), ενώ η ισχύς των ΜΥΗΣ σχηματίστηκε στα 223 MW και των μονάδων βιομάζας στα 49 MW. Το 90% της ισχύος βρισκόταν στο ηπειρωτικό δίκτυο (4.453,6 MW), ενώ τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά είχαν εγκαταστάσεις 475,4 MW, μέγεθος που δεν εμφανίζει αξιόλογες μεταβολές τους τελευταίους μήνες.
Η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος αντανακλάται και στη διαρκώς μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2014 κάλυψαν το 15,6% της εγχώριας ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας, υπερβαίνοντας ελαφρώς το μέσο όρο της Ε.Ε.-28.
Βάσει της εξέλιξης της εγκατεστημένης ισχύος των διαφόρων μορφών ΑΠΕ, διαπιστώνεται ότι η χώρα έχει ήδη υπερβεί από τα τέλη του 2012 τον στόχο για την προβλεπόμενη ισχύ των φ/β εγκαταστάσεων, τόσο για το 2014 όσο και το 2020, με αρνητικές όμως συνέπειες στο κόστος ενέργειας. Αντιθέτως, παρατηρείται σημαντική απόκλιση στις υπόλοιπες κατηγορίες ΑΠΕ.
