Η συρρίκνωση των πληθυσμών μαμούθ άρχισε πολύ νωρίτερα απ’ όσο πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες και γι’ αυτό δεν ευθύνεται το κυνήγι, αλλά η κλιματική αλλαγή, υποστηρίζουν βρετανοί και σουηδοί ερευνητές, οι οποίοι ανέλυσαν γενετικό υλικό από δεκάδες ζώα. Είδαν επίσης ότι στην Ευρώπη ζούσε ένας ξεχωριστός πληθυσμός, ο οποίος αφανίστηκε πριν από 30.000 χρόνια.
Οι ερευνητές αποκωδικοποίησαν τη γενετική ακολουθία 88 δειγμάτων από οστά, δόντια και χαυλιόδοντες μαμούθ, αναζητώντας μια «υπογραφή» που περνάει από τη μητέρα στους απογόνους της, προκειμένου να δημιουργήσουν το γενεαλογικό δέντρο των μαμούθ που ζούσαν από την Ευρασία έως τη Βόρειο Αμερική.
Εντόπισαν δύο περιόδους μεγάλων ανακατατάξεων στους πληθυσμούς, οι οποίες εκδηλώθηκαν σε μεσοπαγετώδεις περιόδους, δηλαδή μεταξύ δύο περιόδων παγετώνων. Μια τέτοια θερμότερη εποχή, πριν από 120.000 χρόνια, προκάλεσε συρρίκνωση και διάσπαση των πληθυσμών, οδηγώντας στην εμφάνιση ενός ξεχωριστού τύπου μαμούθ, το οποίο έζησε στη δυτική Ευρώπη.
Με τη νέα πτώση των θερμοκρασιών, η οποία διήρκεσε περίπου 100.000 χρόνια (Ύστερη Πλειστόκαινος), τα μαμούθ κυριάρχησαν και πάλι. Ωστόσο, μόλις οι θερμοκρασίες άρχισαν ξανά να ανεβαίνουν, οι πληθυσμοί περιορίστηκαν σταδιακά σε μικρούς θύλακες.
Αυτή η διάσπαση αποτελούσε αντικείμενο έντονης συζήτησης μεταξύ επιστημόνων. Ορισμένοι έλεγαν ότι αυτές οι κλιματικές μεταβολές οδήγησαν στον αφανισμό των μαμούθ, ενώ άλλοι υποστήριζαν ότι το ύστατο πλήγμα έδωσε ο άνθρωπος με το κυνήγι.
Γράφοντας στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B, οι ερευνητές από το σουηδικό μουσείο φυσικής ιστορίας και οι συνάδελφοί τους από το βρετανικό πανεπιστήμιο του Ντάραμ λένε ότι δεν μπορεί να ευθύνεται ο άνθρωπος, καθώς τα μαμούθ είχαν ήδη καταφύγει στους ψυχρότερους θύλακες, σε απομονωμένες και δύσβατες περιοχές.
«Κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, 50.000 έως 20.000 χρόνια πριν, σημειώθηκαν μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών μαμούθ, για παράδειγμα ευρωπαϊκοί πληθυσμοί αντικαταστάθηκαν από μεταναστευτικά κύματα από την ανατολή», δήλωσε στο BBC ο Δρ. Λόβε Νταλέν, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
«Ωστόσο, πριν από 20.000 χρόνια, οι πληθυσμοί άρχισαν να συρρικνώνονται με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στον αφανισμό, πρώτα στα ηπειρωτικά πριν από 10.000 χρόνια, και έπειτα σε κάποια απομονωμένα νησιά της Αρκτικής. Αυτό καταδεικνύει ότι ευθύνεται η κλιματική αλλαγή. Ο ρόλος του ανθρώπου στη διαδικασία αυτή δεν έχει ακόμη αποδειχθεί».
Επόμενος στόχος των επιστημόνων είναι να μελετήσουν συγκεκριμένες τοποθεσίες, στις οποίες πιστεύεται ότι έζησαν τα τελευταία μαμούθ, έως και πριν από 6.000 χρόνια.
