Στην ευλαβική ατμόσφαιρα των αγίων ημερών του Πάσχα, ο λόγος του «αγίου των ελληνικών γραμμάτων», Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ζωντανεύει μέσα από την αφήγηση των διηγημάτων του, μεταλαμπαδεύοντας το άσβεστο φως του.
Μέσα στο κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τετάρτης, της πρώτης ημέρας του Μαΐου, ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός θα διαβάσει τρία διηγήματα του σπουδαίου μας λογοτέχνη, στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη, στις 9 το βράδυ.
Με τη σύμπραξη των ψαλτών και μουσικών Κώστα Κωσταντάτου στα κρουστά και το ούτι και Λουκίας Κωσταντάτου στο κανονάκι, ο Δημήτρης Καταλειφός θα αναγνώσει τα διηγήματα «Το μοιρολόγι της φώκιας», «Έρως ήρως» και «Παιδική Πασχαλιά».
Σαν πειθαρχημένος καλόγηρος
Ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός θα διαβάσει τρία διηγήματα του σπουδαίου μας λογοτέχνη, στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη.
Όπως σημείωνε ο Κώστας Βάρναλης για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, το 1937: «Τις Κυριακές και τις μεγάλες γιορτάδες, ο Παπαδιαμάντης πήγαινε πρωί πρωί στον Άγιο Ελισσαίο, κοντά στον Παλαιό Στρατώνα, και έψελνε ανάμεσα στους απλοϊκούς πιστούς της συνοικίας. Εκεί, πήγαινε και ο Μωραϊτίδης για τον ίδιο σκοπό. Έτσι ξαλαφρώνανε κι οι δυο την ψυχή τους από τις πίκρες της ζωής και παίρνανε ένα λουτρό καρτερίας, που τους δυνάμωνε τη δημιουργική τους ορμή.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα τον χάναμε. Εκτελούσε στην εντέλεια όλα τα χριστιανικά του χρέη σαν πειθαρχημένος καλόγηρος. Μα την Κυριακή του Πάσχα, κατά το μεσημέρι, ο κυρ Στέφανος ερχότανε στο καφενείο και τον έπαιρνε στο σπίτι του να φάνε το πασχαλινό αρνί. Κατηφορίζανε κι οι δυο τον λόφο, ο ένας με σκυμμένο το κεφάλι κι ο άλλος με την αλύγιστη περπατησιά του, γιατί τα γόνατά του ήτανε ξυλιασμένα από την αρθρίτιδα.
Στο τραπέζι, μοσχοβολούσε κι άχνιζε το αρνί μέσα στο ταψί• μοσχοβολούσε το τυρί του Παρνασσού, η μαρουλοσαλάτα με τον άνηθο και το κρεμμυδάκι• μοσκοβολούσανε τα πορτοκάλια και λαμποκοπούσανε μέσα στη σουπιέρα τα κόκκινα τ’ αυγά. Πόσοι πειρασμοί. Μα ο θρήσκος Παπαδιαμάντης πρώτα έκαμνε τον σταυρό του, έλεγε το “φάγονται πένητες και εμπλησθήσονται...”, οι άλλοι όρθιοι γύρω σταυροκοπιόντανε κι αυτοί κι ύστερα... Ε ύστερα, άμα καθόντανε στο τραπέζι ο κυρ Στέφανος, που ήξερε τα συνήθεια του φίλου του, του γέμιζε μια κούπα ρετσίνα. Ο κυρ Αλέξανδρος την έπιανε με τις δυο του φούχτες (γιατί τα χέρια του τρέμανε) και την άδειαζε ολάκερη “αμυστί” με μια συγκινητική λαχτάρα. Τότες, το αίμα του ξυπνούσε και κύλαε ζεστό στις φλέβες του, τα μάτια του καθαρίζανε, η ψυχή του άνοιγε τα διπλωμένα φτερά της και, τότε μονάχα, αρχίζανε το φαγί. “Ήτο ωραίον, ρετσινάτον” (λέγει σ' ένα του διήγημα) “όλον άρωμα και πτήσις και αφρός”! Τι λυρικός καϋμός, τι αληθινός έρωτας για το κρασί!
Έτσι, αυτές τις μέρες, που η εποχή μας τις ζει με κάποιαν πεζότητα, πώς να μη θυμηθεί κανείς τον καλό εκείνο καιρό, που η ποίηση και η πίστη ήτανε ζωντανά στοιχεία της ζωής. Τώρα, τα πεύκα τα κόψανε όλα οι πολυκατοικίες. Οι λεύκες ξεραθήκανε κι, ωστόσο, δεν τις κόβουνε να λείψει ο πένθιμος εκείνος σκελετός τους, που τις κάνει να μοιάζουνε με υψηλούς ξύλινους σταυρούς σε κοιμητήρι. Η Δεξαμενή, που ήτανε η ψηλότερη σκοπιά της Αθήνας, έχασε τον ουρανό και τη θάλασσα και κατάντησε σαν μια πηγάδα. Και μείναμε εμείς τα ερείπια, οι παλιοί κάτοικοι του ωραίου λόφου, να θρηνούμε επάνω στα ερείπια του “εξωραϊσμού” του».
Πληροφορίες
Μουσείο Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη, Διογένους 1 - 3, Αέρηδες – Πλάκα, τηλ.: 210 3254119, 210 3254129. Τιμή εισιτηρίου: γενική είσοδος: 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24 – Αθήνα, τηλ. 210 3217917).
