Κρίση στη Βενεζουέλα

Ο δημόσιος τομέας της Βενεζουέλας αποφασίστηκε να εργάζεται μόλις δύο ημέρες την εβδομάδα με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας.

Η υδροηλεκτρική ενέργεια, η οποία είναι η πηγή των δύο τρίτων της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, έχει πληγεί από την χειρότερη ξηρασία της χώρας από το 1969.

Ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο αποδίδει την περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας στο φαινόμενο Ελ Νίνο και την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη.

Οι επικριτές της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι η έλλειψη επενδύσεων στις παρωχημένες υποδομές της χώρας έχουν συμβάλει καθοριστικά στα προβλήματα έλλειψης νερού και ηλεκτρικού ρεύματος.

Η μειωμένη εβδομάδα εργασίας επηρεάζει σχεδόν το ένα δέκατο του πληθυσμού της Βενεζουέλα, που αριθμεί 30 εκατομμύρια άτομα.

Η οικονομία της λατινοαμερικάνικης χώρας βασίζεται στο πετρέλαιο και βρίσκεται σε βαθιά φάση ύφεσης, επηρεασμένη δραματικά από την κατακόρυφη πτώση των τιμών του πετρελαίου από τα μέσα του 2014.

Με εξάρτηση από υδρογονάνθρακες για το 95% των εσόδων της από εξαγωγές, η οικονομία της Βενεζουέλας βρίσκεται σε έντονη κρίση με πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις.

Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση αύξησε τις τιμές των καυσίμων κατά 6.000%, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να καλύψει τις «τρύπες» του προϋπολογισμού.

Άλλες χώρες-παραγωγοί πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας και της Νιγηρίας, έχουν ανακοινώσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της εξάρτησης από τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου.

Στη Βενεζουέλα, οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης προσπαθούν να συγκεντρώσουν τα τέσσερα εκατομμύρια απαιτούμενων υπογραφών για την κήρυξη δημοψηφίσματος σχετικά με την πολιτική της κυβέρνησης Μαδούρο.

Καμένα λάστιχα, λεηλατημένα καταστήματα, αποκλεισμένοι δρόμοι: το Μαρακαΐμπο της Βενεζουέλας, μια πόλη 1,5 εκατομμυρίου κατοίκων, έχει μετατραπεί τις τελευταίες ημέρες σε θέατρο ταραχών και λεηλασιών από οργισμένους πολίτες, λόγω της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης.

Η διπλή κρίση ανάγκασε τον πρόεδρο της χώρας Νίκολας Μαδούρο να ανακοινώσει πρόσφατα ακραία μέτρα. Μεταξύ άλλων, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα εργάζονται μόνο δύο ημέρες την εβδομάδα ενώ σε μεγάλο μέρος της χώρας -εκτός της πρωτεύουσας Καράκας- το ηλεκτρικό ρεύμα κόβεται για τέσσερις ώρες καθημερινά.

«Είναι ένα καζάνι που βράζει, έτοιμο να εκραγεί» σχολιάζει η ιδιοκτήτρια κομμωτηρίου στην πόλη Καρμέλα ντε λα Ος..

Μια υπάλληλός της, η 61 ετών Μαρία Τετέ, δηλώνει εκνευρισμένη από τις διακοπές στην ηλεκτροδότηση, κάτι που ήρθε να προστεθεί στο άλλο καθημερινό βάσανό της: να περιμένει με τις ώρες για να ψωνίσει έξω από το σούπερ-μάρκετ, τα ράφια του οποίου συχνά είναι άδεια. «Εγώ, αντέχω τις ουρές και είχα καταφέρει να μαζέψω σχεδόν πέντε κιλά κρέας. Όλα χάθηκαν» όταν το ψυγείο της τέθηκε εκτός λειτουργίας. «Προσπαθούμε να επιβιώσουμε αλλά η κατάσταση χειροτερεύει καθημερινά. Η κόρη μου έφυγε από τη χώρα, εδώ δεν είχε μέλλον» λέει η γυναίκα.

Μετά τις ταραχές των τελευταίων ημερών η κυβέρνηση έστειλε στην πόλη μέλη της Εθνοφρουράς που έχουν αναλάβει να περιπολούν στους δρόμους, να ελέγχουν τις ουρές στα σούπερ-μάρκετ και να προλάβουν τυχόν νέα επεισόδια.

Η διακοπή της ηλεκτροδότησης γίνεται τυχαία και κάποιες φορές ξεπερνά τις τέσσερις ώρες: στις αρχές της εβδομάδας η συνοικία Τρινιντάντ έμεινε χωρίς ρεύμα επί σχεδόν 20 ώρες.

Η κάποτε πλούσια Βενεζουέλα, χάρη στα άφθονα πετρελαϊκά αποθέματά της, έχει πληγεί σκληρά από την πτώση της τιμής του μαύρου χρυσού αφού οι εξαγωγές πετρελαίου αποτελούσαν το βασικό συναλλαγματικό πόρο της.

Πλέον, παρατηρούνται ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης (όπως λάδι ή φάρμακα) και ο πληθωρισμός έφτασε το 180,9% πέρσι. Έτσι, όταν παρουσιάστηκε πρόβλημα στην ηλεκτροδότηση, κυρίως λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας που οφείλεται στο μετεωρολογικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, η κυβέρνηση βρέθηκε με δεμένα τα χέρια.

Την προηγούμενη φορά που παρουσιάστηκε ενεργειακή κρίση, το 2010, έγιναν εισαγωγές από άλλες χώρες αλλά καθώς τώρα η Βενεζουέλα δεν διαθέτει συνάλλαγμα, αυτό δεν αποτελεί επιλογή, σύμφωνα με την εταιρεία αναλυτών Capital Economics. Η εταιρεία εκτιμά μάλιστα ότι η παρούσα κρίση μπορεί να μειώσει κατά 1,5 μονάδα το ΑΕΠ φέτος.

Την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 30% ανακοίνωσε το βράδυ του Σαββάτου ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον καλπάζοντα πληθωρισμό, ο οποίος πλήττει την αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Ως αποτέλεσμα, ο κατώτατος μισθός ανέρχεται πλέον στα 15.051 μπολίβαρ, τα οποία αντιστοιχούν, βάσει των επίσημων συναλλαγματικών ισοτιμιών, σε 1.505 δολάρια. Ωστόσο, στη «μαύρη αγορά», το συγκεκριμένο ποσό ισούται με μόλις 13,50 δολάρια.

Από τον Απρίλιο του 2013, όταν και ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα, ο Μαδούρο έχει προβεί σε 12 αυξήσεις του κατώτατου μισθού.

«Οι αυξήσεις αυτού του ανθρώπου είναι ανέκδοτο. Ο πληθωρισμός πετάει» σχολίασε ένας εκ των ηγετών της αντιπολίτευσης, τονίζοντας ότι ο πληθωρισμός άγγιξε τον Μάρτιο το 20%.

Σημειώνεται ότι το τελευταίο διάστημα, η Βενεζουέλα πλήττεται από μία άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση, η οποία έχει θέσει σε μερική αναστολή τη λειτουργία του κράτους.

Πηγές: ΑΜΠΕ, Reuters

Σε νέα ζώνη ώρας μετέβη χθες η Βενεζουέλα, μετά από απόφαση του προέδρου της χώρας, Νικολάς Μαδούρο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η σοβαρή έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας. 

Ειδικότερα, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, οι δείκτες των ρολογιών πήγαν μισή ώρα μπροστά τα ξημερώματα της 1ης Μαΐου, έτσι ώστε η χώρα να μεταβεί στη ζώνη ώρας -04:00 GMT.

«Η Βενεζουέλα έχει άλλη μισή ώρα μέλλον, μια νέα ζώνη ώρας, είναι ένα μέτρο για να διασωθεί η Guri», ο κυριότερος υδροηλεκτρικός σταθμός της χώρας, δήλωσε ο κ. Μαδούρο, στα πλαίσια διαδήλωσης για τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς, στο Καράκας.

Τα αποθέματα των υδροηλεκτρικών σταθμών της χώρας βρίσκονται σε ασυνήθιστα χαμηλό επίπεδο λόγω της χειρότερης ξηρασίας των τελευταίων 40 χρόνων που προκαλεί το φαινόμενο Ελ Νίνιο, σύμφωνα με την κυβέρνηση.

Η αλλαγή της ώρας έρχεται μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 30% που ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο της Βενεζουέλας το βράδυ του Σαββάτου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός που πλήττει την αγοραστική δύναμη των πολιτών.

H αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα κατέθεσε στις εκλογικές αρχές σχεδόν 2 εκατομμύρια υπογραφές υπέρ της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος με στόχο την αποπομπή του Σοσιαλιστή προέδρου Νικολάς Μαδούρο, καθώς η δυσφορία των πολιτών στο πρόσωπό του αυξάνεται μπροστά στην οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα.

Ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης υπό την ονομασία «Τραπέζι της Δημοκρατικής Ενότητας» (MUD) κατέθεσε στο Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο (CNE) «1,85 εκατομμύρια υπογραφές!!!» έγραψε στο Twitter ο Χεσούς Τορεάλμπα, γενικός γραμματέας του συνασπισμού.

Οι υπογραφές συγκεντρώθηκαν σε λιγότερο από δύο ημέρες την περασμένη εβδομάδα και η προσέλευση των πολιτών ήταν μαζική στα σημεία συλλογής που είχαν στηθεί σε ολόκληρη τη χώρα.

Μια τόσο σύντομη επιτυχία «συνιστά πιθανόν ένα παγκόσμιο ρεκόρ» επισήμανε με ικανοποίηση ένας από τους επικεφαλής της αντιπολίτευσης, ο Ενρίκε Καπρίλες, σε ένα μαγνητοσκοπημένο μήνυμα που αναρτήθηκε στο Twitter.

«Πρόκειται επιπλέον για μία επίδειξη ισχύος ότι εμείς, οι πολίτες της Βενεζουέλας, επιλέγουμε τη συνταγματική, δημοκρατική, ειρηνική οδό. Θέλουμε να αποφασίζουμε με την φωνή μας, την ψήφο μας, για το μέλλον αυτής της χώρας» πρόσθεσε.

Το CNE, που φημολογείται ότι πρόσκειται στην κυβέρνηση, θα επαληθεύσει εάν το κατώτατο όριο των ψήφων που απαιτούνται (195.721, 1% του εκλογικού σώματος) επετεύχθη και θα καλέσει τους υπογράφοντες να επιβεβαιώσουν προσωπικά την επιλογή τους, προτού προχωρήσει σε μια τελευταία επαλήθευση.

Όλη η διαδικασία θα μπορούσε να ολοκληρωθεί σε έναν μήνα ή και περισσότερο εάν το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο προσπαθήσει να την καθυστερήσει, κατόπιν η αντιπολίτευση θα πρέπει να προχωρήσει σε ένα δεύτερο βήμα συγκεντρώνοντας 4 εκατομμύρια ψήφους σε διάστημα 3 ημερών προκειμένου να διεξαχθεί το δημοψήφισμα, που ελπίζει ότι θα διοργανώσει έως τα τέλη Νοεμβρίου.

Το ακυρωτικό δημοψήφισμα δεν έχει χρησιμοποιηθεί παρά μόνο μία φορά στην ιστορία της χώρας, κατά του πρώην προέδρου Ούγκο Τσάβες (1999- 2013) το 2004: τότε είχε καταλήξει σε αποτυχία.

Αυτήν την φορά θα μπορούσε να ευοδωθεί λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης κοινωνικής δυσαρέσκειας, που αποτυπώνεται με ταραχές και λεηλασίες τις τελευταίες ημέρας στο Μαρακαϊμπο (βορειοδυτικά), τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.

της Νατάσας Στασινού
[email protected]
 
Πριν από λίγες ημέρες οι δείκτες των ρολογιών στη Βενεζουέλα προχώρησαν τριάντα λεπτά μπροστά. Η χώρα συνέχισε να γυρίζει, με ταχύτητα, προς τα πίσω. Την εντολή για αλλαγή στην ώρα έδωσε ο πρόεδρος, Νικολάς Μαδούρο, σε μία προσπάθεια να εξοικονομηθεί ηλεκτρικό ρεύμα. Για το πισωγύρισμα, όμως, ποιος ευθύνεται; Αρκούν παράγοντες όπως η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου, για να εξηγήσουν πώς μία χώρα, που ελάμβανε τα εύσημα για τον περιορισμό της φτώχειας έως και το 2012, σήμερα βλέπει τους πολίτες της να σχηματίζουν ουρές έστω από τα κρατικά ελεγχόμενα σούπερ μάρκετ για λίγα τρόφιμα; Tι καίει περισσότερο ; Το πετρέλαιο ή  η ακολουθούμενη πολιτική από μία ηγεσία, που επένδυσε στο λαϊκισμό, αλλά ξέχασε να επενδύσει στο μέλλον;

Την τελευταία διετία η οικονομία βιώνει βαθειά ύφεση. Το ΑΕΠ της συρρικνώθηκε το 2015 περίπου 5% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ή 7% έως 10% σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς. Φέτος θα παραμείνει σε ύφεση, όπως και άλλες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες. Η ύφεση δεν ξενίζει. Όταν, όμως, συνοδεύεται από εκτίναξη του πληθωρισμού στο 141,5% το 2015 και εκτιμήσεις του ΔΝΤ για περαιτέρω έκρηξή του έως και το 720% φέτος, δεν μπορούμε να μιλάμε μόνο για τον αντίκτυπο του αργού ή μία τυπική αλλαγή στις φάσεις του οικονομικού κύκλου. Οι πραγματικοί μισθοί συρρικνώνονται συνεχώς και το ποσοστό της φτώχειας έχει εκτιναχθεί στο 76% σύμφωνα με έρευνα ακαδημαϊκών, που επικαλείται ο Economist.

Σε παλαιότερη έκθεσή της η Παγκόσμια Τράπεζα εξηγούσε ότι χάρη και στις υψηλές τιμές του πετρελαίου, κατά την περίοδο της διακυβέρνησης Τσάβες η Βενεζουέλα δαπάνησε μεγάλα ποσά σε υποδομές, προώθησε φιλόδοξα προγράμματα κοινωνικού κράτους και αναδιανομής, περιορίζοντας το ποσοστό της φτώχειας από το 50% το 1998 σε περίπου 30% το 2012 και ρίχνοντας τον δείκτη ανισοτήτων Gini από το 0,49 στο 0,40. Παράλληλα φρόντισε να εθνικοποιήσει μεγάλες επιχειρήσεις από τους κλάδους ενέργειας, εξόρυξης μετάλλων και τσιμεντοβιομηχανίας έως τον χρηματοπιστωτικό και εκείνον των τηλεπικοινωνιών. Και αυτό λειτούργησε. Αλλά όχι για πολύ.

Έν απουσία της όποιας προσπάθειας για εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων αυτών, για διαρθρωτικές αλλαγές ή στροφή σε επενδύσεις, που θα περιορίσουν την τεράστια εξάρτηση από τα εμπορεύματα, το όποιο κέρδος μετατράπηκε γρήγορα σε βάρος. Και όσο ο σημερινός πρόεδρος, Μαδούρο (που καλούσε το περσινό καλοκαίρι εμάς τους Έλληνες να «σπάσουμε τα δεσμά, να αποτινάξουμε το ζυγό, που ρουφάει το αίμα των λαών») κλείνει τα μάτια, επιμένοντας σε ιδεοληψίες και ποντάροντας στο λαϊκισμό, το βάρος γίνεται δυσβάσταχτο.

Η δημοσιονομική πολιτική έχει σήμερα παραλύσει. Το βάρος σηκώνει αποκλειστικά η νομισματική. Η κεντρική τράπεζα αντιμετωπίζεται ως «λεφτόδεντρο». Τυπώνει χρήμα για να καλύψει ένα έλλειμμα που υπερβαίνει το 20% του ΑΕΠ. Και όσο καίει το πετρέλαιο την οικονομία, τόσο εκείνη καίει τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος, καίγοντας μαζί και τους καταναλωτές.

Η αντίστροφη μέτρηση για τον σημερινό πρόεδρο έχει αρχίσει. Ο ίδιος επέλεξε ένα δρόμο, που οδηγούσε τη χώρα στο γκρεμό. Το ερώτημα είναι εάν ο επόμενος θα έχει την τόλμη να αλλάξει ρότα.