Ενσαρκώνοντας έναν ήρωα, που, κάποτε, προκάλεσε τον Θεό και ανέβηκε στην κορυφή, για να διαγράψει, τελικά, την αναπόφευκτη πτώση του, ο ηθοποιός Άκις Βλουτής μάς μιλά για την παράσταση «Αρχιμάστορας Σόλνες».
Σαν ένα ονειρόδραμα που φλερτάρει με την αρχαία τραγωδία, στην οποία ο ήρωας θυσιάζεται, για να επέλθει η κάθαρση, το έργο του Χένρικ Ίψεν παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Μπερδέκα, στο Από Μηχανής Θέατρο. Σε ένα αρχιτεκτονικό σκηνικό, όπου οι ήρωες μοιάζουν να αιωρούνται σε έναν χώρο, που ποτέ δεν έγινε σπίτι, ο Άκις Βλουτής διανύει το τελευταίο 24ωρο της πορείας του Σόλνες προς το ύψος και προς τον θάνατο, και μιλά για το έργο, την άνοδο και την πτώση.
Ποια θέματα πραγματεύεται το έργο;
Παρακολουθώντας τη ζωή του αρχιμάστορα Σόλνες από το απόγευμα της 19ης Σεπτεμβρίου κάποτε έως την επόμενη μέρα το απόγευμα, το έργο ξετυλίγει μπροστά μας τη σχέση του με την γυναίκα του, τους τρεις υπαλλήλους που έχει στο γραφείο του, τον οικογενειακό γιατρό και τη νεαρή Χίλντε που εμφανίζεται εκείνο το απόγευμα, δέκα χρόνια ακριβώς μετά την πρώτη τους συνάντηση. Στην επιφανειακή - ρεαλιστική πλοκή του έργου, αναγνωρίζουμε θέματα εξουσίας προϊσταμένου προς υπαλλήλους, σχέση συζύγου προς τη σύζυγο, ανταγωνισμό αρσενικού προς αρσενικό.
Τι διερευνά ο Ίψεν μέσα από αυτά;
Παράλληλα με τα θέματα που προαναφέραμε, παρακολουθούμε και μια υπόγεια πλοκή, όπου παρεισφρέουν ονειρικά, μυθολογικά, ποιητικά στοιχεία. Το μεγάλο ερώτημα, που πραγματεύεται ο Ίψεν και σε αυτό το έργο, είναι η έννοια και τα όρια μιας πραγματικής ελευθερίας, της απελευθέρωσης, δηλαδή, από όλα τα απαγορευτικά όρια που θέτει ο πολιτισμένος κόσμος.
Πού στηρίζεται η ιδέα της παράστασης και με ποιον τρόπο ξετυλίγεται στη σκηνή η ιστορία του αρχιμάστορα;
Γνωρίζοντας ότι ο Ίψεν έγραφε στο γραφείο του με το πορτραίτο του Στρίντμπεργκ κρεμασμένο απέναντί του και ότι ο Στρίντμπεργκ του έστελνε τα πρωτότυπα προτού κυκλοφορήσουν, για να τα διαβάσει, και ότι τον εντυπωσίασε πολύ η αποδόμηση της τελειότητας της κατασκευής και χρησιμοποιώντας στοιχεία του ονείρου - του αγάλματος και του παραμυθιού - που εμφανίζονται επαναληπτικά μέσα στο έργο, καθώς ότι και οι βοηθοί και οι υπηρέτες, τους οποίους ο ίδιος ονομάζει, είναι οι ίδιοι οι χαρακτήρες του έργου, η παράσταση ρισκάρει να εμφανίσει τα πρόσωπα σε σκηνές, που δεν υπάρχουν από γραφής. Δηλαδή, δίνει μια πιο ονειροφαντασιακή ερμηνεία στην εξωτερικά ρεαλιστική του δράση. Έτσι, λοιπόν, παρακολουθούμε τον Σόλνες να διηγείται τη βαθύτερη προσωπική του ιστορία με κατ’ επιλογήν μάρτυρες, που δε θα υπήρχαν μπροστά.
STAMOS ABATIS
Σκιαγραφείστε μας τον Σόλνες.
Νομίζω ότι θα σας απαντήσω με τα μεγάλα ερωτηματικά, που απασχολούν τον ηθοποιό, ο οποίος και τα θέτει στο κοινό. Είναι ένοχος ή το φαντάζεται; Φταίει αυτός που κάηκε το σπίτι ή όχι; Είναι σχεδόν τρελός ή κατέχει κάποιες δυνάμεις, οι οποίες τον καθιστούν “διαφορετικό”; Έχει εκείνος περισσότερη ενοχή απέναντι στη γυναίκα του ή εκείνη απέναντι σε εκείνον; Και ειδικότερα, τι είναι η αμφιβολία, που μοιάζει πολύ προσωπική, αλλά απευθύνεται στη Χίλντε ως υπόσταση απέναντί του; Υπήρξε πράγματι συμφωνία μεταξύ τους, κι αν ναι, τι είδους;
Τι τον οδηγεί στην άνοδο και τι στην πτώση;
Αν θεωρήσουμε ότι ο κύκλος της ζωής και του θανάτου είναι ένας διαρκής κύκλος του σύμπαντος, όπου εμείς κατοικούμε, το δίπολο της ζωής και του θανάτου, του θανάτου και της αναγέννησης είναι πολύ κοντινό με το δίπολο άνοδος - πτώση. Άρα, λοιπόν, μετά την πτώση, θα αναγεννηθεί μια άλλη πραγματικότητα. Βασικό στοιχείο της ανόδου ενός ανθρώπου είναι ένας καθαρός ισχυρός στόχος. Ο στόχος του Σόλνες είναι να υπερβεί τα στενά όρια της ανθρώπινης ύπαρξης και να γίνει ένας μεγάλος δημιουργός. Όταν τον συναντούμε στη σκηνή, τη μέρα που το έργο διαδραματίζεται, ο στόχος του έχει αποδυναμωθεί αρκετά. Η παρουσία της Χίλντε Βάνγκελ τού ξαναγεννά έναν ισχυρό στόχο και, στην περίπτωσή του, τον οδηγεί σε μια εκ νέου άνοδο, που οδηγεί σε μια πραγματική πτώση, η οποία, όμως, τον απελευθερώνει για πάντα μέσα στον κόσμο των ιδεών, έχοντας από κάτω τη Χίλντε να βεβαιώνει την επιτυχία του.
Πιστεύετε στη Θεία Δίκη;
Ως Έλληνας και απόγονος των αρχαίων μας προγόνων και, παρότι οι εποχές το ακυρώνουν, βεβαίως και πιστεύω στη Θεία Δίκη, που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Νέμεση και οδηγεί στην Ύβρη.
Εμάς, στη σύγχρονη πραγματικότητά μας, τι μας οδήγησε στην άνοδο και τι στην πτώση;
Αν μιλάμε για τη σύγχρονη πραγματικότητα της χώρας μας, δε θεωρώ ότι υπήρξε ποτέ πραγματική άνοδος, εκτός από την άνοδο του Χρηματιστηρίου, που, τελικά, όπως εκ των υστέρων καταλάβαμε, ήταν απολύτως πλασματική. Έτσι κι αλλιώς, η άνοδος, όπως λέτε, δε θα μπορούσε να είναι άνοδος πραγματική, όταν ο πολιτισμός ήταν ό,τι κατώτερο μπορούσε να υπάρξει και αυτό συνεχίζει να ισχύει. Καταρχάς, από την πολιτεία και, κατ’ επέκταση, στους πολίτες.
Τι ελπίζετε για το μέλλον μας;
Πιστεύω ότι υπάρχει μέλλον, γιατί αλλιώς δεν υπάρχει ζωή. Χωρίς προοπτικές, τις οποίες πρέπει να προσδιορίσει μόνος του ο καθένας μας, χωρίς ελπίδα, χωρίς όνειρο, ο κόσμος αυτός θα γκρεμιστεί.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Έρι Κύργια, σκηνοθεσία: Κατερίνα Μπερδέκα, σκηνικά - κοστούμια: Νίκος Αναγνωστόπουλος, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, μουσική: Δημήτρης Παπαλάμπρου, βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη. Ερμηνεύουν: Άκις Βλουτής, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Διώνη Κουρτάκη, Ερρίκος Λίτσης, Αθηνά Μπερδέκα, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Βασιλική Τρουφάκου.
Πληροφορίες
Από Μηχανής Θέατρο: Ακαδήμου 13 - Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5231131. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη έως Σάββατο: 20.30, Κυριακή: 19.00. Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 14 ευρώ, φοιτητικό: 10 ευρώ, κάθε Πέμπτη: γενική είσοδος: 10 ευρώ. Χωρητικότητα σκηνής: 90 άτομα.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
