Στις «pulp» ιστορίες επιστημονικής φαντασίας των παλιών δεκαετιών (Buck Rogers, Perry Rhodan κ.α.) οι αστροναύτες συχνά δεν παρουσιάζονταν να χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία στους διαστημικούς περιπάτους τους, με τις στολές τους να απεικονίζονται ιδιαίτερα… στιλάτες και κολακευτικές όσον αφορά στη σιλουέτα τους.
Η πραγματικότητα διέψευσε τις συγκεκριμένες προβλέψεις, καθώς οι στολές αστροναυτών αποδείχτηκαν μάλλον ογκώδης υπόθεση- ωστόσο αυτό ενδεχομένως να αλλάξει χάρη στη δουλειά ερευνητών του ΜΙΤ, που δουλεύουν πάνω σε διαστημικές στολές οι οποίες παραπέμπουν περισσότερο σε «δεύτερο δέρμα» παρά σε «πανοπλίες» και θα επιτρέπουν μεγαλύτερη ελευθερία και ευκινησία σε διαστημικούς περιπάτους και αποστολές στην επιφάνεια πλανητών.
Η Ντέιβα Νιούμαν, καθηγήτρια αεροναυτικής και αστροναυτικής στο MIT και οι συνάδελφοί της εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη ενδυμάτων ενεργής συμπίεσης, που ενσωματώνουν μικρά, «ελατηριοειδή» πηνία τα οποία συστέλλονται όταν αντιδρούν στη θερμότητα. Τα πηνία αυτά είναι κατασκευασμένα από SMA (shape-memory alloy), ένα είδος υλικού που μπορεί να «θυμάται» το σχήμα του και, όταν λυγίζει ή παραμορφώνεται, έχει τη δυνατότητα να το ανακτά όταν θερμαίνεται.
Η ομάδα ενσωμάτωσε τα συγκεκριμένα πηνία σε «μανικέτια» που παραπέμπουν σε επιδέσμους και χρησιμοποίησε ηλεκτρικό ρεύμα για την παραγωγή θερμότητας. Σε συγκεκριμένη θερμοκρασία τα πηνία συστέλλονται στο σχήμα το οποίο «θυμούνται», σαν ελατήριο, σφίγγοντας το «μανικέτι». Σε δοκιμές που έγιναν διαπιστώθηκε ότι η πίεση που παράγεται από τα πηνία επαρκεί για να υποστηρίξει πλήρως έναν αστροναύτη στο Διάστημα.
MIT/JOSE-LUIS OLIVARES
Σε συγκεκριμένη θερμοκρασία τα πηνία συστέλλονται στο σχήμα το οποίο «θυμούνται», σαν ελατήριο, σφίγγοντας το «μανικέτι».
«Με τις συμβατικές διαστημικές στολές, στην ουσία είσαι μέσα σε ένα μπαλόνι με αέριο το οποίο σου παρέχει το απαραίτητο ένα τρίτο μιας ατμόσφαιρας (από πλευράς πίεσης) για να σε κρατήσει ζωντανό στο κενό του Διαστήματος» αναφέρει σχετικά η Νιούμαν, που δουλεύει πάνω στο αντικείμενο εδώ και μια δεκαετία. «Θέλουμε να επιτύχουμε την ίδια συμπίεση, αλλά μέσω μηχανικής αντίθλιψης- εφαρμόζοντας την πίεση απευθείας στο δέρμα, αποφεύγοντας συνολικά την πίεση του αερίου. Συνδυάζουμε παθητικά ελαστικά με ενεργά υλικά…τελικά, το μεγάλο πλεονέκτημα είναι η ευκινησία και μία πολύ ελαφριά στολή για εξερεύνηση πλανητών».
Αν και εφαρμοστές στολές αστροναυτών έχουν προταθεί και στο παρελθόν, πάντα υπήρχε το πρόβλημα του πώς θα την φορέσει και θα τη βγάλει κάποιος, από τη στιγμή που μια τέτοια στολή θα είναι σχεδιασμένη για είναι εξαιρετικά κολλητή/ εφαρμοστή. Τα SMA παρέχουν λύση πάνω στο ζήτημα, καθώς «αντιδρούν» μόνο όταν θερμαίνονται- οπότε ψύχρανσή τους θα είχε ως αποτέλεσμα το «χαλάρωμα» της στολής.
Η επόμενη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ομάδα των ερευνητών είναι το πώς η στολή θα παραμένει εφαρμοστή. Οι επιλογές φαίνονται να είναι δύο: ή η διατήρηση μίας διαρκώς υψηλής θερμοκρασίας ή η ενσωμάτωση ενός μηχανισμού «κλειδώματος» που θα εμποδίζει τα πηνία να χαλαρώσουν. Οι ερευνητές προσανατολίζονται προς τη δεύτερη επιλογή, καθώς η πρώτη θα απαιτούσε βαριές μπαταρίες και θα υπερθέρμαινε τον αστροναύτη.
Πέρα από τις διαστημικές στολές, η εν λόγω τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για πιο «γήινες» εφαρμογές, όπως σε αθλητικά ρούχα ή στρατιωτικές στολές.
Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τη ΝΑSA και το MIT Portugal Program.
