Ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις από ΗΠΑ

Aποκλειστικό ρεπορτάζ του Guardian κάνει λόγο για συστηματική συλλογή και παρακολούθηση των τηλεφωνικών αρχείων εκατομμυρίων Αμερικανών πελατών της Verizon, ενός εκ των μεγαλύτερων παρόχων υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ, κατόπιν απόρρητης δικαστικής εντολής που εκδόθηκε τον Απρίλιο.

Σύμφωνα με αντίγραφο της εντολής, το οποίο έφτασε στον Guardian, η Verizon παρέχει σε καθημερινή βάση στην NSA πληροφορίες σχετικά με τις τηλεφωνικές κλήσεις εντός των ΗΠΑ, αλλά και μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών. Η εντολή δόθηκε από το FISA (Foreign Intelligence Surveillance Court) στο FBI στις 25 Απριλίου, για μία περίοδο τριών μηνών, που λήγει στις 19 Ιουλίου. Στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στις πληροφορίες περιλαμβάνουν τους τηλεφωνικούς αριθμούς, τις τοποθεσίες, τις διάρκειες και τις ώρες  των κλήσεων, και συγκεκριμένα στοιχεία ταυτοποίησης. Όπως αναφέρεται, δεν καλύπτεται το περιεχόμενο των κλήσεων.

Η εν λόγω αποκάλυψη αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις εντός των ΗΠΑ, καθώς πρόκειται για την πρώτη μεγάλη αποκάλυψη περί τέτοιου είδους δραστηριοτήτων από πλευράς των μυστικών υπηρεσιών μετά το τέλος της προεδρίας Μπους και επί της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν υπάρξει σχόλια από τις αμερικανικές υπηρεσίες ή τη Verizon, ενώ δεν έχει γνωστοποιηθεί εάν έχουν αντίστοιχα «στοχευθεί» και άλλες εταιρείες.

Παραμένοντας στο πλαίσιο των υπηρεσιών πληροφοριών, χρηματοδότηση απροσδιόριστου ύψους έλαβε από την In-Q-Tel – την επενδυτική εταιρεία η οποία επενδύει κεφάλαια για λογαριασμό της CIA- η Narrative Science, γνωστή για τις εφαρμογές αυτόματης γραφής κειμένων της στους χώρους της αθλητικογραφίας και των οικονομικών.

Η Narrative Science έχει αρχίσει εδώ και καιρό να γίνεται γνωστή στους δημοσιογραφικούς κύκλους για τις δραστηριότητές της, ωστόσο πρόσφατα άρχισε να προσελκύει ενδιαφέρον και για άλλους τομείς, πέρα από τη δημοσιογραφία, καθώς η δυνατότητα μετάφρασης και επεξεργασίας/ επεξήγησης μεγάλων όγκων δεδομένων θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη σε πολλούς.

Σε παρεμφερές πλαίσιο, η In-Q-Tel το 2009 επένδυσε στην Visible Technologies, εταιρεία που παρακολουθεί τη δραστηριότητα σε social media, blogs και άλλες μορφές διαδικτυακής επικοινωνίας.

Οι «ρομποτικοί δημοσιογράφοι» της Narrative Science, σύμφωνα με το AllThingsD, έχουν «εργαστεί» μέχρι τώρα σε εφημερίδες, συντάσσοντας μικρά θέματα, και εσωτερικές εταιρικές αναφορές. Μετά από την εν λόγω συμφωνία, θα αρχίσουν να χρησιμοποιούνται και από τη CIA, καθώς και από άλλες αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, για σκοπούς «σύνταξης» κειμένων/ περιλήψεων που θα περιέχουν τα δεδομένα που προκύπτουν από ογκώδεις καταστάσεις και λίστες.

Στην παραδοχή ότι συλλέγει μια τεράστια ποσότητα αρχείων τηλεφωνικών κλήσεων από τουλάχιστον μια εταιρεία προχώρησε την Πέμπτη η κυβέρνηση των ΗΠΑ, υπερασπιζόμενη την συγκεκριμένη πρακτική με το επιχείρημα ότι συνιστά «κρίσιμης σημασίας εργαλείο για την προστασία του έθνους από τρομοκρατικές απειλές».

Η παραδοχή έρχεται μετά την δημοσίευση, την Τετάρτη, στον ιστότοπο της βρετανικής εφημερίδας Guardian μιας μυστικής δικαστικής εντολής στις ΗΠΑ η οποία αφορά τα αρχεία εκατομμυρίων πελατών της εταιρείας Verizon Communications.

Υψηλόβαθμος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσε σήμερα ότι η συγκεκριμένη δικαστική εντολή αφορά μόνον στοιχεία όπως ο τηλεφωνικός αριθμός ή η διάρκεια μιας τηλεφωνικής κλήσης και όχι την ταυτότητα των συνδρομητών ή το περιεχόμενο των τηλεφωνικών κλήσεων.

«Επιτρέπει στο προσωπικό της αντιτρομοκρατίας να βρίσκει αν γνωστοί ή ύποπτοι τρομοκράτες ήρθαν σε επαφή με άλλα άτομα που μπορεί να εμπλέκονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα ανθρώπους που βρίσκονται εντός των ΗΠΑ», σημείωσε ο αξιωματούχος.

Σύμφωνα με την μυστική δικαστική εντολή την οποία εξασφάλισε και δημοσίευσε η Guardian, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) συλλέγει τα αρχεία των τηλεφωνικών κλήσεων εκατομμυρίων πελατών της εταιρείας τηλεπικοινωνιών Verizon.

Η δικαστική εντολή με την επισήμανση «Άκρως Απόρρητο», η οποία εκδόθηκε από το FISC, το ομοσπονδιακό δικαστήριο το οποίο είναι αρμόδιο για επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών, υποχρεώνει την Verizon Business Network Services Inc και υπηρεσίες της Verizon Business Services να παραδίδουν ηλεκτρονικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων όλων των αρχείων των τηλεφωνικών κλήσεων σε μια «διαρκή, καθημερινή βάση» έως την εκπνοή της εντολής στις 19 Ιουλίου του 2013.

Η εντολή, η οποία φέρει την υπογραφή του δικαστή Ρότζερ Βίνσον και εκδόθηκε κατόπιν αιτήματος του FBI, καλύπτει κάθε τηλεφωνικό αριθμό τον οποίο κάλεσαν όλοι οι πελάτες, τον τόπο και στοιχεία της οδού διαβίβασης των κλήσεων, μαζί με την διάρκεια και την συχνότητα των κλήσεων, αλλά όχι το περιεχόμενό τους.

Ένα ψηφιακό αντίτυπο της εντολής αυτής είναι διαθέσιμο στην διεύθυνση http://r.reuters.com/kap68t .

Μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί αν η πρακτική αυτή αφορά κι άλλες εταιρείες τηλεπικοινωνιών.

Η αποκάλυψη εγείρει νέες ανησυχίες για τον χειρισμό από την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα ζητημάτων σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και της ελευθερίας του λόγου.

Η κυβέρνησή του δέχεται ήδη επικρίσεις για έρευνα στα αρχεία των τηλεφωνικών κλήσεων δημοσιογράφων του πρακτορείου Associated Press, όπως και στην ηλεκτρονική αλληλογραφία δημοσιογράφου του τηλεοπτικού δικτύου Fox, στο πλαίσιο των ερευνών της για διαρροή κυβερνητικών πληροφοριών.

Πηγές: ΑΜΠΕ, Reuters

O νόμος που δίνει τη δυνατότητα στις κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ να συλλέγουν δεδομένα από εταιρείες του ίντερνετ, επιτρέπει την παρακολούθηση μόνο «μη αμερικανών πολιτών» εκτός ΗΠΑ, υποστήριξε ο επικεφαλής της αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Τζέιμς Κλάπερ, μετά τα δημοσιεύματα της Washington Post και του βρετανικού Guardian.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, η αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας (NSA) και το FBI «έχουν άμεση πρόσβαση στους κεντρικούς διακομιστές εννέα κορυφαίων εταιρειών του Διαδικτύου», μέσω ενός άκρως απόρρητου προγράμματος, με την ονομασία PRISM και οι υπηρεσίες κάνουν «εξαγωγή» ηχητικών δεδομένων, βίντεο, φωτογραφιών, μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εγγράφων και αρχείων σύνδεσης.

Ο Κλάπερ ισχυρίστηκε ότι τα εν λόγω δημοσιεύματα περιέχουν πολλές ανακρίβειες χωρίς ωστόσο να διευκρινίσει περαιτέρω.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμη πηγή, το απόρρητο πρόγραμμα πήρε πρόσφατα εκ νέου εξουσιοδότηση από το Κογκρέσο, μετά από εκτεταμένες συζητήσεις και συνεδριάσεις. «Οι πληροφορίες που συλλέγονται μέσω αυτού του προγράμματος», επεσήμανε η ίδια πηγή, «αποτελούν τις πιο σημαντικές και πολύτιμες πληροφορίες και χρησιμοποιούνται για την προστασία του έθνους κατά πιθανών απειλών». 

Από την πλευρά του οι εταιρείες που εμπλέκονται στα δημοσιεύματα, μεταξύ των οποίων οι Apple, Google, Facebook, Microsoft και Yahoo, αρνήθηκαν ότι παρέχουν σε κυβερνητικές υπηρεσίες «άμεση πρόσβαση» στους διακομιστές των συστημάτων και των δικτύων τους.

Η Google ανακοίνωσε ότι παρά τις προηγούμενες αναφορές ότι είχε αφήσει ένα «ανοιχτό παράθυρο» στις κυβερνητικές υπηρεσίες, ουδέποτε παρείχε τέτοιου είδους πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών της.

Αλλά και η Microsoft ανακοίνωσε ότι δεν συμμετέχει εθελοντικά σε οποιοδήποτε κυβερνητικό πρόγραμμα συλλογής δεδομένων, διευκρινίζοντας ότι συμμορφώνεται μόνο «με τις διαταγές για αιτήσεις ειδικών λογαριασμών».

Νωρίτερα, Apple, Yahoo και Facebook διέψευσαν τις αναφορές ότι παρέχουν στις υπηρεσίες πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών τους.

Ο επικεφαλής του Facebook σε θέματα ασφαλείας, Τζο Σάλιβαν, δήλωσε: «Δεν παρέχουμε σε καμία κυβερνητική υπηρεσία άμεση πρόσβαση στους διακομιστές του Facebook. Όταν ζητείται από την εταιρεία να παράσχει δεδομένα ή πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένα άτομα, εμείς εξετάζουμε προσεκτικά κάθε τέτοιο αίτημα, συμβουλευόμαστε τους ισχύοντες νόμους και παρέχουμε τις πληροφορίες εφόσον αυτό απαιτείται από το δίκαιο». 

«Δεν έχουμε ακουστά το PRISM», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Apple, Στιβ Ντόουλινγκ και διαβεβαίωσε πως «δεν παρέχουμε σε καμία κυβερνητική υπηρεσία άμεση πρόσβαση στους servers μας και οποιαδήποτε κυβερνητική υπηρεσία ζητά πληροφορίες σχετικά με τους πελάτες μας, πρέπει να έχει δικαστική εντολή».

Ερωτηθείς εάν η Apple έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα συλλογής δεδομένων της NSA και του FBI, αρνήθηκε να απαντήσει.

Οι αποκαλύψεις για τις παρακολουθήσεις των τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ από την NSA και άλλες κυβερνητικές παρουσίες συνεχίζονται, με δημοσιεύματα της Washington Post και του Guardian να κάνουν λόγο για το πρόγραμμα PRISM, επικαλούμενα απόρρητα έγγραφα.

Όπως αναφέρεται σχετικά, τόσο η NSA όσο και το FBI έχουν πρόσβαση στους κεντρικούς servers εννέα εταιρειών του χώρου του Ίντερνετ στις ΗΠΑ, κάτι που τους επιτρέπει να παρακολουθούν συνομιλίες μέσω ήχου και βίντεο, φωτογραφίες, e-mails, έγγραφα και αρχεία συνδέσεων, με στόχο την παρακολούθηση ξένων στόχων. Είναι η πρώτη φορά που δημοσιοποιείται η ύπαρξη του εν λόγω προγράμματος, το οποίο έχει τις ρίζες του στο πρόγραμμα παρακολούθησης άνευ εντάλματος του 2007 της κυβέρνησης Μπους. Όπως αναφέρει η Washington Post, στις εταιρείες που κατονομάζονται στο έγγραφο συμπεριλαμβάνονται η Microsoft, η Yahoo, η Google, η Facebook, η PalTalk, η AOL, το Skype, το YouTube και η Apple.

Η Google ανακοίνωσε ότι παρά τις προηγούμενες αναφορές ότι είχε αφήσει ένα «ανοιχτό παράθυρο» στις κυβερνητικές υπηρεσίες, ουδέποτε παρείχε τέτοιου είδους πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών της. Η Microsoft, από πλευράς της, ανακοίνωσε ότι δεν συμμετέχει εθελοντικά σε οποιοδήποτε κυβερνητικό πρόγραμμα συλλογής δεδομένων και ότι συμμορφώνεται μόνο «με τις διαταγές για αιτήσεις ειδικών λογαριασμών».  Ωστόσο, κατά την Washington Post, η εν λόγω εταιρεία ήταν η πρώτη που συνεργάστηκε με το PRISM. Σε αντίστοιχες αρνήσεις έχουν προχωρήσει επίσης η Apple, η Yahoo και η Facebook. Επίσης, όπως επισημαίνεται στο έγγραφο, στη λίστα πρόκειται πιθανώς να εισέλθει σύντομα και το Dropbox.

Το PRISM φαίνεται να αποτελεί τον «κληρονόμο» της «παράδοσης» συνεργασίας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών με 100 «έμπιστες» εταιρείες κατά τη δεκαετία του 1970. Η NSA χαρακτήριζε τον ευρύτερο τομέα ως Special Source Operations, και το PRISM φαίνεται να κατατάσσεται εκεί. Η ουσία του είναι ότι, μέσω του PRISM, παρέχεται στην υπηρεσία η δυνατότητα παρακολούθησης τηλεπικοινωνιών χωρίς πρώτα να απαιτείται δικαστική εντολή/ ένταλμα και σχετικό αίτημα προς την εκάστοτε εταιρεία. Φαίνεται πως στήθηκε έχοντας κατά νου το να «προσπεραστούν» τα μειονεκτήματα των ενταλμάτων της FISA (Foreign Intelligence Surveillance Act) όσον αφορά την παρακολούθηση ξένων πολιτών που είναι ύποπτοι για τρομοκρατία. Το FBI φαίνεται να λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών και των εταιρειών του χώρου της τεχνολογίας.

Το όλο πρόγραμμα φαίνεται να διεξάγεται παράλληλα με ένα άλλο πρόγραμμα, υπό την κωδική ονομασία BLARNEY, που συλλέγει metadata- πληροφορίες τεχνικής φύσης σχετικά με το traffic και δικτυωμένες συσκευές.

Αντιδράσεις από πλευράς της αμερικανικής κυβέρνησης

Ο διευθυντής των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών Τζέιμς Κλάπερ δήλωσε πως οι διαρροές στις δύο εφημερίδες απειλούν την εθνική ασφάλεια. Οι αποκαλύψεις αυτές αποτελούν "μια εν δυνάμει απειλή για τη δυνατότητά μας να εντοπίζουμε και να απαντούμε στους κινδύνους τους οποίους αντιμετωπίζει η χώρα μας", γράφει σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες το βράδυ.

Ο Λευκός Οίκος από την πλευρά του διέψευσε ότι κατασκοπεύει τους Αμερικανούς πολίτες ή πρόσωπα που ζουν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έναν υπεύθυνο της κυβέρνησης Ομπάμα που ζήτησε να μην κατονομαστεί. Επίσης, χωρίς να επιβεβαιώσει επισήμως την ύπαρξη αυτού του προγράμματος, διαβεβαίωσε ότι είναι απαραίτητο για τον αντιτρομοκρατικό αγώνα. "Η υπ' αριθμόν ένα προτεραιότητα του προέδρου είναι η εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Οφείλουμε να έχουμε τα απαραίτητα εργαλεία για να αντιμετωπίζουμε τις απειλές που δημιουργούνται από τους τρομοκράτες", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Έρνεστ. Το σύστημα επέτρεψε να αποφευχθεί "μια σημαντική τρομοκρατική επίθεση" στις ΗΠΑ "αυτά τα τελευταία χρόνια", διαβεβαίωσε μάλιστα ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Επιτροπής Υπηρεσιών Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Ρότζερς.

Οι πληροφορίες είναι συγκεντρωμένες στους σέρβερ της NSA, εξήγησαν άλλοι κοινοβουλευτικοί, αλλά δεν αναλύονται παρά μόνον όταν υπάρχουν συγκεκριμένες υποψίες.

"Αν ένας αριθμός αντιστοιχεί σ'ένα τρομοκρατικό αριθμό ο οποίος καλείται από ένα αμερικανικό αριθμό (...) τότε μπορεί να επισημανθεί και μπορούν να ζητήσουν μια δικαστική εντολή για να προχωρήσουν μακρύτερα σ' αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση", διευκρίνισε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Σάξμπι Τσάμπλις, ο ρεπουμπλικανός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Υπηρεσιών Πληροφοριών της Γερουσίας.

Οι αποκαλύψεις αυτές έχουν συγκεκριμενοποιήσει τους χειρότερους φόβους των υποστηρικτών των ατομικών ελευθεριών, που προσπαθούν να ρίξουν φως στη χρήση από την κυβέρνηση της Patriot Act, ο οποίος ψηφίσθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου.

"Αυτό υπερβαίνει τον Όργουελ", κατήγγειλε ο Τζαμίλ Τζάφερ της μη κυβερνητικής οργάνωσης Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU), επικαλούμενος το "1984" του Τζορτζ Όργουελ.

Επιθετικά υπερασπίστηκε την παρακολούθηση της ροής κλήσεων από τις αμερικανικές αρχές ασφαλείας ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τους Αμερικανούς ότι «κανείς δεν ακούει τα τηλεφωνήματά τους».

Ο κ. Ομπάμα έκανε λόγο για «αντάλλαγμα» ενός μέρους της προστασίας της ιδιωτικής σφαίρας με τις ανάγκες εθνικής ασφάλειας, για να προσθέσει ωστόσο ότι τα όρια μεταξύ των δύο πρέπει να συζητηθούν δημόσια.

Επιχειρηματολόγησε δε, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, σημειώνοντας ότι το πρόγραμμα της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA) με το οποίο τηλεφωνικοί αριθμοί και κλήσεις –όχι όμως το περιεχόμενό τους- καταγράφονται έχει λάβει την έγκριση του Κογκρέσου και επιτηρούνται από ειδικό δικαστήριο.

Κατήγγειλε δε ως «εκστρατεία» το θόρυβο γύρω από το θέμα τις τελευταίες δύο ημέρες στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.

«Κανείς δεν ακούει τις συνδιαλέξεις σας. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν έχει καμία σχέση με αυτό», σημειώνοντας ότι μόνον ομοσπονδιακό δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει ακρόαση συνδιάλεξης.

Ο αμερικανός πρόεδρος έκανε λόγο και για ένα δεύτερο πρόγραμμα, γνωστό ως PRISM, με στόχο αλλοδαπούς τρομοκράτες, στο οποίο παγιδεύονται διαδικτυακές συνδέσεις, δεν έχει σαν στόχο του κανέναν πολίτη εντός των ΗΠΑ.

Οργανώσεις προάσπισης των ατομικών πολιτικών δικαιωμάτων έχουν θέσει επί τάπητος τα δύο προγράμματα, κάνοντας λόγο για «οργουελικές υπόνοιες» και πιθανή αντισυνταγματικότητά τους.

«Είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει κανείς ότι δεν μπορούμε να έχουμε 100% ασφάλεια και 100% προστασία της ιδιωτικής σφαίρας χωρίς καμία ενόχληση. Θα πρέπει να κάνουμε κάποιες επιλογές σαν κοινωνία», κατέληξε ο Μπαράκ Ομπάμα.