Προσηλωμένη στην αρχή του «έντιμου μεσολαβητή» και στην ενίσχυση του ρόλου του ΟΑΣΕ, η Ελλάδα αναλαμβάνει ουσιαστικά σήμερα, με την ολοκλήρωση της υπουργικής συνόδου στο Ελσίνκι, την προεδρία του Οργανισμού για το 2009.
Παρά τις προσπάθειες της προεδρίας της Φινλανδίας να «παραδώσει» με μια «κοινή πολιτική δήλωση», που θα έδινε φρέσκο αέρα στο πνεύμα του Ελσίνκι, προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες γεωπολιτικές προκλήσεις, όπως η διεύρυνση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και οι πολυδιάστατες συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, αυτό δεν κατέστη δυνατό.
Η υπουργός Εξωτερικών Ν. Μπακογιάννη που παραλαμβάνει τη σκυτάλη από τον φινλανδό ομόλογό της, εξέφρασε την απογοήτευσή της που χάθηκε η ευκαιρία της πολιτικής διακήρυξης, αλλά παράλληλα τόνισε ότι το Ελσίνκι εξέπεμψε ένα «ισχυρό θετικό μήνυμα» και αυτό είναι η έναρξη ενός πολιτικού διαλόγου για το μέλλον της Ευρώπης, τον οποίο η ελληνική προεδρία θα ενθαρρύνει.
«Χτες το μεσημέρι, άρχισε εδώ ένας ουσιαστικός πολιτικός διάλογος και η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση να τον συνεχίσει ώσπου να βρεθεί ο αναγκαίος κοινός τόπος. Η Ευρώπη χρειάζεται νέες ιδέες, χρειάζεται νέα στρατηγική και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πετύχουμε τουλάχιστον μια βασική συμφωνία», δήλωσε η κα Μπακογιάννη στην κοινή συνέντευξη της «τρόικα» με τους εκπροσώπους της Φινλανδίας και της Ισπανίας, μετά το τέλος των εργασιών της συνόδου.
Για την απουσία ενιαίου κειμένου, ο κ. Στουμπ αρνήθηκε, αν και ερωτήθηκε επίμονα, να επιρρίψει ευθύνη σε κάποια πλευρά και επεσήμανε ως σημαντικό το γεγονός ότι «βρεθήκαμε όλοι γύρω από το ίδιο τραπέζι μετά την κρίση στη Γεωργία».
Στην κρίση αυτή, η διαχείριση της οποίας θα απασχολήσει κατ’ εξοχήν την ελληνική προεδρία, αναφέρθηκε η κ. Μπακογιάννη, τονίζοντας ότι «ανέτρεψε παγιωμένες αντιλήψεις για την ασφάλεια στην περιοχή του ΟΑΣΕ, αλλά η κρίση αυτή μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για μια ευρύτερη συζήτηση για τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας».
Αν και έχει δηλώσει ότι η Αθήνα προτίθεται να φιλοξενήσει μια Σύνοδο Κορυφής για το θέμα, εφόσον αποφασιστεί από τα κράτη- μέλη, θεώρησε πρόωρο να προεξοφλήσει μια τέτοια εξέλιξη, αλλά είπε ότι μπορεί να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο, γύρω στην άνοιξη, οπότε η Αθήνα προγραμματίζει τη σύγκληση υπουργικής διάσκεψης.
Προηγουμένως η Ελληνίδα υπουργός θα κάνει επισκέψεις στις χώρες του Καυκάσου και τη Ρωσία.
«Η ελληνική προεδρία θα επιδιώξει, με όλες της τις δυνάμεις, να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις της αποστολής που αναλαμβάνει», πρόσθεσε η υπουργός.
Το πρόγραμμα και οι προτεραιότητες της ελληνικής προεδρίας θα παρουσιαστούν επίσημα στα 55 κράτη στις 15 Ιανουαρίου, στη Βιέννη, όπου εδρεύει η Γενική Γραμματεία του ΟΑΣΕ.
Τα επόμενα βήματα του ΟΑΣΕ στη Γεωργία και η ρωσική πρόταση για μια νέα «συνθήκη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια» κυριάρχησαν στην ατζέντα των «56» το διήμερο και οι τριβές στα θέματα αυτά δεν έγινε δυνατό να λειανθούν ώστε να υπάρξει αποδεκτή διατύπωση σε ενιαίο κείμενο.
Ενδεικτικές της απόστασης που δεν γεφυρώθηκαν ήταν οι τοποθετήσεις αφ’ ενός του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος επέκρινε το παρόν σχήμα του ΟΑΣΕ, καθώς και το βραχίονα πρόληψης των συγκρούσεων ως ανεπαρκή και επανέλαβε την πρόταση του προέδρου Μεντβιέντεφ για αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Από αμερικανικής πλευράς, τόσο ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών Ν. Φριντ, όσο και ο υφυπουργός Μ. Μπράιζα έδωσαν το μήνυμα ότι η αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ασφάλειας υπάρχει και λειτουργεί μέσα από το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τον ΟΑΣΕ και ότι μπορούν να εφαρμοστούν καλύτερα οι ισχύοντες κανόνες.
«Δεν θα φεισθούμε προσπαθειών για την ενίσχυση της αλληλοκατανόησης, την οικοδόμηση συναίνεσης και το γεφύρωμα των διαφορών», είπε η υπουργός Εξωτερικών, σημειώνοντας ότι «χάρη στη διορατικότητα των συντακτών της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, ο Οργανισμός έχει οικοδομηθεί στη βάση της σφαιρικής αντίληψης για την ασφάλεια», όπως απαιτεί η εποχή μας.
«Το πνεύμα του Ελσίνκι είναι ζωντανό», όπως είπε ο απερχόμενος φινλανδός προεδρεύων και το «νέο πνεύμα του Ελσίνκι κυοφορείται».
AΠΕ-ΜΠΕ
