Τέλος στην ενισχυμένη εποπτεία

Της Νατάσας Στασινού
[email protected]

Οριστικό τέλος σε μία τραυματική εποχή για την Ελλάδα ετοιμάζεται να σημάνει η πλήρης αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, η οποία όπως όλα δείχνουν θα έρθει μέσα στον επόμενο μήνα. Σε αποκλειστική συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική, ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Ταμείου, Άλφρεντ Κάμερ, επισημαίνει 4 βασικά διδάγματα από τη διαχείριση της κρίσης χρέους και εξηγεί πώς θα διαμορφωθεί η μελλοντική σχέση ΔΝΤ – Ελλάδας. Μοιράζεται δε τις εκτιμήσεις του για τις προοπτικές ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ και βιωσιμότητας του χρέους και προσδιορίζει τους κυριότερους κινδύνους. 

Το Ταμείο, όπως τονίζει, τοποθετεί τον πήχυ για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2022 στο 4,2%, εκτιμώντας ότι οι επιπτώσεις της Όμικρον στο ΑΕΠ θα περιοριστούν στους πρώτους μήνες του έτους και πριν την έναρξη της τουριστικής σεζόν.  Ωστόσο προειδοποιεί ότι η απρόβλεπτη δυναμική της πανδημίας, μέσω και των μεταλλάξεων, συνιστά πάντα έναν παράγοντα κινδύνου.

Όσον αφορά στη δεύτερη μεγάλη πρόκληση, αυτή του υψηλού ενεργειακού κόστους και του εκρηκτικού πληθωρισμού, παραδέχεται ότι είναι πιο επίμονη από ό,τι αρχικά υπολογιζόταν και τονίζει ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να την αντιμετωπίσουν με στοχευμένα, μέτρα στήριξης των ευάλωτων, που θα έχουν προσωρινό χαρακτήρα, αλλά και με συντονισμένες σε ευρωπαϊκό επίπεδο πολιτικές, οι οποίες θα ενισχύουν την ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και δεν θα υπονομεύουν τη μετάβασή της από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές.

Σημειώνει ακόμη πως για να βοηθηθούν οι χώρες να ανταποκριθούν στις επενδυτικές ανάγκες που συνδέονται με τους «πράσινους» στόχους της Ε.Ε., θα μπορούσε να καθιερωθεί ένα ευρωπαϊκό κλιματικό επενδυτικό ταμείο- κάτι που όπως εξηγεί μπορεί να συζητηθεί στο πλαίσιο της ευρύτερης διαδικασίας για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ενώ επαναλαμβάνει την πάγια σύσταση του ΔΝΤ για ενιαία δημοσιονομική ικανότητα στη ζώνη του ευρώ, δηλαδή για περαιτέρω βήματα στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής ένωσης- κάτι που θα βοηθούσε να αποτραπούν μελλοντικές κρίσεις χρέους. 

Το ελληνικό χρέος μεσοπρόθεσμα είναι βιώσιμο, διαβεβαιώνει, αν και προσθέτει ότι πολύ μακροπρόθεσμα η εικόνα παραμένει αβέβαιη.

Παρά τα υψηλά ποσοστά εμβολιασμού η πανδημία δοκιμάζει ακόμη τις αντοχές της Ευρώπης με την ταχύτατη εξάπλωση μεταλλάξεων, όπως η Όμικρον. Πόσο απειλητικές είναι οι εξελίξεις στο επιδημιολογικό μέτωπο για την ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία; 

Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 ανά την Ευρώπη, που οφείλεται στις παραλλαγές Δέλτα και Όμικρον, έχει οδηγήσει στην επαναφορά περιοριστικών μέτρων σε αρκετές χώρες της Ευρώπης. Η εξέλιξη αυτή έρχεται να προστεθεί στο υψηλό ενεργειακό κόστος και τα συνεχιζόμενα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, προσθέτοντας νέα εμπόδια στην οικονομική δραστηριότητα. Αν και η οικονομική ανάκαμψη παραμένει ισχυρή, βραχυπρόθεσμα θα είναι βραδύτερη από ό,τι αρχικά περιμέναμε. Για αυτό και υποβαθμίσαμε στο 3,9% από 4,3% την πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2022. Την ίδια ώρα οι θετικές εξελίξεις στα εμβόλια και τις θεραπείες βελτιώνουν το κλίμα, ενώ και η συνεχής προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα οδηγεί σε ενίσχυση των μεσοπρόθεσμων προοπτικών ανάπτυξης για τη ζώνη του ευρώ.

Για την Ελλάδα περιμένουμε ότι οι επιπτώσεις από την εξάπλωση της Όμικρον θα περιοριστούν στους πρώτους μήνες του έτους. Εφόσον ο αντίκτυπος υποχωρήσει πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου και λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα στήριξης που έχει προωθήσει η κυβέρνηση, περιμένουμε ανάπτυξη 4,2% για την ελληνική οικονομία το 2022, με το ΑΕΠ να υπερβαίνει τα προ πανδημίας (2019) επίπεδα. Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι αβέβαιη εξέλιξη της όμικρον και οι πιθανές νέες μεταλλάξεις στο μέλλον συνιστούν παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη και τις προσπάθειες που είναι σε εξέλιξη για τον περιορισμό των κόκκινων δανείων στον τραπεζικό τομέα.

 

Όπως αναφέρατε η πανδημία δεν είναι η μόνη πρόκληση. Η ενεργειακή κρίση και ο υψηλός πληθωρισμός πιέζουν ακόμη περισσότερο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η διάρκειά τους και πώς θα πρέπει να αντιδράσουν οι κυβερνήσεις;

Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε το 2021, εν πολλοίς εξαιτίας των τιμών του πετρελαίου, αλλά και μεταβατικών παραγόντων όπως η αύξηση του ΦΠΑ στη Γερμανία και οι ανισορροπίες στην προσφορά και τη ζήτηση. Ο πληθωρισμός θα είναι υψηλότερος το 2022 από ό,τι αρχικά υπολογίζαμε, καθώς οι τιμές ενέργειας παραμένουν στα ύψη και οι πιέσεις στην πλευρά της προσφοράς επιμένουν περισσότερο. Ωστόσο στη συνέχεια ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει, καθώς οι παράγοντες αυτοί θα εξασθενούν.

Οι υψηλές τιμές ενέργειας είναι όντως επώδυνες. Οι κυβερνήσεις μπορούν να αναζητήσουν διαφορετικούς δρόμους για τη στήριξη ευάλωτων ομάδων μέσω στοχευμένων και προσωρινών μέτρων, όπως περιγράφεται και στην εργαλειοθήκη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο σχεδιασμός των μέτρων στήριξης αυτών είναι σημαντικό να μην υπονομεύει τους πράσινους στόχους της Ε.Ε., αλλά και να ενισχύει την ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας μέσω μία συντονισμένης μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές.

Ο υψηλός πληθωρισμός συνιστά βεβαίως πρόκληση και για την ΕΚΤ. Τι θα πρέπει να περιμένουμε στο νομισματικό πεδίο; Πόσο σύντομα θα δούμε αυξήσεις επιτοκίων του ευρώ;

 

Η αβεβαιότητα γύρω από τον πληθωρισμό παραμένει υψηλή, δεδομένης και της απρόβλεπτης δυναμικής της πανδημίας και του πιθανού αντίκτυπού της στην οικονομική δραστηριότητα. Το βασικό μας σενάριο θέλει τους μεταβατικούς παράγοντες να κάμπτονται το 2022 και το 2023 και τον πληθωρισμό να παραμένει κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ μεσοπρόθεσμα. Η ΕΚΤ θα πρέπει να κοιτάξει την πορεία των σημερινών πληθωριστικών πιέσεων και να διατηρήσει μία υποστηρικτική νομισματική πολιτική. Η ξεκάθαρη και αποτελεσματική επικοινωνία θα είναι καθοριστικής σημασίας στο να διασφαλίσει ότι οι πληθωριστικές προσδοκίες θα μείνουν συγκρατημένες.

Αυτή τη στιγμή οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι ξεκάθαρα ανοδικοί. Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν πιέσεις δεύτερου γύρου και να οδηγήσουν τον πληθωρισμό κατά πολύ υψηλότερα του στόχου. Εάν οι κίνδυνοι αυτοί υλοποιηθούν η ΕΚΤ είναι καλά εξοπλισμένη να απαντήσει, αποσύροντας μέρος τη στήριξης, περιορίζοντας δηλαδή τις αγορές ομολόγων και αυξάνοντας βασικά επιτόκια.

 

Σε εξέλιξη βρίσκεται και η συζήτηση για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων. Σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί η μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης; Έχει ανάγκη η Ευρωζώνη από ενιαία, κεντρική δημοσιονομική ικανότητα;

 

Το υφιστάμενο δημοσιονομικό πλαίσιο έχει βοηθήσει να περιοριστεί η συγκέντρωση χρεών σε σχέση με το τι θα είχαμε σε μία κατάσταση χωρίς κανόνες. Ωστόσο οι κανόνες είναι υπερβολικά περίπλοκοι, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επικοινωνία, παρακολούθηση και τήρησή τους. Επιπλέον εν μέσω μεγάλης αύξησης των χρεών κατά τη διάρκεια της πανδημίας η εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων θα απαιτούσε μη ρεαλιστικά μεγάλη – και αντιπαραγωγική- προσαρμογή από υπερχρεωμένες χώρες.

Το δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να γίνει πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό στην αποτροπή κρίσεων χρέους, επιτρέποντας ταυτόχρονα τη μακροοικονομική σταθεροποίηση σε περιόδους ύφεσης. Θα δημοσιεύσουμε τη δική μας πρόταση στο πρώτο εξάμηνο του 2022, η οποία θα στηρίζεται στις ακόλουθες αρχές:

        Η δημοσιονομική σταθερότητα θα πρέπει να διατηρηθεί ως κεντρικός στόχος, εστιάζοντας στο δημόσιο χρέος.

         Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των εθνικών δημοσιονομικών συμβουλίων και του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο να βελτιωθεί η «ιδιοκτησία» και η τήρηση των κανόνων.

         Για να βοηθηθούν οι χώρες να ανταποκριθούν στις επενδυτικές ανάγκες τους που συνδέονται με τους κλιματικούς στόχους της Ε.Ε., θα πρέπει να καθιερωθεί ένα κλιματικό επενδυτικό ταμείο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Ευρωζώνη θα μπορούσε επίσης να επωφεληθεί από ενιαία ικανότητα σταθεροποίησης (stabilization capacity). Αυτή είναι διαχρονική σύσταση του ΔΝΤ. Ένας τέτοιος μηχανισμός θα ενίσχυε την ικανότητα των χωρών να χρησιμοποιούν αντικυκλικές πολιτικές και θα περιόριζε το βάρος της νομισματικής πολιτικής.

 

Ποιους κινδύνους βλέπετε για το ελληνικό χρέος μεσοπρόθεσμα;

Στην τελευταία έκθεσή μας κρίναμε ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας παραμένει βιώσιμο για την επόμενη δεκαετία με την εκτίμηση αυτή να εξακολουθεί να ισχύει ακόμη και σε διάφορα δυσμενή σενάρια. Ο επίσημος και άκρως ευνοϊκός χαρακτήρας του χρέους της Ελλάδας, η αναμενόμενη σταδιακή επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα, το μεγάλο ταμειακό απόθεμα της κυβέρνησης, η ενεργητική διαχείριση του χρέους και τα ευρωπαϊκά πακέτα οικονομικής και χρηματοπιστωτικής στήριξης, όλα μετριάζουν τους κινδύνους αναχρηματοδότησης μεσοπρόθεσμα. Η εικόνα είναι αβέβαιη όσον αφορά τον πολύ μακροπρόθεσμο ορίζοντα και ιδιαίτερα ως προς το εάν τα επιτόκια θα είναι αρκετά χαμηλά όταν η επίσημη χρηματοδότηση αντικατασταθεί με χρηματοδότηση από τις αγορές.

Η Ελλάδα σχεδιάζει να αποπληρώσει πλήρως το ΔΝΤ. Κοιτάζοντας τη σχέση της χώρας με το Ταμείο ποιο πιστεύετε ότι ήταν το πιο σημαντικό πράγμα, που επετεύχθη από την περίοδο της κρίσης χρέους έως σήμερα και ποιο ήταν το μεγαλύτερο λάθος; Τι θα σημάνει η πλήρης αποπληρωμή των δανείων για τη μελλοντική σχέση της χώρας με το ΔΝΤ;

 

Αν και η κρίση της περιόδου 2010 -18 ήταν τραυματική, η Ελλάδα παρέμεινε στην Ευρωζώνη και βγήκε από αυτήν με ισχυρή ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας και με τους επενδυτές να βλέπουν διαφορετικά τη χώρα εν μέσω βελτίωσης της δημοσιονομικής διαχείρισης και χάρη στο μομέντουμ της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών. Ως προς το τι πήγε σωστά και τι λάθος στα προγράμματα, επιτρέψτε μου να επισημάνω τέσσερα γενικά διδάγματα, τα οποία προκύπτουν από ποικίλες αξιολόγησης της βοήθειας που παρείχε το ΔΝΤ στην Ευρωζώνη.

Πρώτον, η πολιτική σταθερότητα και η ισότιμη κατανομή των βαρών είναι καθοριστικής σημασίας ώστε να χτίσει κανείς την «ιδιοκτησία» των μεταρρυθμίσεων.

Δεύτερον, είναι αναγκαίος ο ρεαλισμός ως προς το πόσα μπορούν να γίνουν σε μία σύντομη περίοδο.

Τρίτον, αξιόπιστες δεσμεύσεις για την ελάφρυνση χρέους είναι προϋπόθεση για την επιτυχία του προγράμματος σε συνθήκες, όπως αυτές με τις οποίες ήρθαμε αντιμέτωποι στην Ελλάδα.

Και τέλος, είναι καθοριστικής σημασίας η ανάπτυξη ισχυρής συνεργασίας με τους διάφορους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τις ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές.

Στο τελευταίο σκέλος της ερώτησής σας, πράγματι οι ελληνικές αρχές έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να αποπληρώσουν πλήρως το ΔΝΤ από τη στιγμή που θα έχουν την έγκριση και των Ευρωπαίων εταίρων τους για αυτό. Η αποπληρωμή θα ήταν ένα σημαντικό ορόσημο στη σχέση Ελλάδας – ΔΝΤ και σε πρακτικό επίπεδο θα τερμάτιζε την «μετα-μνημονιακή» αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας. Η σχέση με την Ελλάδα θα είναι εν πολλοίς αυτή που ισχύει και για τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Επιπλέον θα συνεχίσουμε να έχουμε συμμετοχή στις συζητήσεις μεταξύ των ελληνικών αρχών και των ευρωπαϊκών θεσμών εντός του πλαισίου της ενισχυμένης εποπτείας.

Μετά από 12 χρόνια κλείνει ένα δύσκολο κεφάλαιο για την Ελλάδα και η χώρα μας επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας για την έξοδο της χώρας από το καθεστώς της Ενισχυμένης Εποπτείας, τονίζοντας πως «ένας μεγάλος εθνικός στόχος επετεύχθη». 

«Πριν από λίγες ημέρες, με επιστολή τους προς τον Έλληνα Υπουργό Οικονομικών, ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Επίτροπος Οικονομίας κ. Πάολο Τζεντιλόνι επιβεβαίωσαν την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας στις 20 Αυγούστου, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας υλοποίησε τον κύριο όγκο των δεσμεύσεων πολιτικής που είχε αναλάβει έναντι του Eurogroup, ότι εφάρμοσε αποτελεσματικά μεταρρυθμίσεις – παρά τις αντίξοες συνθήκες που προκάλεσαν η υγειονομική και, πιο πρόσφατα, η γεωπολιτική κρίση – και ότι, έτσι, ενίσχυσε σημαντικά την ανθεκτικότητα της οικονομίας της», σημειώνει. 

«Με την εξέλιξη αυτή, μαζί με την πρόωρη εξόφληση των δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, κλείνει – ύστερα από 12 χρόνια – ένα δύσκολο κεφάλαιο για την πατρίδα μας. Η Ελλάδα επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα και παύει να αποτελεί εξαίρεση στην Ευρωζώνη. Το επίτευγμα αυτό αποτελεί καρπό και αναγνώριση των μεγάλων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας, της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης αλλά και ευρύτερα του μεταρρυθμιστικού έργου της», συνεχίζει και απαριθμεί τα οφέλη που προκύπτουν: 

• Ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές.
• Παρέχει πρόσθετη ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική της και στην προσέλκυση επενδύσεων.
• Προσδίδει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο βέβαια των υφιστάμενων κανόνων που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη.
• Φέρνει πιο κοντά την επίτευξη και του τελευταίου στόχου που έχουμε θέσει, αυτού της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.

«Μέχρι σήμερα, παρά τις πρωτόγνωρες, πολυεπίπεδες κρίσεις και τις νέες- πανευρωπαϊκές και διεθνείς- προκλήσεις, έχουμε αποδείξει, πολίτες και πολιτεία, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Θέτουμε στόχους και με σχέδιο, ενότητα, αποφασιστικότητα, εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας και σκληρή δουλειά, τους κατακτούμε! Καθιστούμε την πατρίδα μας ολόπλευρα πιο ισχυρή», καταλήγει. 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε σήμερα ότι από τις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα εξέρχεται από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Έπειτα από ανταλλαγές με τις ελληνικές αρχές, μεταξύ άλλων στη συνεδρίαση του Eurogroup της 16ης Ιουνίου, η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, τονίζει ότι αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει εκπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεων πολιτικής που ανέλαβε στο Eurogroup κατά την έξοδό του από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής τον Ιούνιο του 2018 και ότι έχει πετύχει αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, ακόμη και κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που δημιουργήθηκαν από την πανδημία COVID-19 και πιο πρόσφατα, από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών της Ελλάδας, η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας έχει βελτιωθεί σημαντικά και οι κίνδυνοι δευτερογενών επιπτώσεων στην οικονομία της ζώνης του ευρώ έχουν μειωθεί σημαντικά. Ως εκ τούτου, η διατήρηση της Ελλάδας υπό ενισχυμένη επιτήρηση δεν δικαιολογείται πλέον.

Η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης της χώρας θα συνεχιστεί στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής επιτήρησης και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η παρακολούθηση των εκκρεμών μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της πρώτης μεταπρογραμματικής έκθεσης που θα εκδοθεί τον Νοέμβριο του 2022, η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για μια απόφαση του Eurogroup σχετικά με την τελική δόση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2018. Μεγάλες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις προβλέπονται επίσης στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Η Επιτροπή χαιρετίζει τα επιτεύγματα της Ελλάδας και τη δέσμευσή της να συνεχίσει να πραγματοποιεί μεταρρυθμίσεις πέρα από το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, και ο επίτροπος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, έχουν ήδη ενημερώσει τις ελληνικές αρχές.

Νωρίτερα δηλώσεις για το θέμα εκανε και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Σταϊκούρας, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Μετά από 12 χρόνια κλείνει ένα δύσκολο κεφάλαιο για την Ελλάδα και η χώρα μας επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Ένας μεγάλος εθνικός στόχος επετεύχθη». 

Με πολύ θετικά σχόλια αναφέρεται σήμερα ο διεθνής Τύπος στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  βάζει τέλος στον ενισχυμένο έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, σηματοδοτώντας έτσι το τέλος της κρίσης χρέους.

Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times που εξιστορεί όλα τα στάδια της κρίσης  στην Ελλάδα από το 2010 και μεταξύ άλλων τονίζει ότι μετά το πιο πρόσφατο ταξίδι αξιωματούχων της ΕΕ στην Αθήνα τον Απρίλιο, η Επιτροπή σημείωσε ότι η οικονομική ανάπτυξη στη χώρα προβλέπεται να φτάσει στο 3,5% το 2022 και στο 3,1% το 2023, παρά την παρατεταμένη αβεβαιότητα λόγω της πανδημίας και το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας.

Μεταξύ άλλων η εφημερίδα αναφέρει:

"Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να θέσει τέλος στον ενισχυμένο έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, σηματοδοτώντας το τέλος της κρίσης χρέους, η οποία προκλήθηκε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική αναταραχή του 2008 που παραλίγο να ωθήσει τη χώρα να βγει από την ευρωζώνη.

Σε επιστολή του σήμερα προς τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ Πάολο Τζεντιλόνι ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει "εκπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεων πολιτικής" που ανέλαβε στο Eurogroup των 19 κρατών μελών της ευρωζώνης και "πέτυχε την αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων" παρά τον αντίκτυπο της Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Χρήστος Σταϊκούρας έγραψε στο Twitter ότι η ανακοίνωση "σηματοδοτεί την επίτευξη ενός μεγάλου εθνικού στόχου για την Ελλάδα".

Η επιτροπή, η οποία παρακολουθεί τους προϋπολογισμούς και των 27 κρατών μελών, εποπτεύει τις μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα διάσωσης.

Η ανακοίνωση για το τέλος του προγράμματος αυστηρής παρακολούθησης γίνεται καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εφαρμόζει μηχανισμούς για να αποτρέψει μια δεύτερη κατάρρευση της οικονομίας της ευρωζώνης.

Η Επιτροπή ανέφερε επίσης σε ανακοίνωσή της ότι ο κίνδυνος "δευτερογενών επιπτώσεων στην οικονομία της ευρωζώνης έχει μειωθεί σημαντικά" και ότι η πιο λεπτομερής παρακολούθηση "δεν δικαιολογείται πλέον".

Σε απαντητική επιστολή προς τον Επίτροπο Τζεντιλόνι, ο Χρ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις σε έξι βασικούς τομείς -- δημοσιονομική πολιτική, κοινωνική πρόνοια, χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αγορές εργασίας, ιδιωτικοποίηση και δημόσια διοίκηση — οι οποίες "έθεσαν σε εφαρμογή μια σταθερή πλατφόρμα για να επιτύχει η Ελλάδα βιώσιμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς".

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
 [email protected]

Με τη δημοσίευση των επιστολών που αντάλλαξαν ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις και τον επίτροπο Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι κλείνει επίσημα η μεταμνημονιακή εποπτεία, κάτι που ασφαλώς προσδίδει μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, όπως αναφέρει και στη γραπτή του δήλωση ο ΥΠΟΙΚ.

Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σημαντικό οι αγορές να αντιληφθούν ότι οι δεσμεύσεις θα τηρηθούν απαρέγκλιτα, καθώς βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδο εύθραυστων ισορροπιών. Δεδομένου ότι η χώρα δεν έχει ανακτήσει ακόμη την επενδυτική βαθμίδα -εκτιμάται ότι απέχουμε πάνω από 12 μήνες από τη συγκεκριμένη στιγμή-, το κρίσιμο είναι τα ελληνικά ομόλογα να εξακολουθούν να είναι επιλέξιμα από την ΕΚΤ στα διάφορα προγράμματα στήριξης των κρατικών τίτλων που διατηρεί σε ισχύ. Αυτό έχει ως προϋπόθεση να τηρούνται οι δημοσιονομικές και μακροοικονομικές δεσμεύσεις.
 

Στην πράξη, αυτό θα αποτυπωθεί με τη σύνταξη του πρώτου προσχεδίου προϋπολογισμού στη νέα περίοδο με τέτοιον τρόπο ώστε η χώρα να επιστρέψει στα πρωτογενή πλεονάσματα. Τους πρώτους μήνες μετά την έξοδο από τη μεταμνημονιακή εποπτεία το οικονομικό επιτελείο θα κληθεί να σχεδιάσει μια ευρεία δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία θα πρέπει να «χωράει» και τη βελτίωση των δημοσιονομικών δεδομένων, αλλά και τη χρηματοδότηση των βασικών μέτρων στήριξης που προωθούνται για την επόμενη χρονιά.

 

Δύο έλεγχοι ανά έτος

 

Από τις 21 Αυγούστου η χώρα θα ενταχθεί στο καθεστώς της μεταπρογραμματικής παρακολούθησης το οποίο προβλέπει δύο ελέγχους ανά έτος. Το καθεστώς αυτό θα διαρκέσει ουσιαστικά… δεκαετίες, καθώς περαιτέρω χαλάρωση θα υπάρξει όταν αποπληρωθεί ποσοστό του χρέους μεγαλύτερο του 75% προς τον λεγόμενο επίσημο τομέα, δηλαδή τον ESM και τον EFSF. Αυτό χρονικά τοποθετείται για το 2059.

Ο πρώτος έλεγχος στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής παρακολούθησης θα πρέπει να ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο -εν όψει και της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή-, ενώ με βάση την έκθεση που θα συνταχθεί, θα δρομολογηθεί και η απόφαση για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης των ANFAs και SMPs, ύψους άνω των 700 εκατ. ευρώ.

Η ένεση ρευστότητας προγραμματίζεται για τον Δεκέμβριο μετά την έκδοση σχετικής απόφασης από το Eurogroup. Από εκεί και πέρα, η τελευταία εκκρεμότητα θα είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μέσα στο 2023. «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να επιβεβαιώσουμε ότι η Επιτροπή δεν σκοπεύει να παρατείνει την ενισχυμένη εποπτεία μετά τη λήξη της στις 20 Αυγούστου 2022» αναφέρει η κοινή επιστολή των κ. Ντομπρόβσκις και Τζεντιλόνι προς τον ΥΠΟΙΚ Χρήστο Σταϊκούρα, η οποία δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, βάζοντας και επίσημα τέλος στο καθεστώς της μεταμνημονιακής εποπτείας.

Η επιστολή, γραμμένη σε ιδιαίτερα θετικό ύφος για την Ελλάδα, περιγράφει συνοπτικά τις επιτυχίες σε οικονομικό επίπεδο, αλλά θυμίζει και τη δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Τόσο από την απαντητική δήλωση του Χρήστου Σταϊκούρα όσο και από τη δήλωση που έκανε χθες ο υπουργός Οικονομικών προκύπτουν τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει αυτή η εξέλιξη.

Ο κ. Σταϊκούρας επικαλέστηκε τέσσερις λόγους: 1. Ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. 2. Παρέχει πρόσθετη ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική της και στην προσέλκυση επενδύσεων. 3. Προσδίδει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο βέβαια των υφιστάμενων κανόνων που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη. 4. Φέρνει πιο κοντά την επίτευξη και του τελευταίου στόχου που έχουμε θέσει, αυτού της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.

Διευρύνεται η ελευθερία των κινήσεων της ελληνικής οικονομίας, μετά την έξοδο της χώρας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας στις 20 Αυγούστου.

Όπως, δε, έχει επισημάνει χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας «θα έχουμε μεγαλύτερη ευελιξία στο μείγμα των μέτρων, αλλά σεβόμενοι και τηρώντας τους ευρωπαϊκούς κανόνες».

Έως ότου επέλθει η έξοδος από το συγκεκριμένο καθεστώς, μεσολάβησαν τρία μνημόνια και τέσσερα χρόνια μεταμνημονιακής επιτήρησης, με υποχρέωση εκπλήρωσης σειράς δεσμεύσεων.

Η παρακολούθηση της οικονομίας ήταν στενή, μέσω επισκέψεων των επικεφαλής των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα τέσσερις φορές ανά έτος, και σύνταξη των αντίστοιχων εκθέσεων, οι οποίες παρακολουθούνταν από τις αγορές και εν πολλοίς έκριναν το οικονομικό μέλλον της χώρας.

Από τις 21 Αυγούστου, η χώρα θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, παρόμοιο με αυτό που εφαρμόζεται σήμερα σε Ιρλανδία, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία.

Η Ελλάδα θα μπορεί να ασκεί ελεύθερα την οικονομική πολιτική της, με προτεραιότητες που θα προσδιορίζονται από την κυβέρνηση και όχι από τις Βρυξέλλες, ενώ θα υπόκειται στους ίδιους κανόνες ελέγχου στους οποίους υπόκεινται και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

Ήτοι, εφεξής, όπως ανακοίνωσε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης της χώρας θα συνεχιστεί στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι εκκρεμείς μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις θα παρακολουθούνται στο πλαίσιο της πρώτης έκθεσης μεταπρογραμματικής εποπτείας που θα εκδοθεί τον Νοέμβριο εφέτος, στην οποία μπορεί να βασιστεί η απόφαση του Eurogroup σχετικά με την τελική δόση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο 2018. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, σύμφωνα επίσης με την Κομισιόν, προβλέπονται παράλληλα στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

 Η παρακολούθηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα συνεχιστεί έως το 2059, δηλαδή έως ότου η χώρα εξοφλήσει το 75% των δανείων που έλαβε στο πλαίσιο των μνημονίων. Ωστόσο, η χώρα θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, ενώ θα πραγματοποιείται μία αξιολόγηση της πορείας της οικονομίας ανά εξάμηνο. Θα υπάρχει και μία αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ανά τρίμηνο, όπως ισχύει για όλες τις χώρες που δανείστηκαν από την ESM, η οποία, όμως, δεν δημοσιοποιείται, αλλά καταγράφει την ευστάθεια των οικονομιών των κρατών- μελών.

Όσον αφορά στις εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν, είναι χαρακτηριστικό ότι η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία, άφησαν μια σειρά από προαπαιτούμενα τα οποία δεν κατέστη εφικτό να ολοκληρωθούν στο πλαίσιο της εποπτείας. Αυτά συνδέονται και με την εκταμίευση της τελευταίας δόσης από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Ο κατάλογος περιλαμβάνει 22 προαπαιτούμενα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο (χρηματοπιστωτικός τομέας, εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών, μείωση των εκκρεμών συντάξεων, πρωτοβάθμια περίθαλψη, Κτηματολόγιο, εργατική νομοθεσία κ.ά.).

Για το μέλλον, η αναμενόμενη παράταση (χωρίς να είναι ακόμη γνωστοί οι ακριβείς όροι) της ρήτρας διαφυγής για ακόμη ένα έτος παρέχει δημοσιονομική ευελιξία για λήψη μέτρων ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και το 2023. Όμως, ο βηματισμός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, εξαιτίας των «πληγών» που εξακολουθούν να υπάρχουν την οικονομία, με κυριότερη το υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο αναμένεται να μειωθεί στο 180,2% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022 (από το 193,3% του ΑΕΠ το 2021). Για την περίοδο μετά το 2023, οι χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να ακολουθήσουν μια δημοσιονομική πολιτική με στόχο την επίτευξη της σταδιακής μείωσης του χρέους και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα, μέσω, σταδιακής μείωσης των ελλειμμάτων, των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τα κράτη- μέλη με υψηλό χρέος, όπως είναι η Ελλάδα, θα πρέπει να ακολουθήσουν μια συνετή δημοσιονομική πολιτική το 2023, ιδίως περιορίζοντας την αύξηση των εθνικών τρεχουσών δαπανών κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, λαμβάνοντας υπ' όψη τη συνεχιζόμενη, προσωρινή και στοχευμένη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που είναι πιο ευάλωτες στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, καθώς και τη στήριξη στους πρόσφυγες από την Ουκρανία.

Εν κατακλείδι, η χώρα θα επιζητεί τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου μέσω της αύξησης του ΑΕΠ και των εσόδων με μόνιμο χαρακτήρα, από τον οποίο θα χρηματοδοτούνται οι προσωρινές παρεμβάσεις (π.χ. Fuel Pass, Power Pass, αυξημένο επίδομα θέρμανσης κ.ά.), καθώς και τα μόνιμα μέτρα (π.χ. η μείωση ήδη του ΕΝΦΙΑ, ή η κατάργηση το 2023 της εισφοράς αλληλεγγύης για δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους κ.ά.). Αλλά, και να είναι έτοιμη να προσφεύγει στις αγορές (κάτι που θα καταστεί ευκολότερο με την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας) όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες, προκειμένου να αποκτά κεφάλαια για πρόσθετες παρεμβάσεις. Έχοντας φυσικά υπόψη, ότι το «άγρυπνο βλέμμα» των Βρυξελλών θα είναι πάντα εστιασμένο σε δημόσιο χρέος και πρωτογενές έλλειμμα (ή πλεόνασμα).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Εκτενές δημοσίευμα για την ολοκλήρωση της ενισχυμένης εποπτείας της ελληνικής οικονομίας φιλοξενεί η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt. «Με τη λήξη των αυστηρών δημοσιονομικών ελέγχων (ενισχυμένη εποπτεία) η ελληνική κυβέρνηση θα έχει περισσότερα περιθώρια ελιγμών από την ερχόμενη εβδομάδα. Η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική δεν θα γίνεται πλέον στις Βρυξέλλες αλλά στην Αθήνα - στο πλαίσιο των προαπαιτούμενων σταθερότητας εντός της ΕΕ (…) Κανείς δεν μιλά πια για Grexit (…) Όμως οι συνέπειες της κρίσης δεν έχουν παρέλθει» αναφέρεται στο ρεπορτάζ, όπου γίνεται αναλυτική ανασκόπηση των χρόνων της ενισχυμένης εποπτείας και της σημασίας της.

Στην πράξη σήμαινε τακτικούς, τριμηνιαίους ελέγχους της οικονομικής κατάστασης της χώρας και της ατζέντας μεταρρυθμίσεων. «Από την άποψη της Κομισιόν η διαδικασία πέτυχε. Τώρα επαινεί το αποτέλεσμα των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών της Ελλάδας, ‘η ανθεκτικότητα της οικονομίας έχει βελτιωθεί σημαντικά’ και ο κίνδυνος που θέτει η χώρα για την Ευρωζώνη ‘έχει μειωθεί σημαντικά’», επισημαίνεται στο δημοσίευμα.

Έλεγχοι ως το 2059 παρά τις επιτυχίες

Σε άλλο σημείο ο αρθρογράφος παρατηρεί: «Τη μεγαλύτερη βελτίωση επιδεικνύει η Ελλάδα στην εξυγίανση του προϋπολογισμού - ακόμα κι αν η πανδημία και η ενεργειακή κρίση έχουν πάει τη χώρα πίσω δημοσιονομικά, όπως σχεδόν όλες τις χώρες της Ε.Ε. (…) Φέτος, λοιπόν, ο πρωτογενής ισολογισμός του προϋπολογισμού, που δεν περιλαμβάνει δάνεια και τόκους, θα κλείσει με μείον 2% του ΑΕΠ. Αλλά του χρόνου, η Ελλάδα θέλει να επιστρέψει στον δρόμο της δημοσιονομικής αρετής με πλεόνασμα 1% (…) Ακόμα κι αν η Ελλάδα διαθέτει τον υψηλότερο δείκτη χρέους στην Ε.Ε., ο κίνδυνος να ξαναπέσει στη δίνη του χρέους θεωρείται χαμηλός. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ESM, του μεγαλύτερου πιστωτή της Ελλάδας, θεωρεί το χρέος βιώσιμο, ακόμη και αν αυξηθούν τα βασικά επιτόκια. Ο λόγος έγκειται στη δομή του χρέους: τα τρία τέταρτα του χρέους είναι έναντι δημόσιων πιστωτών όπως ο ESM».

Και οι διεθνείς οίκοι έχουν επιβραβεύσει την Ελλάδα με συνεχείς αναβαθμίσεις, σημειώνει το ρεπορτάζ. «Ωστόσο, η ολοκλήρωση της ενισχυμένης επιτήρησης δεν σημαίνει και το τέλος των ελέγχων. Η εποπτεία θα συνεχιστεί έως ότου αποπληρωθούν τα τρία τέταρτα των δανείων βοήθειας που χορηγήθηκαν. Βάσει του ισχύοντος σχεδίου, αυτό δεν θα συμβεί ως το 2059» αναφέρει κλείνοντας η Handelsblatt.

Από την έντυπη έκδοση

Του Πλάτωνα Τσούλου
[email protected]

Δώδεκα χρόνια μιας σκληρής, ακραίας, άδικης σε μεγάλο βαθμό, οικονομικής περιπέτειας αφήνει πίσω της η χώρα. Δώδεκα χρόνια απίστευτης δοκιμασίας, με τρία μνημόνια που διήρκεσαν μια οκταετία και μια τετραετή ενισχυμένη εποπτεία, λαμβάνουν τέλος. Η Ελλάδα γυρίζει σήμερα σελίδα και παίρνει πάνω της την τύχη της οικονομίας της. Ο ιστορικός του μέλλοντος σίγουρα θα έχει πολλά να διερευνήσει και να γράψει για την περίοδο 2010 - 2022.
Μνημόνια, διαπραγματεύσεις, συμφωνίες, νόμοι, ΠΔ, ΠΝΠ, εκλογές, δημοψηφίσματα, πολυκομματικές κυβερνήσεις, capital controls, κούρεμα ομολόγων, ψαλιδίσματα μισθών και συντάξεων, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων εργασίας, υψηλή ανεργία, δικαστικές διαμάχες, απεργίες, μαζικές αντιδράσεις (βίαιες πολλές φορές), όλα μένουν στο παρελθόν, με το μέλλον να ανοίγει για τη χώρα ένα φωτεινό «παράθυρο». Διότι η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία σημαίνει:
-    Επιστροφή της Ελλάδας στην οικονομική κανονικότητα
-    Λιγότερους και χαλαρότερους δημοσιονομικούς ελέγχους
-    Ταχύτερη επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας
-    Μεγαλύτερη δημοσιονομική και οικονομική ανεξαρτησία
-    Μεγαλύτερες ευθύνες στις κυβερνήσεις για τις αποφάσεις που θα λαμβάνουν
-    Χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού
-    Ελκυστικότερο επενδυτικό προφίλ
-    Βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος
-    Μεγαλύτερες προοπτικές αύξησης του ΑΕΠ
-    Ευνοϊκότερες συνθήκες λειτουργίας των τραπεζών
-    Αυξημένα αποθέματα δυνάμεων προς αντιμετώπιση της τρέχουσας γεωπολιτικής κρίσης 
-    Διασφάλιση πολιτικής σταθερότητας
Καλό, ωστόσο, είναι να μην ξεχνάμε δύο πολύ σημαντικά ζητήματα. Η οικονομία της Ελλάδας θα εποπτεύεται με σχετική χαλαρότητα για πολλά χρόνια ακόμη, ενώ ο κίνδυνος να υποτροπιάσουμε ως οικονομία θα είναι πάντα ορατός. Με απλά λόγια, χρειάζεται προσοχή ώστε να μην επιστρέψουμε στις πολιτικές που μας οδήγησαν στα μνημόνια, διότι τότε οι συνέπειες θα είναι βαρύτερες για όλους…
 

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]  

Το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας είναι γεγονός. Από αύριο, ξεκινά μια νέα περίοδος για την Ελλάδα κατά την οποία η χώρα δεν θα υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους από τους θεσμούς όπως συμβαίνει ουσιαστικά από το 2010 μέχρι σήμερα. Αξίζει όμως να θυμηθούμε τα όσα περάσαμε για να φθάσουμε εδώ. Η μνημονιακή περιπέτεια της Ελλάδας, αν και τυπικά ξεκίνησε το 2010, είχε τις ρίζες της παλαιότερα, καθώς από το 2008 είχε ξεκινήσει η δραματική επιδείνωση των δεικτών της οικονομίας, με βασικότερους το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και το εξωτερικό έλλειμμα.

2 Σεπτεμβρίου 2009:
Υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εξαγγέλλει πρόωρες εκλογές για τις 4 Οκτωβρίου 2009,
τις οποίες κερδίζει το ΠΑΣΟΚ.

20 Οκτωβρίου 2009:

Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοινώνει στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 θα κυμανθεί, ως
ποσοστό του ΑΕΠ, στο 12,5% αντί του 6% που το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση.

22 Οκτωβρίου 2009:

Ο οίκος Fitch υποβαθμίζει την Ελλάδα από το επίπεδο A στο Α- και ακολούθησε μπαράζ υποβαθμίσεων στο επόμενο διάστημα από όλους τους οίκους.

Μάρτιος 2010:

Επισκεπτόμενος την Αθήνα, ο επίτροπος Όλι Ρεν εύχεται στους Έλληνες «καλό κουράγιο», υπονοώντας το τι θα ακολουθήσει.

23 Απρίλιου 2010:

Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου, από το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την
προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης.

2 Μαΐου 2010:

 

Ανακοινώθηκε το πρώτο από τα μεγάλα πακέτα μέτρων του μνημονίου, ύψους 20 δισ. ευρώ, για το 2010 και 10 δισ.
ευρώ για τα επόμενα χρόνια.

6 Μαΐου 2010: Ψηφίζεται από τη Βουλή το μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ για τα
μέτρα που θα ληφθούν, προκειμένου να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης.

8 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η δανειακή σύμβαση (το πρώτο μνημόνιο) μεταξύ Ελλάδας και κρατών μελών της Ε.Ε. για δάνειο ύψους 80 δισ. ευρώ.

10 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η αντίστοιχη σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ για δάνειο ύψους 30 δισ. ευρώ.

31 Οκτωβρίου 2011:

Ο κ. Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τα νέα μέτρα που ζητούν οι δα ειστές. Προκαλούνται ισχυρές αντιδράσεις και ανοίγει ο δρόμος για κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

11 Νοεμβρίου 2011:
Ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου, την οποία στηρίζουν ΠΑΚΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ.

12 Φεβρουαρίου 2012:

Η Βουλή ψήφισε με 199 ΝΑΙ το 2ο μνημόνιο, το οποίο προκαλεί νέες εσωκομματικές τριβές και διαγραφές βουλευτών.

9 Μαρτίου 2012:
Ολοκληρώθηκε το PSI, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα να φτάνει το 95,7%, να «κουρεύεται» χρέος 106 δισ. ευρώ, αλλά
το τελικό όφελος να είναι μόνο 53 δισ. ευρώ και να μη λύνεται το πρόβλημα του χρέους.

17 Ιουνίου 2012:
Διεξάγονται οι εκλογές οι οποίες οδήγησαν τελικά σε δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού με τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Ο Αντώνης Σαμαράς ορκίζεται o πρωθυπουργός.

Φθινόπωρο 2014:
Η τρόικα ζητούσε πρόσθετα μέτρα από την κυβέρνηση, η οποία αρνείτο να τα λάβει και υπήρξε ρήξη.

Ιανουάριος 2015:

Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν άντεξε στις πιέσεις και προσέφυγε στις κάλπες, που ανέδειξαν πρώτο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ, που
σχημάτισε κυβέρνηση με τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Η τρόικα πίεζε για τη λήψη πρόσθετων μέτρων και υπήρξε μεγάλη ρήξη με την ελληνική κυβέρνηση.

28 Ιουνίου 2015:

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την επιβολή capital controls, εξαγγέλλει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη των προτάσεων μεταρρυθμίσεων στις οποίες κατέληξε το Eurogroup.

5 Ιουλίου 2015:

Πραγματοποιείται δημοψήφισμα, με το 61% να ψηφίζει ΟΧΙ.

8 Ιουλίου 2015:
Οι ελληνικές αρχές ζητούν πρόγραμμα στήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

12/13 Ιουλίου 2015:
Σε μια μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής που διήρκεσε περισσότερο από 17 ώρες, οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης καταλήγουν σε συμφωνία επί της αρχής για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για την Ελλάδα, δηλαδή το τρίτο μνημόνιο.

20 Αυγούστου 2018:
Λήγει το τρίτο μνημόνιο και η Ελλάδα εξέρχεται της μνημονιακής εποπτείας και εισέρχεται στη «μεταμνημονιακή εποπτεία», η οποία θα διαρκέσει έως σήμερα, 20 Αυγούστου 2022. 

 

Νέα σελίδα ανοίγει από αύριο για την ελληνική οικονομία, αφού σήμερα λήγει - και επισήμως - το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας. Κλείνει έτσι ένα επώδυνο κεφάλαιο που άνοιξε το 2010 και ξεκινά μια νέα περίοδος κατά την οποία η χώρα δεν θα υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους από τους θεσμούς όπως συμβαίνει σταθερά τα τελευταία 12 χρόνια. 

Η δήλωση του πρωθυπουργού έχει ως εξής:

Η 20ή Αυγούστου του 2022 είναι μία ιστορική ημέρα για την Ελλάδα και τους Έλληνες: με τον πιο επίσημο τρόπο, η χώρα μας εξέρχεται από το καθεστώς της Ενισχυμένης Ευρωπαϊκής Εποπτείας. Κλείνει, έτσι, ένας δωδεκαετής κύκλος που έφερε πόνο στους πολίτες, καθήλωση στην οικονομία και διχασμό στην κοινωνία. Για να ξεπροβάλει, όμως, ένας νέος, καθαρός ορίζοντας ανάπτυξης, ενότητας και ευημερίας για όλους.

Η σημερινή εξέλιξη σηματοδοτεί το τέλος των Μνημονίων και όσων επιβλήθηκαν στο όνομά τους: δυσβάσταχτοι φόροι και περικοπές μισθών και συντάξεων. Τραπεζικοί έλεγχοι και υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας. Υποβάθμιση της εθνικής Άμυνας, της δημόσιας Παιδείας και Υγείας. Αλλά και περιθωριοποίηση της θέσης της Ελλάδας στην Ευρώπη και στον κόσμο. Όλα αυτά ανήκουν, ευτυχώς, στο παρελθόν.

Στο παρελθόν ανήκουν, επίσης, και οι πληγές που άνοιξαν στον κορμό της κοινωνίας μας, αυτά τα 12 χρόνια: φανατισμοί, φωτιές, βία, αλλά και τραγικοί θάνατοι, όπως εκείνοι της Marfin. Τυφλή αμφισβήτηση των θεσμών. Πάνω και κάτω πλατείες, όπου φύτρωσε το ψέμα δίπλα στο δηλητήριο της Χρυσής Αυγής. Για ν’ ακολουθήσει, μετά, μία τετραετία δημαγωγίας που κόστισε 100 δισ. και έσπρωξε τον τόπο στο χείλος του γκρεμού. Χρειάστηκαν σκληρές μάχες κατά του λαϊκισμού για να παραμείνει η χώρα σε ευρωπαϊκή τροχιά.
Μόνον όποιος δεν λησμονεί βρίσκει τη δύναμη να προχωρεί. Γι’ αυτό και οφείλουμε να διδαχθούμε από την πρόσφατη εμπειρία. Από τις διαχρονικές και διακομματικές ευθύνες που οδήγησαν στα Μνημόνια με σπατάλες πέρα από τις αντοχές μας. Από τις πολιτικές που επιδείνωσαν τις συνέπειές τους. Αλλά και από τους χειρισμούς που απέτρεψαν την πιο γρήγορη έξοδο από την εποπτεία των διεθνών εταίρων μας.

Η Ελλάδα σήμερα είναι μία άλλη Ελλάδα. Εμφανίζει υψηλή ανάπτυξη και μεγάλη πτώση της ανεργίας, που ήδη μειώθηκε 3 μονάδες από πέρυσι και 5 από το 2019. Ενώ, ταυτόχρονα, οι πολίτες της έχουν, πλέον, απαλλαγεί ή ελαφρυνθεί από πολλούς φόρους που επιβλήθηκαν τα πέτρινα χρόνια. Όλοι πληρώνουν λιγότερες εισφορές και σχεδόν όλοι χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ. Αυξήθηκε κατά 63 ευρώ ο κατώτατος μισθός. Και στηρίζονται στοχευμένα οι πιο αδύναμοι.

Θα επαναλάβω ότι η ανάταξη της χώρας δεν ήταν ούτε ευνόητη, ούτε εύκολη. Πολύ περισσότερο καθώς επιτεύχθηκε εν μέσω αλλεπάλληλων προκλήσεων: από τις μεταναστευτικές εισβολές στον Έβρο και τη μόνιμη επιθετικότητα των γειτόνων μέχρι την παγκόσμια πανδημία και την «έκρηξη» στην ενέργεια και στον πληθωρισμό από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μέτωπα διαρκή, για τα οποία η Πολιτεία έχει διαθέσει, ήδη, 50 δισεκατομμύρια.

Κι όμως, σ’ έναν αβέβαιο κόσμο, η χώρα μας βαδίζει με τη βεβαιότητα της συνέπειας και του αποτελέσματος. Ενισχύοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις με σύγχρονα μέσα και τη Διπλωματία μας με δυναμικές πρωτοβουλίες. Θέτοντας σε νέες τροχιές τη δημόσια Παιδεία και Υγεία. Αυξάνοντας τα συλλογικά έσοδα από την υπεραπόδοση της οικονομίας. Μετατρέποντας την Ελλάδα σε ένα απέραντο εργοτάξιο με εκατοντάδες μεγάλα και μικρά έργα. Και ψηφιοποιώντας το κράτος σε τέτοιο βαθμό που ξεχνάμε πώς ήταν η ζωή μας πριν το gov.gr.

Η απαλλαγή από την Ενισχυμένη Εποπτεία σημαίνει μεγαλύτερη εθνική ευχέρεια στις οικονομικές μας επιλογές. Όχι όμως και επιστροφή στα λάθη που έφεραν την οδυνηρή μνημονιακή περιπέτεια. Άλλωστε, τα όσα προανέφερα οφείλονται, ακριβώς, σε μία συνετή πολιτική που εξαντλεί τον δημοσιονομικό χώρο, χωρίς όμως να τον ναρκοθετεί. Με μέτρα μετρημένα, που αυξάνουν τον συνολικό πλούτο υπέρ όλης της κοινωνίας.

Προχωράμε χωρίς να ξεχνάμε. Γιατί ξέρουμε, πλέον, ότι οι χαμηλότεροι φόροι οδηγούν στην ανάπτυξη και οι επενδύσεις σε νέες δουλειές. Ξέρουμε πως η Ευρώπη δεν έχει μόνο την όψη του ελέγχου, αλλά και της αλληλεγγύης που δυναμώνει τη θέση της χώρας. Και ότι, τελικά, η οικονομική ανεξαρτησία συμβαδίζει με την εθνική, όπως και η πρόοδος του κράτους μπορεί να μεταφράζεται σε στήριξη και όφελος για κάθε ελληνικό νοικοκυριό.

Η τελευταία τριετία απαντά, έτσι, στην πράξη στα διδάγματα της τελευταίας 12ετίας. Δείχνει τον δρόμο για να μη γυρίσουμε ποτέ, μα ποτέ, πίσω στα όσα ζήσαμε. Σφυρηλατεί την αυτογνωσία μας. Και μας καλεί να βαδίσουμε ενωμένοι με όπλο την αλήθεια και τις ρεαλιστικές λύσεις και όχι το ψέμα και τις εύκολες αρνήσεις. Σε μία πορεία που ίσως να κρύβει και λάθη, αλλά που σίγουρα δεν θα είναι μία λάθος πορεία!

Στα δύσκολα χρόνια που προηγήθηκαν, ο λαός μας υπέφερε πολλά. Όμως απέδειξε και πολλά. Χάρη στις δικές του θυσίες, η πατρίδα στάθηκε γρήγορα στα πόδια της. Τα παθήματα έγιναν μαθήματα ώριμης ευθύνης στις πολιτικές μας συμπεριφορές. Κι όταν χρειάστηκε, οι Ελληνίδες και οι Έλληνες εμπιστεύτηκαν και συστρατεύτηκαν με την Πολιτεία και τις υπεύθυνες δυνάμεις, απέναντι στις κοινές απειλές. Τους ευχαριστώ από την καρδιά μου.

Το αύριο μπορεί και πρέπει να είναι πιο δίκαιο, με περισσότερες ευκαιρίες σε όλους. Για να μην ξαναζήσουμε το brain drain των νέων, οι γυναίκες να ζουν και να εργάζονται με ασφάλεια και ισοτιμία, τα άτομα με αναπηρία και κάθε αδύναμος να νιώθουν τη φροντίδα του κράτους, σε μία χώρα κατοχυρωμένων δικαιωμάτων και καλά αμειβόμενης εργασίας, ανοιχτής Παιδείας και αξιοπρεπούς Υγείας. Το μπορούμε.

Σήμερα η κυβέρνηση, πριν ακόμη κλείσει η πρώτη της τετραετία, γράφει τους τίτλους τέλους σε μία πολυετή δοκιμασία. Ας τους μετατρέψουμε, λοιπόν, σε πρόλογο μιας νέας συναρπαστικής διαδρομής. Με πρώτο σταθμό την ανάκτηση της Επενδυτικής Βαθμίδας και σταθερή πυξίδα το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης που θα οικοδομήσει την ισχυρή, σύγχρονη και αυτοδύναμη Ελλάδα. Με σταθερότητα, συνέχεια και συνέπεια.

naftemporiki.gr