Μετα-προγραμματική εποπτεία

Της Ραλλούς Αλεξοπούλου
[email protected] 

Με ταχύτατες διαδικασίες αναμένεται να ολοκληρωθεί σήμερα η πρώτη αξιολόγηση της Ελλάδας μετά την έξοδο της χώρας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, με τις επαφές που θα έχουν οι επικεφαλής των θεσμών με τους αρμόδιους υπουργούς. Στη συγκεκριμένη αξιολόγηση μεταξύ άλλων θα ελεγχθεί η πρόοδος στα 22 προαπαιτούμενα τα οποία αποτελούν «ουρές» της ενισχυμένης εποπτείας. Η υλοποίηση τους αποτελεί το «εισιτήριο» για την εκταμίευση της δόσης που εκκρεμεί από το 2019.

Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι εκκρεμότητες οι οποίες σχετίζονται με το χρηματοπιστωτικό τομέα, τις ιδιωτικοποιήσεις, τη Δικαιοσύνη, την πρωτοβάθμια υγεία, το Κτηματολόγιο, την κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και την επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων για την εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και των εκκρεμών συντάξεων.

Από τις συζητήσεις με τους θεσμούς δεν θα λείψουν τα ζητήματα που αφορούν την πορεία των δημοσιονομικών με την ελληνική πλευρά να παρουσιάζει αναλυτικά στοιχεία για τις επιβαρύνσεις που έχει στο έλλειμμα το πακέτο των μέτρων στήριξης που περιλαμβάνει τις επιδοτήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο θέρμανσης καθώς και την αύξηση του κονδυλίου για την χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης.  

Υπενθυμίζεται ότι με βάση το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2023 το πρωτογενές έλλειμμα φέτος θα διαμορφωθεί στο 1,7% του ΑΕΠ και επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα το 2023 στο 0,7% του ΑΕΠ.

Στις μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν για να ολοκληρωθούν έως τον Οκτώβριο στο πλαίσιο της τελευταίας εκταμίευσης των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων :

·        Ουσιαστική εκκαθάριση των μη συνταξιοδοτικών ληξιπρόθεσμων οφειλών και πλήρης εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων συνταξιοδοτικών οφειλών (έχει καταγραφεί ουσιαστική πρόοδος στο συγκεκριμένο ζήτημα).

·       Πλαίσιο αφερεγγυότητας: Έναρξη ανταγωνιστικού διαλόγου για την οντότητα πώλησης και επανεκμίσθωσης ακινήτων με προεπιλεγμένους ενδιαφερόμενους επενδυτές (τέλη Σεπτεμβρίου).

·       Καθυστερούμενες κρατικές εγγυήσεις: Πρόοδος στη διεκπεραίωση απαιτήσεων και πραγματικών πληρωμών σύμφωνα με τους συμφωνημένους στόχους στο σχέδιο εκκαθάρισης του Απριλίου 2022. Εξέταση εγγυητικών απαιτήσεων που έχουν καταπέσει, ύψους 470 εκατ. ευρώ με πληρωμές ύψους 156,5 εκατ. EUR κατά την ίδια περίοδο.

·       Πλήρης ανάπτυξη της βελτιωμένης λειτουργικότητας της πλατφόρμας ηλεκτρονικής κατάθεσης στα διοικητικά δικαστήρια και θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία.

·       Σειρά ιδιωτικοποιήσεων που αφορούν την Αττική Οδό, τον περιφερειακό λιμένα Ηγουμενίτσας, τις Γούρνες Ηρακλείου, τον Περιφερειακό λιμένα Αλεξανδρούπολης, κ.α. με πολλά από αυτά να έχουν ολοκληρωθεί.

Η έκθεση των θεσμών αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Νοέμβριο. Μια έκθεση στην οποία θα αποτυπώνεται το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων θα δώσει τη δυνατότητα στο Eurogroup του Δεκεμβρίου να ανάψει το πράσινο φως για την εκταμίευση της δόσης των 750 εκατ. ευρώ και την κατάργηση του πέναλτι 2% στο επιτόκιο για δάνειο που λάβει η χώρα από τον EFSF τα 2012.

 

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]  

Το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας είναι γεγονός. Από αύριο, ξεκινά μια νέα περίοδος για την Ελλάδα κατά την οποία η χώρα δεν θα υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους από τους θεσμούς όπως συμβαίνει ουσιαστικά από το 2010 μέχρι σήμερα. Αξίζει όμως να θυμηθούμε τα όσα περάσαμε για να φθάσουμε εδώ. Η μνημονιακή περιπέτεια της Ελλάδας, αν και τυπικά ξεκίνησε το 2010, είχε τις ρίζες της παλαιότερα, καθώς από το 2008 είχε ξεκινήσει η δραματική επιδείνωση των δεικτών της οικονομίας, με βασικότερους το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και το εξωτερικό έλλειμμα.

2 Σεπτεμβρίου 2009:
Υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εξαγγέλλει πρόωρες εκλογές για τις 4 Οκτωβρίου 2009,
τις οποίες κερδίζει το ΠΑΣΟΚ.

20 Οκτωβρίου 2009:

Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοινώνει στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 θα κυμανθεί, ως
ποσοστό του ΑΕΠ, στο 12,5% αντί του 6% που το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση.

22 Οκτωβρίου 2009:

Ο οίκος Fitch υποβαθμίζει την Ελλάδα από το επίπεδο A στο Α- και ακολούθησε μπαράζ υποβαθμίσεων στο επόμενο διάστημα από όλους τους οίκους.

Μάρτιος 2010:

Επισκεπτόμενος την Αθήνα, ο επίτροπος Όλι Ρεν εύχεται στους Έλληνες «καλό κουράγιο», υπονοώντας το τι θα ακολουθήσει.

23 Απρίλιου 2010:

Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου, από το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την
προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης.

2 Μαΐου 2010:

 

Ανακοινώθηκε το πρώτο από τα μεγάλα πακέτα μέτρων του μνημονίου, ύψους 20 δισ. ευρώ, για το 2010 και 10 δισ.
ευρώ για τα επόμενα χρόνια.

6 Μαΐου 2010: Ψηφίζεται από τη Βουλή το μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ για τα
μέτρα που θα ληφθούν, προκειμένου να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης.

8 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η δανειακή σύμβαση (το πρώτο μνημόνιο) μεταξύ Ελλάδας και κρατών μελών της Ε.Ε. για δάνειο ύψους 80 δισ. ευρώ.

10 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η αντίστοιχη σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ για δάνειο ύψους 30 δισ. ευρώ.

31 Οκτωβρίου 2011:

Ο κ. Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τα νέα μέτρα που ζητούν οι δα ειστές. Προκαλούνται ισχυρές αντιδράσεις και ανοίγει ο δρόμος για κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

11 Νοεμβρίου 2011:
Ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου, την οποία στηρίζουν ΠΑΚΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ.

12 Φεβρουαρίου 2012:

Η Βουλή ψήφισε με 199 ΝΑΙ το 2ο μνημόνιο, το οποίο προκαλεί νέες εσωκομματικές τριβές και διαγραφές βουλευτών.

9 Μαρτίου 2012:
Ολοκληρώθηκε το PSI, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα να φτάνει το 95,7%, να «κουρεύεται» χρέος 106 δισ. ευρώ, αλλά
το τελικό όφελος να είναι μόνο 53 δισ. ευρώ και να μη λύνεται το πρόβλημα του χρέους.

17 Ιουνίου 2012:
Διεξάγονται οι εκλογές οι οποίες οδήγησαν τελικά σε δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού με τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Ο Αντώνης Σαμαράς ορκίζεται o πρωθυπουργός.

Φθινόπωρο 2014:
Η τρόικα ζητούσε πρόσθετα μέτρα από την κυβέρνηση, η οποία αρνείτο να τα λάβει και υπήρξε ρήξη.

Ιανουάριος 2015:

Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν άντεξε στις πιέσεις και προσέφυγε στις κάλπες, που ανέδειξαν πρώτο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ, που
σχημάτισε κυβέρνηση με τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Η τρόικα πίεζε για τη λήψη πρόσθετων μέτρων και υπήρξε μεγάλη ρήξη με την ελληνική κυβέρνηση.

28 Ιουνίου 2015:

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την επιβολή capital controls, εξαγγέλλει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη των προτάσεων μεταρρυθμίσεων στις οποίες κατέληξε το Eurogroup.

5 Ιουλίου 2015:

Πραγματοποιείται δημοψήφισμα, με το 61% να ψηφίζει ΟΧΙ.

8 Ιουλίου 2015:
Οι ελληνικές αρχές ζητούν πρόγραμμα στήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

12/13 Ιουλίου 2015:
Σε μια μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής που διήρκεσε περισσότερο από 17 ώρες, οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης καταλήγουν σε συμφωνία επί της αρχής για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για την Ελλάδα, δηλαδή το τρίτο μνημόνιο.

20 Αυγούστου 2018:
Λήγει το τρίτο μνημόνιο και η Ελλάδα εξέρχεται της μνημονιακής εποπτείας και εισέρχεται στη «μεταμνημονιακή εποπτεία», η οποία θα διαρκέσει έως σήμερα, 20 Αυγούστου 2022. 

 

Διευρύνεται η ελευθερία των κινήσεων της ελληνικής οικονομίας, μετά την έξοδο της χώρας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας στις 20 Αυγούστου.

Όπως, δε, έχει επισημάνει χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας «θα έχουμε μεγαλύτερη ευελιξία στο μείγμα των μέτρων, αλλά σεβόμενοι και τηρώντας τους ευρωπαϊκούς κανόνες».

Έως ότου επέλθει η έξοδος από το συγκεκριμένο καθεστώς, μεσολάβησαν τρία μνημόνια και τέσσερα χρόνια μεταμνημονιακής επιτήρησης, με υποχρέωση εκπλήρωσης σειράς δεσμεύσεων.

Η παρακολούθηση της οικονομίας ήταν στενή, μέσω επισκέψεων των επικεφαλής των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα τέσσερις φορές ανά έτος, και σύνταξη των αντίστοιχων εκθέσεων, οι οποίες παρακολουθούνταν από τις αγορές και εν πολλοίς έκριναν το οικονομικό μέλλον της χώρας.

Από τις 21 Αυγούστου, η χώρα θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, παρόμοιο με αυτό που εφαρμόζεται σήμερα σε Ιρλανδία, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία.

Η Ελλάδα θα μπορεί να ασκεί ελεύθερα την οικονομική πολιτική της, με προτεραιότητες που θα προσδιορίζονται από την κυβέρνηση και όχι από τις Βρυξέλλες, ενώ θα υπόκειται στους ίδιους κανόνες ελέγχου στους οποίους υπόκεινται και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

Ήτοι, εφεξής, όπως ανακοίνωσε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης της χώρας θα συνεχιστεί στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι εκκρεμείς μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις θα παρακολουθούνται στο πλαίσιο της πρώτης έκθεσης μεταπρογραμματικής εποπτείας που θα εκδοθεί τον Νοέμβριο εφέτος, στην οποία μπορεί να βασιστεί η απόφαση του Eurogroup σχετικά με την τελική δόση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο 2018. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, σύμφωνα επίσης με την Κομισιόν, προβλέπονται παράλληλα στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

 Η παρακολούθηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα συνεχιστεί έως το 2059, δηλαδή έως ότου η χώρα εξοφλήσει το 75% των δανείων που έλαβε στο πλαίσιο των μνημονίων. Ωστόσο, η χώρα θα περάσει σε στάδιο απλής μεταπρογραμματικής παρακολούθησης, ενώ θα πραγματοποιείται μία αξιολόγηση της πορείας της οικονομίας ανά εξάμηνο. Θα υπάρχει και μία αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ανά τρίμηνο, όπως ισχύει για όλες τις χώρες που δανείστηκαν από την ESM, η οποία, όμως, δεν δημοσιοποιείται, αλλά καταγράφει την ευστάθεια των οικονομιών των κρατών- μελών.

Όσον αφορά στις εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν, είναι χαρακτηριστικό ότι η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία, άφησαν μια σειρά από προαπαιτούμενα τα οποία δεν κατέστη εφικτό να ολοκληρωθούν στο πλαίσιο της εποπτείας. Αυτά συνδέονται και με την εκταμίευση της τελευταίας δόσης από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Ο κατάλογος περιλαμβάνει 22 προαπαιτούμενα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο (χρηματοπιστωτικός τομέας, εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών, μείωση των εκκρεμών συντάξεων, πρωτοβάθμια περίθαλψη, Κτηματολόγιο, εργατική νομοθεσία κ.ά.).

Για το μέλλον, η αναμενόμενη παράταση (χωρίς να είναι ακόμη γνωστοί οι ακριβείς όροι) της ρήτρας διαφυγής για ακόμη ένα έτος παρέχει δημοσιονομική ευελιξία για λήψη μέτρων ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και το 2023. Όμως, ο βηματισμός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, εξαιτίας των «πληγών» που εξακολουθούν να υπάρχουν την οικονομία, με κυριότερη το υψηλό δημόσιο χρέος, το οποίο αναμένεται να μειωθεί στο 180,2% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022 (από το 193,3% του ΑΕΠ το 2021). Για την περίοδο μετά το 2023, οι χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να ακολουθήσουν μια δημοσιονομική πολιτική με στόχο την επίτευξη της σταδιακής μείωσης του χρέους και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα, μέσω, σταδιακής μείωσης των ελλειμμάτων, των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τα κράτη- μέλη με υψηλό χρέος, όπως είναι η Ελλάδα, θα πρέπει να ακολουθήσουν μια συνετή δημοσιονομική πολιτική το 2023, ιδίως περιορίζοντας την αύξηση των εθνικών τρεχουσών δαπανών κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, λαμβάνοντας υπ' όψη τη συνεχιζόμενη, προσωρινή και στοχευμένη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που είναι πιο ευάλωτες στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, καθώς και τη στήριξη στους πρόσφυγες από την Ουκρανία.

Εν κατακλείδι, η χώρα θα επιζητεί τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου μέσω της αύξησης του ΑΕΠ και των εσόδων με μόνιμο χαρακτήρα, από τον οποίο θα χρηματοδοτούνται οι προσωρινές παρεμβάσεις (π.χ. Fuel Pass, Power Pass, αυξημένο επίδομα θέρμανσης κ.ά.), καθώς και τα μόνιμα μέτρα (π.χ. η μείωση ήδη του ΕΝΦΙΑ, ή η κατάργηση το 2023 της εισφοράς αλληλεγγύης για δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους κ.ά.). Αλλά, και να είναι έτοιμη να προσφεύγει στις αγορές (κάτι που θα καταστεί ευκολότερο με την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας) όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες, προκειμένου να αποκτά κεφάλαια για πρόσθετες παρεμβάσεις. Έχοντας φυσικά υπόψη, ότι το «άγρυπνο βλέμμα» των Βρυξελλών θα είναι πάντα εστιασμένο σε δημόσιο χρέος και πρωτογενές έλλειμμα (ή πλεόνασμα).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το ύψος της νέας βοήθειας (μέσω του συμπληρωματικού προϋπολογισμού) θα το ξέρουμε στις αρχές Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα ο οποίος εξ΄ξηγησε  ότι τότε θα υπάρχει πολύ καλύτερη εικόνα για την πορεία των εσόδων, ενώ θα δημοσιοποιηθούν και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ το β' τρίμηνο του έτους.

Ανέφερε επίσης ότι οι ενισχύσεις θα δοθούν όπου υπάρχει ανάγκη, προσθέτοντας, λίγο αργότερα, πως η στόχευση θα αφορά κυρίως στη μεσαία τάξη και στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN, ο υπουργός είπε ότι «σχεδιάζουμε τους επόμενους μήνες. Οφείλει η πολιτεία να βρει δημοσιονομικό χώρο για να τον επιστρέψει στους πολίτες. Σχεδιάζουμε τον επόμενο χρόνο, σχεδιάζουμε την επόμενη τετραετία. Τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο προέκυψε επιπλέον δημοσιονομικός χώρος».

Για το Fuel Pass-2, ανέφερε ότι έως χθες το βράδυ είχαν καταβληθεί 131 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατομμύριο δικαιούχους. Είπε ότι το 73% των δικαιούχων προτίμησαν την πίστωση σε τραπεζικό λογαριασμό αντί για την ψηφιακή κάρτα, εκτιμώντας πως αυτό ίσως έγινε για να έχουν τα χρήματα για οποιαδήποτε χρήση. Ενώ, ερωτηθείς για το πότε θα καταβληθούν τα ποσά για το Power Pass του Ιουνίου, απάντησε ότι «υπάρχουν λίγες εκκρεμότητες για τις αιτήσεις έως το τέλος του Μαΐου και για τον Ιούνιο. Τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου θα πιστωθούν τα υπόλοιπα 50 εκατ. ευρώ».

Τέλος, για την έξοδο της χώρας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας στις 20 Αυγούστου, επανέλαβε ότι «θα έχουμε μεγαλύτερη ευελιξία στο μείγμα των μέτρων, αλλά σεβόμενοι και τηρώντας τους ευρωπαϊκούς κανόνες».

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
 [email protected]

Με τη δημοσίευση των επιστολών που αντάλλαξαν ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις και τον επίτροπο Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι κλείνει επίσημα η μεταμνημονιακή εποπτεία, κάτι που ασφαλώς προσδίδει μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, όπως αναφέρει και στη γραπτή του δήλωση ο ΥΠΟΙΚ.

Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σημαντικό οι αγορές να αντιληφθούν ότι οι δεσμεύσεις θα τηρηθούν απαρέγκλιτα, καθώς βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδο εύθραυστων ισορροπιών. Δεδομένου ότι η χώρα δεν έχει ανακτήσει ακόμη την επενδυτική βαθμίδα -εκτιμάται ότι απέχουμε πάνω από 12 μήνες από τη συγκεκριμένη στιγμή-, το κρίσιμο είναι τα ελληνικά ομόλογα να εξακολουθούν να είναι επιλέξιμα από την ΕΚΤ στα διάφορα προγράμματα στήριξης των κρατικών τίτλων που διατηρεί σε ισχύ. Αυτό έχει ως προϋπόθεση να τηρούνται οι δημοσιονομικές και μακροοικονομικές δεσμεύσεις.
 

Στην πράξη, αυτό θα αποτυπωθεί με τη σύνταξη του πρώτου προσχεδίου προϋπολογισμού στη νέα περίοδο με τέτοιον τρόπο ώστε η χώρα να επιστρέψει στα πρωτογενή πλεονάσματα. Τους πρώτους μήνες μετά την έξοδο από τη μεταμνημονιακή εποπτεία το οικονομικό επιτελείο θα κληθεί να σχεδιάσει μια ευρεία δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία θα πρέπει να «χωράει» και τη βελτίωση των δημοσιονομικών δεδομένων, αλλά και τη χρηματοδότηση των βασικών μέτρων στήριξης που προωθούνται για την επόμενη χρονιά.

 

Δύο έλεγχοι ανά έτος

 

Από τις 21 Αυγούστου η χώρα θα ενταχθεί στο καθεστώς της μεταπρογραμματικής παρακολούθησης το οποίο προβλέπει δύο ελέγχους ανά έτος. Το καθεστώς αυτό θα διαρκέσει ουσιαστικά… δεκαετίες, καθώς περαιτέρω χαλάρωση θα υπάρξει όταν αποπληρωθεί ποσοστό του χρέους μεγαλύτερο του 75% προς τον λεγόμενο επίσημο τομέα, δηλαδή τον ESM και τον EFSF. Αυτό χρονικά τοποθετείται για το 2059.

Ο πρώτος έλεγχος στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής παρακολούθησης θα πρέπει να ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο -εν όψει και της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή-, ενώ με βάση την έκθεση που θα συνταχθεί, θα δρομολογηθεί και η απόφαση για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης των ANFAs και SMPs, ύψους άνω των 700 εκατ. ευρώ.

Η ένεση ρευστότητας προγραμματίζεται για τον Δεκέμβριο μετά την έκδοση σχετικής απόφασης από το Eurogroup. Από εκεί και πέρα, η τελευταία εκκρεμότητα θα είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μέσα στο 2023. «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να επιβεβαιώσουμε ότι η Επιτροπή δεν σκοπεύει να παρατείνει την ενισχυμένη εποπτεία μετά τη λήξη της στις 20 Αυγούστου 2022» αναφέρει η κοινή επιστολή των κ. Ντομπρόβσκις και Τζεντιλόνι προς τον ΥΠΟΙΚ Χρήστο Σταϊκούρα, η οποία δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, βάζοντας και επίσημα τέλος στο καθεστώς της μεταμνημονιακής εποπτείας.

Η επιστολή, γραμμένη σε ιδιαίτερα θετικό ύφος για την Ελλάδα, περιγράφει συνοπτικά τις επιτυχίες σε οικονομικό επίπεδο, αλλά θυμίζει και τη δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Τόσο από την απαντητική δήλωση του Χρήστου Σταϊκούρα όσο και από τη δήλωση που έκανε χθες ο υπουργός Οικονομικών προκύπτουν τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει αυτή η εξέλιξη.

Ο κ. Σταϊκούρας επικαλέστηκε τέσσερις λόγους: 1. Ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. 2. Παρέχει πρόσθετη ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική της και στην προσέλκυση επενδύσεων. 3. Προσδίδει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο βέβαια των υφιστάμενων κανόνων που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη. 4. Φέρνει πιο κοντά την επίτευξη και του τελευταίου στόχου που έχουμε θέσει, αυτού της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.

Με πολύ θετικά σχόλια αναφέρεται σήμερα ο διεθνής Τύπος στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  βάζει τέλος στον ενισχυμένο έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, σηματοδοτώντας έτσι το τέλος της κρίσης χρέους.

Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times που εξιστορεί όλα τα στάδια της κρίσης  στην Ελλάδα από το 2010 και μεταξύ άλλων τονίζει ότι μετά το πιο πρόσφατο ταξίδι αξιωματούχων της ΕΕ στην Αθήνα τον Απρίλιο, η Επιτροπή σημείωσε ότι η οικονομική ανάπτυξη στη χώρα προβλέπεται να φτάσει στο 3,5% το 2022 και στο 3,1% το 2023, παρά την παρατεταμένη αβεβαιότητα λόγω της πανδημίας και το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας.

Μεταξύ άλλων η εφημερίδα αναφέρει:

"Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να θέσει τέλος στον ενισχυμένο έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, σηματοδοτώντας το τέλος της κρίσης χρέους, η οποία προκλήθηκε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική αναταραχή του 2008 που παραλίγο να ωθήσει τη χώρα να βγει από την ευρωζώνη.

Σε επιστολή του σήμερα προς τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ Πάολο Τζεντιλόνι ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει "εκπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεων πολιτικής" που ανέλαβε στο Eurogroup των 19 κρατών μελών της ευρωζώνης και "πέτυχε την αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων" παρά τον αντίκτυπο της Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Χρήστος Σταϊκούρας έγραψε στο Twitter ότι η ανακοίνωση "σηματοδοτεί την επίτευξη ενός μεγάλου εθνικού στόχου για την Ελλάδα".

Η επιτροπή, η οποία παρακολουθεί τους προϋπολογισμούς και των 27 κρατών μελών, εποπτεύει τις μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα διάσωσης.

Η ανακοίνωση για το τέλος του προγράμματος αυστηρής παρακολούθησης γίνεται καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εφαρμόζει μηχανισμούς για να αποτρέψει μια δεύτερη κατάρρευση της οικονομίας της ευρωζώνης.

Η Επιτροπή ανέφερε επίσης σε ανακοίνωσή της ότι ο κίνδυνος "δευτερογενών επιπτώσεων στην οικονομία της ευρωζώνης έχει μειωθεί σημαντικά" και ότι η πιο λεπτομερής παρακολούθηση "δεν δικαιολογείται πλέον".

Σε απαντητική επιστολή προς τον Επίτροπο Τζεντιλόνι, ο Χρ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις σε έξι βασικούς τομείς -- δημοσιονομική πολιτική, κοινωνική πρόνοια, χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αγορές εργασίας, ιδιωτικοποίηση και δημόσια διοίκηση — οι οποίες "έθεσαν σε εφαρμογή μια σταθερή πλατφόρμα για να επιτύχει η Ελλάδα βιώσιμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς".

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε σήμερα ότι από τις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα εξέρχεται από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Έπειτα από ανταλλαγές με τις ελληνικές αρχές, μεταξύ άλλων στη συνεδρίαση του Eurogroup της 16ης Ιουνίου, η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, τονίζει ότι αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει εκπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεων πολιτικής που ανέλαβε στο Eurogroup κατά την έξοδό του από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής τον Ιούνιο του 2018 και ότι έχει πετύχει αποτελεσματική εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, ακόμη και κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που δημιουργήθηκαν από την πανδημία COVID-19 και πιο πρόσφατα, από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών της Ελλάδας, η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας έχει βελτιωθεί σημαντικά και οι κίνδυνοι δευτερογενών επιπτώσεων στην οικονομία της ζώνης του ευρώ έχουν μειωθεί σημαντικά. Ως εκ τούτου, η διατήρηση της Ελλάδας υπό ενισχυμένη επιτήρηση δεν δικαιολογείται πλέον.

Η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης της χώρας θα συνεχιστεί στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής επιτήρησης και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η παρακολούθηση των εκκρεμών μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της πρώτης μεταπρογραμματικής έκθεσης που θα εκδοθεί τον Νοέμβριο του 2022, η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για μια απόφαση του Eurogroup σχετικά με την τελική δόση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2018. Μεγάλες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις προβλέπονται επίσης στο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Η Επιτροπή χαιρετίζει τα επιτεύγματα της Ελλάδας και τη δέσμευσή της να συνεχίσει να πραγματοποιεί μεταρρυθμίσεις πέρα από το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, και ο επίτροπος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, έχουν ήδη ενημερώσει τις ελληνικές αρχές.

Νωρίτερα δηλώσεις για το θέμα εκανε και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Σταϊκούρας, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Μετά από 12 χρόνια κλείνει ένα δύσκολο κεφάλαιο για την Ελλάδα και η χώρα μας επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Ένας μεγάλος εθνικός στόχος επετεύχθη». 

Μετά από 12 χρόνια κλείνει ένα δύσκολο κεφάλαιο για την Ελλάδα και η χώρα μας επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας για την έξοδο της χώρας από το καθεστώς της Ενισχυμένης Εποπτείας, τονίζοντας πως «ένας μεγάλος εθνικός στόχος επετεύχθη». 

«Πριν από λίγες ημέρες, με επιστολή τους προς τον Έλληνα Υπουργό Οικονομικών, ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο Επίτροπος Οικονομίας κ. Πάολο Τζεντιλόνι επιβεβαίωσαν την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας στις 20 Αυγούστου, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας υλοποίησε τον κύριο όγκο των δεσμεύσεων πολιτικής που είχε αναλάβει έναντι του Eurogroup, ότι εφάρμοσε αποτελεσματικά μεταρρυθμίσεις – παρά τις αντίξοες συνθήκες που προκάλεσαν η υγειονομική και, πιο πρόσφατα, η γεωπολιτική κρίση – και ότι, έτσι, ενίσχυσε σημαντικά την ανθεκτικότητα της οικονομίας της», σημειώνει. 

«Με την εξέλιξη αυτή, μαζί με την πρόωρη εξόφληση των δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, κλείνει – ύστερα από 12 χρόνια – ένα δύσκολο κεφάλαιο για την πατρίδα μας. Η Ελλάδα επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα και παύει να αποτελεί εξαίρεση στην Ευρωζώνη. Το επίτευγμα αυτό αποτελεί καρπό και αναγνώριση των μεγάλων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας, της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης αλλά και ευρύτερα του μεταρρυθμιστικού έργου της», συνεχίζει και απαριθμεί τα οφέλη που προκύπτουν: 

• Ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές.
• Παρέχει πρόσθετη ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική της και στην προσέλκυση επενδύσεων.
• Προσδίδει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο βέβαια των υφιστάμενων κανόνων που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη.
• Φέρνει πιο κοντά την επίτευξη και του τελευταίου στόχου που έχουμε θέσει, αυτού της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.

«Μέχρι σήμερα, παρά τις πρωτόγνωρες, πολυεπίπεδες κρίσεις και τις νέες- πανευρωπαϊκές και διεθνείς- προκλήσεις, έχουμε αποδείξει, πολίτες και πολιτεία, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Θέτουμε στόχους και με σχέδιο, ενότητα, αποφασιστικότητα, εμπιστοσύνη στις δυνατότητές μας και σκληρή δουλειά, τους κατακτούμε! Καθιστούμε την πατρίδα μας ολόπλευρα πιο ισχυρή», καταλήγει. 

Από την έντυπη έκδοση

Συνέντευξη στον Πάνο Φ. Κακούρη |
[email protected]

Αισιόδοξος για την εξεύρεση του απαραίτητου δημοσιονομικού χώρου, που θα επιτρέψει την κατάργηση το 2023 της εισφοράς αλληλεγγύης για τους συνταξιούχους και τους εργαζόμενους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, δηλώνει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Για την έξοδο από τη μεταμνημονιακή εποπτεία, επισημαίνει πως μετά από 12 χρόνια κλείνει ένα επώδυνο κεφάλαιο για την Ελλάδα και η χώρα μας επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα, ενώ εκτιμά πως θα έχει θετικό αντίκτυπο στις αγορές, στους επενδυτές και φέρνει πιο κοντά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.

Στο ερώτημα πότε θα μειωθούν ή θα καταργηθούν οι φόροι που επιβλήθηκαν στη διάρκεια των μνημονίων, αναφέρει πως οι αναγκαστικές αυξήσεις των δαπανών για τη στήριξη της κοινωνίας, που έφεραν οι αλλεπάλληλες κρίσεις (πανδημία και πόλεμος στην Ουκρανία), φρέναραν την πολιτική μείωσης των φόρων, αλλά στον στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης παραμένει η ουσιαστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των πολιτών, ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης.

Ο κ. Σταϊκούρας προαναγγέλλει νέα μέτρα στήριξης για τον περιορισμό των εξαιρετικά δυσμενών οικονομικών συνεπειών της αύξησης της τιμής των καυσίμων, αξιοποιώντας τον δημοσιονομικό χώρο που δημιουργήθηκε το τελευταίο δίμηνο. Προσθέτει ότι όσο ασκείται συνετή δημοσιονομική πολιτική, θα υπάρχουν περιθώρια στήριξης, ακόμα και αν παραταθεί η κρίση. Για το ΑΕΠ ο υπουργός Οικονομικών εμφανίζεται αισιόδοξος. Τονίζει την ικανοποίησή του για την αύξηση κατά 7% το πρώτο τρίμηνο, επισημαίνοντας τη συμβολή της ανόδου των επενδύσεων, ενώ στο ερώτημα εάν παραμένει η τελευταία εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου για μέση αύξηση 3,1%, σημειώνει πως ο ετήσιος στόχος θα επανεκτιμηθεί μετά την επίδοση του β’ τριμήνου, αλλά υπογραμμίζει με νόημα πως «είναι πιθανό οι προβλέψεις μας για τον ρυθμό ανάπτυξης του 2022 να είναι, όπως και τα προηγούμενα δύο χρόνια, συντηρητικές».

Σχετικά με την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού, ο κ. Σταϊκούρας δηλώνει πως οι πρωτοβουλίες της ΕΚΤ θα περιορίσουν τον αντίκτυπο και προσθέτει ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι μεν εδώ και δεκαετίες υψηλό, αλλά είναι βιώσιμο, όπως πιστοποιούν όλοι οι διεθνείς θεσμοί, οίκοι αξιολόγησης και εταίροι.

Το Eurogroup σηματοδότησε την έξοδο από τη μεταμνημονιακή εποπτεία. Τι σημαίνει αυτό για την οικονομία;

«Πράγματι, ένας μεγάλος εθνικός στόχος επετεύχθη. Μετά την απόφαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, δρομολογείται η έξοδος της χώρας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, τον προσεχή Αύγουστο. Μάλιστα, την απόφαση αυτή συνόδευσαν ιδιαίτερα θετικές κρίσεις του συλλογικού οργάνου και των αρμοδίων για την Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο, σε συνδυασμό με την πρόωρη εξόφληση των δανείων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, κλείνει, μετά από 12 χρόνια, ένα επώδυνο κεφάλαιο για την Ελλάδα. Η Ελλάδα επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα και παύει να συνιστά εξαίρεση στην Ευρωζώνη. Το αποτέλεσμα αυτό, που είναι καρπός της εντατικής και μεθοδικής δουλειάς της κυβέρνησης, αλλά κυρίως της υπομονής, της επιμονής, της μεγάλης αντοχής και των πολύχρονων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας, θα έχει θετικό αντίκτυπο στις αγορές, στους επενδυτές και στους οίκους αξιολόγησης, φέρνοντας πιο κοντά την επίτευξη ενός ακόμα εθνικού στόχου, που είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας το 2023. Και, φυσικά, προσδίδει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, στο πλαίσιο βέβαια των υφιστάμενων κανόνων που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη».

Ωστόσο, κ. υπουργέ, παραμένει βαριά η «κληρονομιά» των μνημονίων, καθώς εξακολουθούν και βαραίνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις φόροι, όπως η εισφορά αλληλεγγύης, το τέλος επιτηδεύματος, ο ΕΝΦΙΑ, οι αυξήσεις φόρων στα καύσιμα, στον ΦΠΑ, στον φόρο εισοδήματος κ.λπ. Το ερώτημα είναι, πότε θα επιστρέψουμε στην «κανονικότητα»;

«Η δέσμευσή μας προς την κοινωνία, πριν από τις εκλογές, ήταν για την υλοποίηση μιας δημοσιονομικής πολιτικής με οικονομική αποτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη, που θα περιλαμβάνει σημαντικές μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Στόχος μας ήταν να ανακουφίσουμε τους πολίτες από την υπερφορολόγηση που είχε εφαρμόσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Προς αυτή την κατεύθυνση, την τελευταία τριετία, προχωρήσαμε, μεταξύ άλλων, στη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολόγησης των φυσικών προσώπων από το 22% στο 9%, στη μείωση της προκαταβολής φόρου των επιχειρήσεων στο 80% και στα φυσικά πρόσωπα στο 55%, στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35%, στη μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 22%, στη μείωση της φορολόγησης του πρωτογενούς τομέα. Η αποτελεσματικότητα της ασκούμενης πολιτικής επιβεβαιώθηκε από την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, στην οποία η Ελλάδα καταγράφει τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση στη φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών, την περίοδο 2019-2021. Φυσικά, οι αλλεπάλληλες κρίσεις μάς ανάγκασαν να διαφοροποιήσουμε -μερικώς- τον προσανατολισμό μας και να προχωρήσουμε σε σημαντικές αυξήσεις δαπανών, προκειμένου να διαμορφώσουμε ένα "δίχτυ προστασίας" πάνω από την κοινωνία, κυρίως τα πιο ευάλωτα οικονομικά τμήματά της. Αυτή η αναγκαιότητα στέρησε δημοσιονομικό χώρο και ταμειακούς πόρους από τη δυνατότητα ακόμη μεγαλύτερων και περισσότερων μειώσεων φόρων. Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζουμε να στηρίζουμε γενναία και αποφασιστικά την ελληνική κοινωνία, υπηρετώντας, με αξιοσημείωτη συνέπεια και μεθοδικότητα, τον στρατηγικό μας στόχο για ουσιαστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των πολιτών, ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης».

Η νέα κρίση υπάρχει περίπτωση να καθυστερήσει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη μείωση των φόρων;

«Το 2023, επιπρόσθετα των μόνιμων μειώσεων φόρων που προανέφερα, επεκτείνεται η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα από τον ιδιωτικό τομέα και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αναζητείται, και εκτιμώ ότι θα βρεθεί, ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος για την επέκταση της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης για το σύνολο της κοινωνίας».

Ο πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί στο 11,3% τον Μάιο και, όπως φαίνεται από την εξέλιξη των τιμών των καυσίμων και των άλλων αγαθών, οι πιέσεις θα συνεχιστούν, πιέζοντας αισθητά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Πώς θα το αντιμετωπίσετε; Υπάρχει στα σχέδια της κυβέρνησης κάποιο σενάριο νέας αύξησης των μισθών για φέτος;

«Πράγματι, ο υψηλός πληθωρισμός, απόρροια κυρίως -αλλά όχι μόνο- της ενεργειακής κρίσης, αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα, ίσως την πιο σημαντική πρόκληση που έχουμε μπροστά μας ως χώρα, αλλά και ως Ευρώπη. Πρόβλημα που πιέζει πολύ τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και "ροκανίζει" το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Ως κυβέρνηση, έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών και συναισθανόμαστε τις αγωνίες των συμπολιτών μας. Γι’ αυτό στεκόμαστε δίπλα τους και σε αυτή τη δοκιμασία, όπως επιτυχημένα πράξαμε και κατά την πανδημία, στηρίζοντάς τους γενναία και πολύπλευρα, μέσα από ένα ευρύ πλέγμα μέτρων. Απόδειξη αυτού είναι, όπως καταδεικνύεται και μέσα από εκθέσεις τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και του Ινστιτούτου Bruegel, ότι η Ελλάδα, μέχρι σήμερα, έχει δαπανήσει σημαντικούς πόρους, σχεδόν διπλάσιους του ευρωπαϊκού μέσου όρου, για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, μέχρι το τέλος του έτους έχουμε ενισχύσει την ελληνική κοινωνία με μέτρα ύψους 7,5 δισ. ευρώ, μέσα από επιδοτήσεις -και αναδρομικές- ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και καυσίμων, χορήγηση επιδόματος θέρμανσης, στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού. Και άμεσα θα ανακοινωθούν πρόσθετα μέτρα, αξιοποιώντας τον δημοσιονομικό χώρο που δημιουργήθηκε το τελευταίο δίμηνο, για τον περιορισμό των εξαιρετικά δυσμενών οικονομικών συνεπειών της αύξησης της τιμής των καυσίμων».

Είναι βιώσιμο να ζει μια οικονομία διαρκώς με επιδοτήσεις ρεύματος, φυσικού αερίου και καυσίμων; Ο κρατικός προϋπολογισμός αντέχει να καταβάλλει διαρκώς επιδοτήσεις;

«Η κυβέρνηση προσπαθεί, και το επιτυγχάνει, να ισορροπεί μεταξύ της ανάγκης μείωσης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και της ταυτόχρονης στήριξης της κοινωνίας για τον περιορισμό των οικονομικών συνεπειών που απορρέουν από τις πολλαπλές, διαδοχικές και παράλληλες, εξωγενείς κρίσεις. Επιβάλλεται, συνεπώς, ανάμεσα στα μέτρα στήριξης να υπάρχουν και παρεμβάσεις επιδότησης βασικών πηγών που οδηγούν στη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος του πολίτη. Όσο ακολουθούμε, όπως πράττουμε μέχρι σήμερα, συνετή δημοσιονομική πολιτική και διορατική εκδοτική στρατηγική, αξιοποιώντας δημοσιονομικό χώρο και ταμειακά διαθέσιμα, ο κρατικός προϋπολογισμός θα αντέχει».

Η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς, λόγω των ανατιμήσεων, μεγάλο μέρος του απορροφάται για τις ενεργειακές ανάγκες και τη Η Ελλάδα επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα και παύει να συνιστά εξαίρεση στην Ευρωζώνη. Το αποτέλεσμα αυτό είναι καρπός της εντατικής και μεθοδικής δουλειάς της κυβέρνησης, αλλά κυρίως της υπομονής, της επιμονής, της μεγάλης αντοχής και των πολύχρονων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας. διατροφή, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των «κόκκινων» δανείων και των απλήρωτων οφειλών προς την εφορία και τον ΕΦΚΑ;

«Σε παγκόσμια κλίμακα, στις κρίσεις υφίσταται ο κίνδυνος αύξησης του ιδιωτικού χρέους του πολίτη, αφού το διαθέσιμο εισόδημά του πιέζεται σημαντικά. Ευθύνη της κυβέρνησης είναι ο περιορισμός -στον βαθμό του εφικτού- αυτού του κινδύνου. Μέχρι σήμερα, με τις πολιτικές που εφαρμόσαμε, έχουμε καταφέρει αυτό να το πετύχουμε. Με ισχυρά πακέτα μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης, τα προγράμματα επιδότησης δόσεων δανείων, την έναρξη λειτουργίας του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, την απαλλαγή του πολίτη από την πληρωμή του μεγαλύτερου τμήματος της επιστρεπτέας προκαταβολής, την αύξηση του κατώτατου μισθού, καθώς και τις ρυθμίσεις φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Και, φυσικά, ενισχύοντας το διαθέσιμο εισόδημα του πολίτη, μέσα και από τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, αφού την τελευταία τριετία η απασχόληση έχει ενισχυθεί σημαντικά».

Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει μια αύξηση των επενδύσεων που κινείται σε διψήφια ποσοστά. Πού αποδίδετε την εξέλιξη αυτή;

«Πράγματι, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει μια αύξηση των επενδύσεων κατά 12,7% το πρώτο τρίμηνο του 2022, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Ενώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η Ελλάδα θα είναι πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στις επενδύσεις μέχρι και το 2023, με διψήφια μάλιστα άνοδο αυτών και το 2022. Η θετική αυτή εξέλιξη, που βελτιώνει την ποιότητα της σύνθεσης του ΑΕΠ και καθιστά την ανάπτυξη διατηρήσιμη, οφείλεται στη φιλοεπενδυτική οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, που περιλαμβάνει μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, θέσπιση φορολογικών κινήτρων, υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ψηφιοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης, δρομολόγηση αλλαγών μέσα από την εκτέλεση του φιλόδοξου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπλέον, το κεφάλαιο αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης που έχει χτίσει και κερδίσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, μέσα από την εφαρμογή μιας συνεπούς, αποφασιστικής και συνετής οικονομικής πολιτικής, συνδράμει στην εμπέδωση ενός ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος».

Μιλάτε, ανάμεσα στα άλλα, για φορολογικά κίνητρα. Σε τι αναφέρεστε;

«Αναφέρομαι στη μείωση, κατά 50%, του φορολογικού συντελεστή για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, για τα 3 πρώτα έτη λειτουργίας τους, στη θέσπιση έκπτωσης φόρου για δαπάνες που αφορούν λήψη υπηρεσιών για ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτηρίων, στην αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές και στην αναστολή του φόρου υπεραξίας ακινήτων για 3 έτη, στη διαμόρφωση ειδικού καθεστώτος εναλλακτικής φορολόγησης του εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή για επενδυτές, συνταξιούχους, Έλληνες που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης και εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, στη θέσπιση κινήτρων για ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Επιπρόσθετα, πολύ πρόσφατα, νομοθετήσαμε τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, μέσα από συνεργασίες και εταιρικούς μετασχηματισμούς, μέσω -μεταξύ άλλων- της έκπτωσης φόρου εισοδήματος ύψους 30% για 9 χρόνια στη νέα εταιρική σχέση, που ανέρχεται στο 50% για τους αγρότες. Ενώ παρέχουμε κίνητρο προσαυξημένης έκπτωσης κατά 100% σε δαπάνες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αφορούν πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση».

Το ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο αυξήθηκε 7%, που αποτελεί μια σημαντική επίδοση. Παραμένει ο στόχος για ανάπτυξη 3,1% φέτος;

«Επί του παρόντος, ο στόχος παραμένει ο ίδιος. Η όποια νεότερη εκτίμηση θα γίνει όταν θα έχουμε διαθέσιμα τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τα δύο πρώτα τρίμηνα του έτους, καθώς και καλύτερη εικόνα για την πορεία του τουρισμού και των συσχετιζόμενων εσόδων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι πάντως πιθανό, σύμφωνα με τους πρόδρομους δείκτες της οικονομίας, όπως καταδεικνύουν και οι εκτιμήσεις διεθνών φορέων -μεταξύ των οποίων αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου-, οι προβλέψεις μας για τον ρυθμό ανάπτυξης του 2022 να είναι, όπως και τα προηγούμενα δύο χρόνια, συντηρητικές».

Η αύξηση του κόστους δανεισμού, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σας προβληματίζει για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους;

«Πράγματι, υφίσταται σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, από τις αρχές του έτους. Μελλοντικά, από τη μία πλευρά η αύξηση των επιτοκίων και η κατάργηση των μη συμβατικών μέτρων άσκησης νομισματικής πολιτικής, και από την άλλη οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον περιορισμό του κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων της Ευρωζώνης, θα επηρεάσουν, αντίρροπα, το κόστος δανεισμού. Σε κάθε περίπτωση, όσον αφορά τη χώρα μας, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι μεν εδώ και δεκαετίες υψηλό, αλλά είναι βιώσιμο, όπως πιστοποιούν όλοι οι διεθνείς θεσμοί, οίκοι αξιολόγησης και εταίροι. Οι παράμετροί του είναι ευνοϊκές, όπως το ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του διακρατάται από τον επίσημο τομέα και είναι σταθερού επιτοκίου, οι μικτές ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες και οι δαπάνες εξυπηρέτησης τόκων είναι χαμηλές, ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας διατηρούνται σε υψηλά, ασφαλή επίπεδα, καθώς εφαρμόζουμε μια διορατική εκδοτική στρατηγική. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος υποχώρησε σημαντικά πέρυσι, κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, καταγράφοντας μία από τις μεγαλύτερες ετήσιες μειώσεις δημοσίου χρέους στην ιστορία της Ευρωζώνης. Το ίδιο, ισόποσα ή και ισχυρότερα, εκτιμάται ότι θα γίνει και φέτος».

Τη χθεσινή «ιστορική απόφαση» του Eurogroup για την Ελλάδα, να δρομολογηθεί η έξοδος της χώρας από το καθεστώς της Ενισχυμένης Εποπτείας χαιρετίζει με ικανοποίηση ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας.

Επισημαίνει δε πως την απόφαση αυτή, που ελήφθη στο Λουξεμβούργο, συνόδευσαν θετικές για την Ελλάδα κρίσεις του συλλογικού οργάνου και των αρμοδίων, «αξιολογικές κρίσεις οι οποίες τιμούν τις προσπάθειες, πρωτίστως, των Ελλήνων».

Ενδεικτικά, η ανακοίνωση του Eurogroup, που συνοδεύει την απόφαση, αναφέρει: «Οι Υπουργοί Οικονομικών χαιρέτισαν την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην παρατείνει την Ενισχυμένη Εποπτεία, μετά τη λήξη της στις 20 Αυγούστου 2022. Αυτό, σε συνδυασμό με την προηγούμενη κατάργηση των κεφαλαιακών περιορισμών (capital controls) και την πλήρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, θα αποκαταστήσει τις συνθήκες ομαλότητας στην Ελλάδα, για πρώτη φορά από το 2010».

Ο προέδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, στην παρέμβασή του, δήλωσε: «Δεδομένης της προόδου που έχει σημειωθεί από τον υπουργό Οικονομικών κ. Σταϊκούρα, την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό, χαιρετίσαμε σήμερα την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην παρατείνει την ενισχυμένη εποπτεία της ελληνικής οικονομίας.

Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα της ελληνικής κυβέρνησης και του λαού της Ελλάδας, ένα ακόμη σαφές μήνυμα επιστροφής στην κανονικότητα για την ελληνική οικονομία και της συνεχιζόμενης προόδου που έχει σημειωθεί στην οικονομική πολιτική από το 2010, και ειδικότερα υπό την παρούσα ελληνική κυβέρνηση».

Ο Επίτροπος Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πάολο Τζεντιλόνι, εισερχόμενος στη συνεδρίαση δήλωσε ότι πρόκειται για μία «ιστορική απόφαση», και προσέθεσε στη συνέντευξη Τύπου: «Επιβεβαίωσα στους υπουργούς Οικονομικών την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ολοκληρώσει - τον Αύγουστο - την περίοδο ενισχυμένης εποπτείας… Επιτρέψτε μου να συγχαρώ τον υπουργό Οικονομικών κ. Σταϊκούρα και την Ελλάδα γι’ αυτό το επίτευγμα».

Τέλος, ο εκτελεστικός διευθυντής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, δήλωσε: «Η Ελλάδα σήμερα επέτυχε ένα σημαντικό ορόσημο (…). Το τέλος της Ενισχυμένης Εποπτείας είναι είναι ένα σημαντικό βήμα, επειδή αυτή ήταν αναγκαία λόγω των έντονων προβλημάτων στο τέλος του προγράμματος. Σήμερα, βλέπουμε ότι υπάρχει πολύ ισχυρή πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις (…). Η σημαντική πρόοδος της χώρας αναδεικνύεται από την πρόσφατη αναβάθμισή της από τους οίκους αξιολόγησης. Βλέποντας τα τελευταία τρία χρόνια, έγιναν 12 διαφορετικές αναβαθμίσεις από διαφορετικούς οίκους αξιολόγησης. Πραγματικά, μεγάλη πρόοδος. Και ο στόχος είναι ο σωστός - η απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας, γιατί αυτό θα αντανακλά την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας, η οποία θα συνεχιστεί».

Συνεπώς, σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, «χθες, η Ελλάδα, έκλεισε ένα δύσκολο κεφάλαιο, που είχε ανοίξει το 2010. Γύρισε σελίδα! Μετά από 12 χρόνια, η Ελλάδα επιστρέφει στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Παύει να αποτελεί εξαίρεση στην Ευρωζώνη.

Το αποτέλεσμα αυτό είναι καρπός της εντατικής και μεθοδικής δουλειάς του υπουργείου Οικονομικών, των μελών της κυβέρνησης, με τη συμβολή της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού, υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Κυρίως, όμως, είναι αποτέλεσμα της υπομονής, της επιμονής, της μεγάλης αντοχής και των πολύχρονων θυσιών της ελληνικής κοινωνίας. Όλες και όλοι μαζί, πολίτες και πολιτεία, αποδείξαμε ότι μπορούμε να επιτυγχάνουμε σημαντικούς εθνικούς στόχους.

Η Ελλάδα αναπτύσσεται, αναβαθμίζεται, ισχυροποιείται, σε όλα τα πεδία» σημείωσε ο υπουργός Οικονομικών.