60 χρόνια Ε.Ε.

Από την έντυπη έκδοση

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης ξεκινάει την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων μεγαλύτερων (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία), έχει επιλέξει τις πολλές ταχύτητες, δηλαδή το δικαίωμα αυτών που θέλουν να πάνε πιο μακριά σε ορισμένους τομείς να μπορούν να το κάνουν.

Είναι προφανές ότι οι 27 χώρες της Ε.Ε., που θα απομείνουν μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, πολύ δύσκολα θα αποφύγουν μια πολιτική σύγκρουση μεταξύ τους, δεδομένου ότι σήμερα έχουν διαμορφωθεί δύο ομάδες, η πολυπληθέστερη τάσσεται υπέρ της Ευρώπης που θα προχωρήσει μπροστά και η άλλη, με τις χώρες Ανατολικής Ευρώπης, να επιθυμεί το status quo.

Ενωτική η εικόνα προς τα έξω

Μεθαύριο στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν μια πρώτη συζήτηση, προκειμένου να προετοιμάσουν μια δήλωση για το μέλλον της Ε.Ε., που θα υιοθετήσουν στις 25 Μαρτίου στη Ρώμη, στη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα 60 χρόνια από την ίδρυση της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, τόσο την Παρασκευή όσο και στη συνάντηση της 25ης Μαρτίου, η επίσημη εικόνα που θα βγει προς το έξω θα είναι ενωτική, δηλαδή θα εκφράζεται η επιθυμία των «27» να συνεχίσουν ενωμένοι μετά το Brexit.

Ωστόσο, η προχθεσινή συνάντηση στο Παρίσι των ηγετών των τεσσάρων μεγαλύτερων χωρών και οικονομιών της Ε.Ε., δηλαδή του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, της καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ, των πρωθυπουργών της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι και της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας σε σχέση με τις προθέσεις τους. Και οι τέσσερις υποστήριξαν ότι η ενότητα δεν μπορεί να είναι πλέον ο κανόνας, με δεδομένο ότι δεν θέλουν όλες οι χώρες να προχωρήσουν με την ίδια ταχύτητα. Θέλουν να μπορούν να κάνουν και σε άλλους τομείς αυτό που έγινε με την Ευρωζώνη και τη συμφωνία του Σένγκεν, δηλαδή την ενισχυμένη συνεργασία.

Με τις παραπάνω χώρες, που συγκεντρώνουν μια μεγάλη πλειοψηφία, συντάσσονται και τα περισσότερα θεσμικά όργανα, κυρίως η Κομισιόν και η Ευρωβουλή.

Η Ανατολική Ευρώπη και το προσφυγικό

Αυτό που κάνει αναπόφευκτη την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων είναι η πλήρης έλλειψη αλληλεγγύης των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στο προσφυγικό, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Είχαν προηγηθεί και κρούσματα κακής συμπεριφοράς των χωρών αυτών, οι οποίες αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι η Ε.Ε. δεν είναι μόνο τα διαρθρωτικά ταμεία και τα κοινοτικά κονδύλια, αλλά υπάρχουν και υποχρεώσεις.

Όπως ανέφερε η ίδια πηγή, η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης θα βασιστεί στη Λευκή Βίβλο που υιοθέτησε την προηγούμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει 5 σενάρια, από το πιο συντηρητικό, δηλαδή τον περιορισμό της Ε.Ε. μόνο στην ενιαία αγορά, μέχρι τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης.

Το σενάριο των πολλών ταχυτήτων είναι το τρίτο μεταξύ των πέντε που παρουσίασε η Κομισιόν.

Όπως τονίζεται, στη βάση αυτού του σεναρίου η Ε.Ε. των 27 προχωρά όπως σήμερα, αλλά επιτρέπει στα κράτη-μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα. Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών».

Πρόκειται για τις λεγόμενες διαφορετικές ταχύτητες, που σήμερα υπάρχουν, για παράδειγμα η Ευρωζώνη και η συμφωνία Σένγκεν για την ελεύθερη διακίνηση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω του ρόλου της, δεν έχει πάρει θέση υπέρ του ενός ή του άλλου σεναρίου, αφήνοντας την επιλογή αυτή στους Ευρωπαίους ηγέτες.

Τα πέντε έγγραφα προβληματισμού

Αυτό που θα κάνει η Επιτροπή, πέραν της Λευκής Βίβλου που ήδη ενέκρινε, είναι να υποβάλει μέχρι τον Ιούνιο στα κράτη-μέλη πέντε θεματικά έγραφα προβληματισμού, τα οποία θα αφορούν:

* Την ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης (τέλος Απριλίου).

* Την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης, μέσω της αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων της (μέσα Μαΐου).

* Την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, με βάση την έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου του 2015 (τέλος Μαΐου).

* Το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας (αρχές Ιουνίου).

* Το μέλλον των οικονομικών της Ε.Ε., δηλαδή των ιδίων πόρων και της συνεισφοράς των κρατών μελών (τέλος Ιουνίου).

Στόχος είναι οι συζητήσεις να καταλήξουν στις πρώτες επιλογές και να ληφθούν οι αποφάσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του προσεχούς Δεκεμβρίου.

Από την έντυπη έκδοση 

Του Δ. Η. Χατζηδημητρίου
[email protected]

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου στη Ρώμη μπορεί να αποδειχθεί ιστορικό για την πορεία και το μέλλον της Ευρώπης.

Προορισμένο, όταν αποφασίστηκε η σύγκλησή του, να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία ανανέωσης των όρκων πίστης στο κοινό εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης ακριβώς εξήντα χρόνια μετά την υπογραφή των ιδρυτικών συνθηκών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην ίδια πόλη, κινδυνεύει τώρα να περάσει στην Ιστορία ως η απαρχή της διάλυσης της Ε.Ε. και του τέλους της ευρωπαϊκής ιδέας, όπως την οραματίστηκαν σοφοί άνδρες πάνω στα ερείπια μιας καθημαγμένης από δύο σκληρούς εμφυλίους πολέμους Ευρώπης.

Στην ήπειρο αυτή δοκιμάστηκαν όλα τα πιθανά σχήματα συνύπαρξης που μπορούσε να επινοήσει ο ανθρώπινος νους πολιτικών ηγετών και ειδημόνων-διπλωματών: συνεργασία αυτοκρατοριών, ισορροπία δυνάμεων, περιφερειακές ενώσεις, τριγωνικές σχέσεις, μικρές ή μεγάλες «εγκάρδιες συμμαχίες»… Κοινός παρονομαστής τους η αποτυχία και η πρόκληση ανείπωτης φρίκης και δυστυχίας.

Και σήμερα, 60 χρόνια μετά τη Ρώμη του 1957, η Ευρώπη μοιάζει έτοιμη να επιβεβαιώσει το κοινότοπο, πως η Ιστορία ένα πράγμα διδάσκει, ότι δεν διδάσκει τίποτε. Στη Λευκή Βίβλο των πέντε σεναρίων, για το μέλλον της Ευρώπης, που παρουσίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τέσσερις ηγέτες μεγάλων χωρών, με ανύπαρκτη έως ελάχιστη πολιτική νομιμοποίηση στο εσωτερικό των χωρών τους, απάντησαν με μια πρόταση για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων.

Δεν πρόκειται για μια νέα ιδέα.Έρχεται από το μακρινό 1974, όταν την πρωτοψιθύρισε ο τότε καγκελάριος Βίλι Μπραντ, λίγους μόνο μήνες μετά την προσχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΟΚ, κι επανεμφανίστηκε στο ευρωπαϊκό προσκήνιο μετά τη γερμανική ενοποίηση, υπό διάφορα σχήματα, μιας Ευρώπης «ομόκεντρων κύκλων» ή «μεταβλητής γεωμετρίας».

Είναι αλήθεια πως η επιλογή της βιαστικής διεύρυνσης της Ε.Ε, όπως υπαγορεύτηκε από τις γεωπολιτικές συνθήκες που δημιούργησε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, αποδείχθηκε εγχείρημα που ξεπερνούσε τις δεδομένες ενοποιητικές δυνατότητες της «παλαιάς Ευρώπης», καθώς απουσίαζαν τα ισχυρά, δημοκρατικά και υπερεθνικά όργανα, τα οποία, αντλώντας νομιμοποίηση από τους Ευρωπαίους πολίτες, θα μπορούσαν να προάγουν το κοινό συμφέρον, να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και το ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο και να εγκαθιδρύσουν μια ισχυρή Ένωση με πλανητικές φιλοδοξίες.

Με την πρότασή τους οι «4» άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου σε μια Ευρώπη που σαρώνεται από τους ανέμους της εθνικιστικής παράνοιας. Εάν αυτή είναι η απάντησή τους στην πρόκληση του Brexit, της εκλογής Τραμπ και της εκλαμβανόμενης ως απειλή για την ευρωπαϊκή ταυτότητα μεταναστευτικής κρίσης, τότε θα πρέπει να τους ειπωθεί ότι διαπράττουν ένα λάθος. Κι αυτό είναι χειρότερο από έγκλημα.

Από την έντυπη έκδοση 

Του Νίκου Μπέλλου
 [email protected]

Η διήμερη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών, σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, μπορεί να χαρακτηριστεί μεταβατική στον βαθμό που οι παρούσες πολιτικές εξελίξεις (εκλογές στην Ολλανδία και στη Γαλλία) απαιτούν χαμηλούς τόνους. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη φαινομενική ηρεμία, έχουν ήδη αρχίσει οι κόντρες της επόμενης μέρας για το μέλλον της Ε.Ε. και τις πολλές ταχύτητες.

Στη σημερινή πρώτη μέρα της Συνόδου, όπου θα λάβει μέρος και η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τερέζα Μέι, θα συζητηθούν θέματα οικονομικά, το προσφυγικό, η κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια και πιθανότατα οι εξελίξεις σε σχέση με την Τουρκία, όπου η επιθετική συμπεριφορά του προέδρου Ερντογάν έχει αρχίσει και ενοχλεί πολύ ορισμένα κράτη-μέλη, κυρίως τη Γερμανία και την Αυστρία.

Το Brexit δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, μετά την ανακοίνωση της κας Μέι ότι θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50 στο τέλος του μήνα. Πριν από αυτήν την κίνηση, που στην ουσία θα σηματοδοτήσει και την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν μπορεί να συζητηθεί ούτε χρονοδιάγραμμα, ούτε η ουσία.

Η δεύτερη ημέρα της Συνόδου θα αφορά μόνο τους 27 ηγέτες, δεν θα παρίσταται η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ αποκλειστικό θέμα συζήτησης θα είναι το μέλλον της Ευρώπης και η κοινή δήλωση που θα γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση, στις 25 Μαρτίου στη Ρώμη, με αφορμή τις εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια από την ίδρυση της σημερινής Ε.Ε.

Εμπορικές συμφωνίες

Ειδικότερα, στα θέματα της οικονομίας, οι «28» αναμένεται να ανακοινώσουν την προσήλωσή τους στις ελεύθερες συναλλαγές και το παγκόσμιο εμπόριο, υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχουν διεθνείς συμφωνίες προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως η πρόσφατη Ε.Ε.-Καναδά. Πρόκειται για μια έμμεση απάντηση των Ευρωπαίων στον προστατευτισμό του Ντόναλντ Τραμπ. H E.E. βρίσκεται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για υπογραφή συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου και με την Ιαπωνία.

Οι ηγέτες θα συζητήσουν επίσης για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπου η γενική εκτίμηση που αναμένεται να διατυπωθεί είναι πως η ανάκαμψη είναι δυναμική, η ανεργία μειώνεται συνεχώς και ότι πρέπει να συνεχιστεί αυτή η πρόοδος, δίνοντας έμφαση στις επενδύσεις σε συνδυασμό και με τα ευρωπαϊκά εργαλεία (διαρθρωτικά ταμεία, πακέτο Γιούνκερ).

Αναφορικά με τη μετανάστευση, η συζήτηση θα επικεντρωθεί περισσότερη στον έλεγχο των ροών από τη Λιβύη και τη σύναψη προχωρημένων συμφωνιών με τις χώρες της Αφρικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η κατάσταση στην πλευρά της Ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ καλύτερη, δεδομένου ότι προς το παρόν η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας λειτουργεί ικανοποιητικά. Πάντως, σε σχέση με την Τουρκία, κοινοτικές πηγές ανέφεραν ότι στο δείπνο μπορεί να συζητηθεί ο «εκλογικός ακτιβισμός» του κ. Ερντογάν, ο οποίος, εν όψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου για τη συνταγματική αναθεώρηση, προσπαθεί να κινητοποιήσει την τουρκική διασπορά σε χώρες του βορρά, όπως η Αυστρία και η Γερμανία, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί μεγάλες τριβές μεταξύ της Άγκυρας και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (δεν επιθυμούν προεκλογικές συγκεντρώσεις στο έδαφός τους). Έντονη δυσφορία επικρατεί και στη Σόφια, γιατί η Άγκυρα διεξάγει ανοικτά εκστρατεία υπέρ ενός εκ των πολιτικών κομμάτων της τουρκικής μειονότητας στη Βουλγαρία, εν όψει των πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών στη χώρα.

Οι εξελίξεις στην ΠΓΔΜ

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ενημερωθούν από την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι, για τις πολιτικές εξελίξεις στην ΠΓΔΜ, όπου επικρατεί έντονη ανησυχία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας κοινοτικών ειδήσεων ΕURACTIV, o Σκοπιανός πρόεδρος Ιβανόφ έστειλε επιστολή στον Ντόναλντ Τουσκ εν όψει της Συνόδου Κορυφής, στην οποία μιλάει για απόπειρες δυτικών δυνάμεων να επιβάλουν στη χώρα του μια πολιτική πλατφόρμα «γραμμένη στα Τίρανα». Αυτό, σε συνέχεια της άρνησής του, όπως τονίζει, να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον συνασπισμό των Σοσιαλδημοκρατών και των κομμάτων που εκπροσωπούν την αλβανική μειονότητα, λόγω της υπόσχεσής τους να επιτρέψουν επίσημη χρήση της αλβανικής γλώσσας στη χώρα.

Η ανανέωση της θητείας του Τουσκ

Η μοναδική απόφαση που αναμένεται να λάβουν σήμερα οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι η ανανέωση της θητείας του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τούσκ, μέχρι τον Νοέμβριο του 2019. Κατά της ανανέωσης του κ. Τουσκ τάσσεται μόνο η κυβέρνηση της… χώρας του, γιατί είναι πολιτικός αντίπαλός της, αλλά η απόφαση λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία.

Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων

Εντείνονται οι ζυμώσεις σε επίπεδο κυβερνήσεων, αλλά και πολιτικών ομάδων της Ευρωβουλής εν όψει της έναρξης της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης, στην αυριανή δεύτερη μέρα της Συνόδου Κορυφής.

Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έκανε έκκληση στους ηγέτες να διατηρήσουν την ενότητα εκφράζοντας τη βούληση να προχωρήσουν μαζί οι «27» στην επόμενη μέρα. Δεν πρέπει ούτε αύριο, ούτε στη συνάντηση της 25ης Μαρτίου στη Ρώμη να βγει προς το έξω μήνυμα αποκλεισμών και διενέξεων, ανέφεραν χθες κύκλοι προσκείμενοι στο περιβάλλον του κ. Τουσκ. Ωστόσο, οι ανεπίσημες συζητήσεις είναι πολύ πιο προχωρημένες, έχουν ξεφύγει πλέον από τις προτροπές Τουσκ περί ενότητας, με δεδομένο ότι οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης είναι απρόθυμες να ακολουθήσουν τις υπόλοιπες σε μια πιο ενισχυμένη συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας, της άμυνας, των κοινωνικών δικαιωμάτων ή στη μεγαλύτερη αλληλεγγύη στο προσφυγικό.

Ανήσυχες εμφανίζονται και οι σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία, Δανία), οι οποίες από τη μια δεν επιθυμούν να μπουν σε ενισχυμένες συνεργασίες, ενώ από την άλλη γνωρίζουν πως αν επικρατήσουν οι πολλές ταχύτητες, τότε κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο μαζί με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Οι πολλές ταχύτητες απασχολούν επίσης έντονα και τις μεγάλες πολιτικές «οικογένειες» της Ευρωβουλής, όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), οι ηγέτες του οποίου θα συνεδριάσουν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, σήμερα στις Βρυξέλλες.

Σε έγγραφο που προετοίμασαν για λογαριασμό του ΕΛΚ ο Βέλγος Χριστιανοδημοκράτης, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ και ο Γερμανός ευρωβουλευτής Έλμαρ Μπροκ υπογραμμίζεται καταρχήν ότι οι χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσουν αν μπορούν να αναλάβουν δράσεις στο πλαίσιο των «27», ωστόσο τονίζεται ότι εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, τότε τα κράτη-μέλη που αποφασίζουν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους θα πρέπει να προχωρήσουν σε τομείς που επιθυμούν. Μάλιστα, ο κ. Μπροκ φέρνει ως παράδειγμα την ασφάλεια και την άμυνα, ενώ ο κ. Βαν Ρόμπεϊ επισήμανε ότι στόχος είναι η Ε.Ε. να εξυπηρετεί τους Ευρωπαίους.

Από την έντυπη έκδοση 

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
 [email protected]

Όποιος γίνεται εξήντα χρονών είναι λογικό να σκέφτεται λίγο τι πέτυχε και πού απέτυχε. Το ίδιο συμβαίνει με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που παριστάνει πως γιορτάζει τα 60 χρόνια από την υπογραφή της ιδρυτικής της συνθήκης. Παριστάνει, γιατί η Ευρώπη περνά ευρεία κρίση. Μέσης ηλικίας, οικονομική, ιδεολογική, υπαρξιακή. Εκτός από ζώνη ελευθέρων συναλλαγών, τι άλλο είναι;

Οι ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν ανακάμψει τελευταία, αλλά η ανάπτυξη παραμένει χαμηλή και αυτό δεν μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλί. Όπως και όλα τα άλλα, με τα οποία τα κουτσοβόλευε η Ε.Ε. για μία δεκαετία.

Η Ε.Ε. έχει καταφέρει πολλά, αλλά δεν είναι επαρκές επιχείρημα πως 60 χρόνια ειρήνης δεν είναι λίγα και πως «θα πρέπει να είμαστε ευτυχείς που γεννηθήκαμε σε αυτό το κομμάτι του πλανήτη».

Εάν οι Ευρωπαίοι δεν αισθάνονται στους κόλπους της προστατευμένοι, όταν από την ένταξή τους δεν αισθάνονται κερδισμένοι, και όταν δεν τους προσφέρεται η ελευθερία της απρόσκοπτης ανάπτυξής τους, η ειρήνη μάλλον κομμάτια έχει γίνει.

Αλλάζουμε ταχύτητα, λοιπόν; Οι «τέσσερις μεγάλοι» τάχθηκαν υπέρ μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων, ώστε όσοι θέλουν να προοδεύουν πιο γρήγορα από τους άλλους, γιατί μέχρι τώρα προοδεύαμε όλοι μαζί στην Ένωση και η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Πολωνία χαλούσαν το μαγαζί.

Αλλάζουμε ταχύτητα, λοιπόν, ή μήπως άλογο, αν δεν θέλουμε να είμαστε καβαλάρηδες ενός ψόφιου αλόγου;

Αλλάζουμε ταχύτητα, λοιπόν, ή δρόμο, αν παραδεχτούμε ότι δίνουμε περισσότερο βάρος στην Ευρώπη των κοινών συμφερόντων απ’ ό,τι στην κοινή Ευρώπη;

Όπως θα ,λεγε ο Ντελόρ, μας κυβερνά η δικτατορία του στιγμιαίου. Δεν σκεφτόμαστε τις συνέπειες κάθε πράξης για το μέλλον. Ευτυχώς, υπάρχει και η Ιστορία, που καθησυχάζει για μια αποτυχία.

Η Γαλλία και η Βρετανία γνώρισαν μια παταγώδη αποτυχία στη διάρκεια της κρίσης του Σουέζ, το 1956, κι έναν χρόνο μετά έξι χώρες (στις οποίες δεν περιλαμβανόταν η Βρετανία) αποφάσισαν τη συνθήκη της Ρώμης. Επιστροφή στην αρχή.

Από την έντυπη έκδοση 

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες εξετάζουν σήμερα το σχέδιο της δήλωσης για το μέλλον της Ευρώπης και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθεί θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε. που θα γίνεται λόγος, έστω και με έμμεσο τρόπο, στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Είναι προφανές ότι η αναφορά αυτή δεν σημαίνει ότι τα εμπόδια ξεπεράστηκαν, αντίθετα μέσα στους επόμενους μήνες θα γίνουν μεγάλες πολιτικές αντιπαραθέσεις σε επίπεδο κρατών-μελών, ωστόσο δείχνει την αποφασιστικότητα των περισσότερων κρατών-μελών να προχωρήσουν μπροστά.

Έμμεση αναφορά στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων γίνεται στο σχέδιο της δήλωσης που αναμένεται να δημοσιοποιήσουν υπό μορφή Διακήρυξης οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στο πλαίσιο της πανηγυρικής συνεδρίασης, στις 25 Μαρτίου, στη Ρώμη, για τα 60 χρόνια από την ίδρυση της σημερινής Ε.Ε. Το σχέδιο της δήλωσης κάνει αναφορά στην ανάγκη κατανόησης ότι κάποιες χώρες θα μπορούν να προχωρήσουν πιο στενά και γρήγορα σε κάποιους τομείς, κρατώντας την πόρτα ανοικτή για αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν αργότερα. Στο σχέδιο είναι διάχυτη η προσπάθεια, οι όποιες αναφορές για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων αφενός μεν να είναι έμμεσες και αφετέρου να μη δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στις χώρες που δεν επιθυμούν ενισχυμένες συνεργασίες, ώστε να μπορούν να αποδεχθούν το κείμενο.

Το προσχέδιο χωρίζεται σε τρεις ενότητες: 1) τονίζεται η ανάγκη να γίνει λεπτομερής παρουσίαση στους πολίτες των επιτευγμάτων της Ε.Ε., 2) αναφέρονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, και 3) δίνεται μια εικόνα της Ε.Ε. μετά το Brexit.

Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η Ε.Ε. καλείται τώρα να αντιμετωπίσει περιφερειακές διαμάχες, την τρομοκρατία, τις εντεινόμενες μεταναστευτικές πιέσεις, τον προστατευτισμό, αλλά και τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.

Στον οικονομικό τομέα

Στον οικονομικό τομέα, γίνεται αναφορά στην ανάγκη προσήλωσης της Ε.Ε. στη λειτουργία της κοινής αγοράς, στην αύξηση των επενδύσεων, στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στην ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Τάσσεται υπέρ ενός πολυμερούς συστήματος που προστατεύει τους πολίτες, προωθεί το ελεύθερο εμπόριο και υπερασπίζεται το κράτος δικαίου.

Σε σχέση με την ασφάλεια, σημειώνει ότι η Ε.Ε. πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει περισσότερες ευθύνες, παραμένοντας προσηλωμένη στην ενίσχυση της κοινής ασφάλειας και άμυνας.

Στο «διά ταύτα», δηλαδή τις πολλές ταχύτητες, η διατύπωση που γίνεται στο προσχέδιο της κοινής δήλωσης αναφέρει: «Η Ε.Ε. θα εργαστεί από κοινού προκειμένου να προωθήσει το κοινό καλό, με την κατανόηση ότι κάποιοι από μας θα μπορούν να προχωρήσουν πιο στενά και γρήγορα σε κάποιους τομείς, κρατώντας την πόρτα ανοιχτή γι’ αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν αργότερα». Μιλάει δε για μια «ενιαία και αδιαίρετη Ένωση, η οποία ενεργεί από κοινού όταν αυτό είναι δυνατό και σε διαφορετικούς ρυθμούς όταν αυτό είναι απαραίτητο».

Οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία) είχαν συνάντηση πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, προκειμένου να συντονίσουν τις ενέργειές τους εν όψει της σημερινής συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης και τη δήλωση της Ρώμης. Οι εν λόγω χώρες δεν θέλουν να συμμετάσχουν σε ενισχυμένες συνεργασίες, αλλά δεν επιθυμούν να αφήσουν και τα άλλα κράτη-μέλη να προχωρήσουν, φοβούμενες περιθωριοποίησή τους.

Κόντρα για τον Τουσκ

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανανέωσαν χθες για τα επόμενα 2,5 χρόνια τη θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ντόναλντ Τουσκ, παρακάμπτοντας τις εντονότατες αντιδράσεις της Πολωνίας, η οποία σε ένδειξη διαμαρτυρίας «μπλόκαρε» τα χθεσινά Συμπεράσματα της Συνόδου. Η ιδιαιτερότητα της χθεσινής εξέλιξης έχει να κάνει με το γεγονός ότι τον κ. Τουσκ πολέμησε η ίδια η χώρα του, αφού αυτή που μειοψήφησε ήταν η πρωθυπουργός της Πολωνίας… Για την εκλογή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου απαιτείται μια σύνθετη πλειοψηφία 21 χωρών-μελών, που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού.

Η παραπάνω πλειοψηφία επιτεύχθηκε χωρίς καμία δυσκολία, αφού υπέρ της ανανέωσης ψήφισαν όλοι οι χώρες-μέλη, εκτός της Πολωνίας. Η ενδοπολωνική κόντρα μεταξύ του προέδρου της χώρας Γιάρουσλαβ Κατσίνσκι και του Ντόναλντ Τουσκ υπάρχει εδώ και χρόνια. Ο κ. Κατσίνσκι (λαϊκιστής-εθνικιστής) κατηγορεί τον Ντόναλντ Τουσκ (φιλελεύθερος) ότι επεμβαίνει με ωμό τρόπο στην εσωτερική πολιτική κατάσταση στη χώρα, παραβιάζοντας την αρχή της ουδετερότητας που θα πρέπει να διακρίνει τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτή, βέβαια, είναι η αφορμή, γιατί υπάρχει μίσος μεταξύ των δύο πολιτικών εδώ και αρκετά χρόνια. Πάντως, οι Ευρωπαίοι ήταν αποφασισμένοι να παρακάμψουν τις αντιδράσεις και τις απειλές τις Βαρσοβίας, ενώ τα Συμπεράσματα της χθεσινής πρώτης μέρας της Συνόδου εκδόθηκαν με ευθύνη της προεδρίας λόγω έλλειψης ομοφωνίας.

Το χθεσινό επεισόδιο δεν είναι ό,τι καλύτερο για την εικόνα της Ε.Ε., η οποία τον τελευταίο καιρό βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις, ενώ διαφωνίες εκδηλώνονται πλέον ακόμη και σε αυτονόητα, όπως είναι η συναίνεση στην επιλογή ενός ανώτατου Ευρωπαίου αξιωματούχου.

Αλ. Τσίπρας: «Ναι», αλλά με έγκριση των λαών

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο των Ευρωπαίων σοσιαλιστών, στην οποία συμμετείχε ως παρατηρητής.

Όπως είπε, οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στη διάρκεια της κρίσης καθήλωσαν οικονομικά και κοινωνικά την Ευρώπη και ανέβασαν πολιτικά την ακραία και λαϊκιστική Δεξιά. Σημείωσε δε πως η άμεση επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα είναι υπόθεση που αφορά όλη την Ε.E., καθώς με αφετηρία την Ελλάδα κάποιοι επιδιώκουν να αποσύρουν αυτό το κεκτημένο από την Ευρώπη.

Σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα, η Διακήρυξη της Ρώμης δεν μπορεί να εμφανίζει μια ειδυλλιακή εικόνα της Ευρώπης - ότι όλα πάνε καλά. «Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στη διάρκεια της κρίσης καθήλωσαν οικονομικά και κοινωνικά την Ευρώπη και ανέβασαν πολιτικά την ακραία και λαϊκιστική Δεξιά», είπε ο κ. Τσίπρας, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός επισήμανε ότι «είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να διολισθήσουμε στη συντηρητική αντίληψη του σκληρού πυρήνα, τον οποίο πρέπει να αποφύγουμε». Σχετικά με τη συζήτηση για την Ευρώπη των διαφοροποιημένων βαθμών ολοκλήρωσης, τη χαρακτήρισε ενδιαφέρουσα για να προχωρήσει η διαδικασία της εμβάθυνσης, «υπό δύο, όμως, προϋποθέσεις: Πρώτον, δεν θα συνεπάγεται αλλαγή των ευρωπαϊκών Συνθηκών ερήμην των λαών Ευρώπης και, δεύτερον, οι ενισχυμένες συνεργασίες θα είναι ανοιχτές, χωρίς αποκλεισμούς και εξαιρέσεις».

Το μέλλον της Ευρώπης με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες και η επανεκλογή του Ντόναλντ Τουσκ ως προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου βρίσκονται στο επίκεντρο των σχολίων του γερμανόφωνου Τύπου.

Η οικονομική εφημερίδα του Ντίσελντορφ Handelsblatt κάνει λόγο για διάβρωση της Ευρώπης, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο «στην έλλειψη συνοχής των κρατών μελών της Ε.Ε.» κάτι που, όπως υποστηρίζει, «διαφάνηκε τόσο στην κρίση του ευρώ όσο και αργότερα στην προσφυγική κρίση».

«Ο δρόμος διαφυγής από αυτό τον κατακερματισμό είναι τώρα μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων, όπως στο μεταξύ ζητά και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ.  Οι κυβερνήσεις στο μέλλον θα πρέπει να σχηματίζουν περισσότερες συμμαχίες των προθύμων ώστε παρά τα εμπόδια, σε θέματα όπως για παράδειγμα η κοινή πολιτική άμυνας, να μπορούν να προχωρούν. Η μέθοδος αυτή δίνει τη δυνατότητα να υπερκεράζονται δυσκολίες ωστόσο είναι και μια έκφραση ασυμφωνίας και ενέχει τον κίνδυνο να ενισχυθούν οι φυγόκεντρες δυνάμεις», παρατηρεί

Το Spiegel σε σχόλιο του αναφέρεται στην επανεκλογή του Ντόναλντ Τουσκ ως προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και στην αντίθεση της Πολωνίας. «Δεν συμβαίνει συχνά να συμφωνούν τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. σε αμφιλεγόμενα θέματα. Η πολωνική κυβέρνηση όμως τα κατάφερε. Στο τέλος έστρεψε εναντίον της και τους πιο στενούς της εταίρους…» γράφει.

Σημειώνει ωστόσο ότι «είναι ένα καλό σημάδι ότι η πολωνική κυβέρνηση απέτυχε με την προσπάθειά της να διχάσει την Ε.Ε.» καθώς «ήταν σε όλους σαφές πως δεν επρόκειτο για θέματα ουσίας αλλά για μια εκδικητική συμπεριφορά του ισχυρού άνδρα της Πολωνίας Γιάροσλαβ Καζίνσκι εναντίον του Τουσκ». 

Από την πλευρά της η Neue Osnabrücker Zeitung σχολιάζει: «Η Πολωνία εναντίον της υπόλοιπης Ευρώπης. Αυτή η εντύπωση δίνεται μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τουσκ στο αξίωμα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μια ακόμα θητεία. Η αντιπαράθεση για το πρόσωπο αυτό στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. ταιριάζει με την άσχημη εικόνα που παρουσιάζει η Ε.Ε. εξήντα χρόνια μετά την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης. Και αρέσει κυρίως σε έναν: στον Γιάροσλαβ Καζίνσκι».

«Η Ε.Ε. θα πρέπει στο μέλλον να καταργήσει την αρχή της ομοφωνίας. Εκβιασμοί χωρών με βέτο έκαναν κακό στην Ε.Ε.» αναφέρει η αυστριακή Der Standard προσθέτοντας: «Και δεν θα πρέπει κανείς να συγχέει την Πολωνία με την πολωνική κυβέρνηση. Αυτή χρειάζεται πίεση, όχι ο πολωνικός λαός».

Την ανάγκη πολιτικής ενότητας των «27» εν όψει της συνόδου της Ρώμης στις 25 Μαρτίου ανέδειξε ο επανεκλεγείς πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, μιλώντας μετά το τέλος των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Τουσκ ανέφερε ότι το ζήτημα των «πολλών ταχυτήτων» στην ευρωπαϊκή ενοποίηση αντικειμενικά θα βρεθεί στο επίκεντρο της συνόδου της Ρώμης, καθώς κάθε κράτος - μέλος ορίζει διαφορετικά αυτή τη διαφορά ταχυτήτων στην ενοποίηση.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σημείωσε ότι, εν όψει του Brexit, η πολιτική ενότητά είναι αναγκαία ώστε η Ε.Ε. να προχωρήσει μπροστά.

Νωρίτερα είχε αναφερθεί στα Δυτικά Βαλκάνια, σημειώνοντας ότι εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις επιδιώκουν αποσταθεροποίηση στην περιοχή, υπονοώντας σαφέστατα τη Ρωσία. «Δεν είμαστε αφελείς», τόνισε.

naftemporiki.gr

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διακηρύξει «την ενότητά της μέσα από τη διαφορετικότητα» κατά τη σύνοδο κορυφής της Ρώμης, κατά την οποία θα γιορταστούν τα 60 χρόνια της Ένωσης, δήλωσε από τις Βρυξέλλες η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ.

«Το σύνθημα είναι ότι είμαστε ενωμένοι, αλλά ενωμένοι μέσα από τη διαφορετικότητα», εξήγησε η κ. Μέρκελ αναφορικά με τον στόχο της συνόδου κορυφής της Ρώμης.

Η σύνοδος θα πραγματοποιηθεί στις 25 Μαρτίου με τη συμμετοχή 27 χωρών - μελών της ΕΕ, χωρίς τη Μεγάλη Βρετανία.

Στην διάσκεψη της Ρώμης θα υποδειχθούν τέσσερις μεγάλες προτεραιότητες με προοπτική δεκαετίας, για το μέλλον της Ευρώπης, δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός, Πάολο Τζεντιλόνι, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών.

Σύμφωνα με τον κ. Τζεντιλόνι οι τέσσερις αυτές προτεραιότητες είναι «μια Ευρώπη της άμυνας και της ασφάλειας στην διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, της βιώσιμης ανάπτυξης και της εργασίας, μια κοινωνική Ευρώπη και μια Ευρώπη η οποία να παίξει έναν ρόλο σε έναν κόσμο ανταλλαγών και αγοράς».

Ο Ιταλός πρωθυπουργός τόνισε ότι το μήνυμά, σε ό,τι αφορά την Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων, «είναι πολύ απλό: δεν μιλάμε για μια Ευρώπη "α λα καρτ", αλλά για μια πραγματικότητα η οποία ήδη υφίσταται. Είναι μια κατεύθυνση αναγκαία διότι επιτρέπει σε ομάδες χωρών να κάνουν βήματα προόδου, στην περίπτωση που πετυχαίνουν συμφωνία. Είναι, όμως, μια επιλογή η οποία γίνεται στα πλαίσια των Συνθηκών, επιτρέποντας σε όλους να μπορούν να συμμετέχουν, χωρίς καμία λογική αποκλεισμού», τόνισε, επίσης, ο Ιταλός κεντροαριστερός πρωθυπουργός.

Ο Πάολο Τζεντιλόνι, τέλος, δήλωσε ότι αναχωρεί από τις Βρυξέλλες με σχετική αισιοδοξία, διότι παρά το ότι υπάρχουν δυσκολίες, οι οποίες την Πέμπτη έγιναν σαφείς, «υπάρχει και η κοινή επίγνωση ότι η συνάντηση της Ρώμης, στις 25 Μαρτίου, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για να δοθεί νέα ώθηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Πηγή: ΑΜΠΕ