Παγκοσμίως διάσημος έγινε τις τελευταίες ημέρες ο Γιουτζίν Γκούστμαν, ένα αγόρι 13 χρονών από την Ουκρανία, λίγο διαφορετικό από τα άλλα καθώς πρόκειται για πρόγραμμα υπολογιστή σχεδιασμένο από το μηχανικό λογισμικού Βλαντιμίρ Βεσέλοφ. Το πρόγραμμα ήταν μάλιστα τόσο αληθοφανές, που κατάφερε να ξεγελάσει 10 από τους 30 κριτές που «συζήτησαν» μαζί του, μη μπορώντας να διακρίνουν εάν μιλούσαν με υπολογιστή ή άνθρωπο, μια διαδικασία που είναι γνωστή και ως έλεγχος Τούρινγκ.
Το συγκεκριμένο τεστ είχε επινοήσει ο άγγλος μαθηματικός Άλαν Τούρινγκ το 1950, σε ένα άρθρο του για την πιθανότητα ανάπτυξης τεχνητής νοημοσύνης. Έχοντας ασχοληθεί επί μακρόν με το θέμα και καθώς ο ορισμός της νοημοσύνης αποτελούσε ένα περίπλοκο φιλοσοφικό ζήτημα, πρότεινε το ακόλουθο κριτήριο: εάν μια μηχανή καταφέρει να ξεγελάσει τους ανθρώπους και να τους κάνει να πιστέψουν πως είναι άνθρωπος, τότε πρέπει να είναι τουλάχιστον εξίσου έξυπνη με έναν άνθρωπο. Ο Τούρινγκ μάλιστα είχε προβλέψει πως μέχρι το 2000 θα είχε αναπτυχθεί τεχνητή νοημοσύνη που θα μπορούσε να ξεγελάσει το 30% των ερωτώντων, έπειτα από πέντε λεπτά συζήτησης.
Είναι όμως η πρώτη φορά που ένα πρόγραμμα περνάει τον έλεγχο του Τούρινγκ κι είναι τελικά αρκετός ως ορισμός της τεχνητής νοημοσύνης;
Το πρώτο πρόγραμμα Η/Υ που πέρασε το συγκεκριμένο τεστ, θεωρείται πως είναι το ELIZA, που έφτιαξε το 1976 ο αμερικανός προγραμματιστής Τζόσεφ Βάιζενμπαουμ και το οποίο κατάφερε να πείσει τη γραμματέα του πως συνομιλούσε με εκείνον. Έκτοτε ακολούθησαν και άλλα προγράμματα, τα οποία έδειξαν μεταξύ άλλων πως ο έλεγχος του Τούρινγκ, παρόλο που μπορεί να αποδείξει πως οι άνθρωποι μπορούν να ξεγελαστούν από μηχανές, δεν απαντά στα σύγχρονα ερωτήματα για την τεχνητή νοημοσύνη, όπως την ποσοτικοποίηση της νοημοσύνης, τις συνέπειες της, ή να προβλέπει το πότε θα επιτευχθεί.
Εάν και τα προγράμματα που προσπαθούν μέχρι σήμερα να περάσουν το τεστ Τούρινγκ είναι αναμφίβολα αξιοθαύμαστα, δεν επιδεικνύουν την ανθρώπινη ικανότητα της αλληλεπίδρασης με τον εξωτερικό κόσμο, ενώ ένας προσεκτικός παρατηρητής με τις κατάλληλες ερωτήσεις, θα καταφέρει να διαπιστώσει πως πρόκειται για μηχανές.
Ανοικτό πάντως παραμένει το ερώτημα για το εάν και πότε θα καταφέρει η ανθρωπότητα να παραγάγει τεχνητή νοημοσύνη. Μία από τις πιο αληθοφανείς προβλέψεις, αυτή του στελέχους της Google Ρέι Κούρτσβαϊλ τοποθετεί την ανακάλυψη της τεχνητής νοημοσύνης το 2029, βασισμένη στο νόμο του Μουρ για την πρόοδο των ηλεκτρονικών διατάξεων. Αντίθετα ο Φρεντ Μπρουκς, από τους πρωτεργάτες της ΙΒΜ, εξετάζει το ζήτημα από τη σκοπιά του λογισμικού, υποστηρίζοντας πως δεν είμαστε καν κοντά στο να μπορούμε να προσομοιώσουμε προγραμματιστικά τις 1014 συνδέσεις των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου, υπολογίζοντας πως θα χρειαστούν ακόμη περίπου πέντε αιώνες.
Η ιστορία θα κρίνει το ποιος έχει δίκαιο σε αυτή τη συζήτηση, το μόνο σίγουρο είναι πως το ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης θα συνεχίσει να απασχολεί την ανθρωπότητα και να εξάπτει τη φαντασία.
