Ένα δισεκατομμύριο Ήλιοι και αμέτρητα ακόμη ουράνια σώματα, όπως πλανήτες και αστεροειδείς, αλλά και η σκοτεινή ύλη του Σύμπαντος θα αποκαλυφθούν μπροστά στα μάτια μας μέσα από ένα συναρπαστικό ψηφιακό ταξίδι στα πέρατα του Διαστήματος.
Με στόχο να καλλιεργήσει το ενδιαφέρον για την επιστημονική περιπέτεια, προσκαλώντας τους θεατές σε μια εικονική πτήση στον Γαλαξία μας, η νέα ψηφιακή παράσταση «ΓΑΙΑ: Γέφυρα σ’ ένα Δισεκατομμύριο Ήλιους» παρουσιάζεται εις τριπλούν στο Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, την Τρίτη 18 Μαρτίου, στις 6.30 το απόγευμα και στις 8 και στις 9 το βράδυ, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, ενώ από την Παρασκευή 21 Μαρτίου, θα ενταχτεί στο τρέχον πρόγραμμα του Πλανηταρίου.
Με εντυπωσιακές εικόνες και σημαντικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο, που εξιστορεί την προσπάθεια της καταμέτρησης των αποστάσεων των άστρων και της διεύρυνσης των γνώσεών μας για το Σύμπαν, η παράσταση είναι αποτέλεσμα της δημιουργικής συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) με το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου και με μερικά από τα σημαντικότερα πλανητάρια της Ευρώπης.
Ταξίδι σε πρωτόγνωρα επίπεδα
Η διαστημική αποστολή «Ίππαρχος» σχεδόν απέτυχε το 1989. Κι όμως, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, όπως τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που καθυστέρησαν την εκτόξευση και τη βλάβη που παρουσιάστηκε στην κύρια μηχανή της, τη στιγμή που η διαστημοσυσκευή βρισκόταν ήδη στο Διάστημα, εντούτοις η αποστολή είχε τεράστια επιτυχία. Ο αστρομετρικός αυτός δορυφόρος της ESA κατάφερε, τελικά, να μετρήσει την ακριβή απόσταση 100.000 άστρων του Γαλαξία μας.
Παρόλο που οι άνθρωποι παρατηρούσαν τα άστρα από τα αρχαία ακόμη χρόνια, οι πραγματικές αποστάσεις στο Διάστημα παρέμεναν άγνωστες για χιλιετίες. Χρειάστηκε να περιμένουμε έως τα μέσα του 19ου αιώνα, μέχρι ο αστρονόμος Φρίντριχ Βίλχεμ Μπέσελ να μετρήσει την πρώτη αστρική παράλλαξη, προσδιορίζοντας, έτσι, και την ακριβή απόσταση ενός άστρου. Τα κατάφερε, χρησιμοποιώντας τα μαθηματικά του Ιππάρχου, ο οποίος, 2.000 χρόνια νωρίτερα, είχε βρει αυτό, που αργότερα έμεινε γνωστό ως «η εφαπτομένη» και που χρησιμοποιείτο στην πράξη για τον υπολογισμό της παράλλαξης. Τέτοιου είδους υπολογισμοί, όμως, ήταν στο παρελθόν αρκετά πολύπλοκοι και χρονοβόροι.
Με την εκτόξευση του δορυφόρου «Ίππαρχος» αυτό άλλαξε ριζικά.
Δεν είναι εντυπωσιακό μόνο το μέγεθος του Σύμπαντος, αλλά και η ποικιλία των ουράνιων σωμάτων του Γαλαξία. Τα λαμπρότερα άστρα είναι και τα πιο φωτεινά, είτε επειδή βρίσκονται πολύ κοντά μας, είτε επειδή είναι τεράστια. Ορισμένα άστρα είναι υπέρθερμα και λάμπουν με ένα γαλάζιο χρώμα, ενώ κάποια άλλα είναι μικρότερα και ψυχρότερα, λάμποντας με ένα αχνότερο κοκκινωπό χρώμα. Ο εικονικός ταξιδευτής του Σύμπαντος αντικρίζει αμέτρητα ουράνια σώματα: νεφελώδεις σπείρες αερίων και σκόνης, συμπυκνωμένη ύλη που σχηματίζει νεογέννητα άστρα, σκοτεινά νέφη και πυκνά αστρικά σμήνη, πίδακες υπέρθερμων αερίων και μεσοαστρική αστρόσκονη.
Στο κέντρο του Γαλαξία μας, υπάρχει μία τεράστια μαύρη τρύπα. Όμως, όσο ισχυρό κι αν είναι το βαρυτικό της πεδίο, αδυνατεί να συγκρατήσει από μόνη τα δισεκατομμύρια των άστρων του Γαλαξία μας στις τροχιές τους. Εδώ είναι, που η Φυσική φτάνει στα όριά της, προτείνοντας την ύπαρξη μιας άγνωστης μορφής ύλης, τη σκοτεινή ύλη, που εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα αναπάντητα ακόμη μυστήρια του Σύμπαντος. Αυτός είναι και ο λόγος που ο ESA, λίγο μόνο μετά την ολοκλήρωση της αποστολής «Ίππαρχος», άρχισε να κατασκευάζει έναν ακόμη πιο προχωρημένο αστρομετρικό δορυφόρο.
Με τη διαστημική αποστολή «ΓΑΙΑ», η απεικόνιση του Γαλαξία μας θα φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Η διαστημοσυσκευή αυτή, που κατασκευάστηκε από τα πιο προηγμένα υλικά, θα υπολογίσει τις αποστάσεις του 1% όλων των άστρων του Γαλαξία μας σε 3 διαστάσεις, δηλαδή, 1 δισεκατομμύριο τουλάχιστον άστρα. Η ακρίβεια των μετρήσεων θα είναι εξωπραγματική, αφού, από απόσταση ενός μέτρου, η «Γαία» θα μπορεί να μετρήσει το πόσο μάκρυναν τα μαλλιά σας σε ένα μόλις εκατοστό του δευτερολέπτου!
Tην παράσταση θα προλογίσει ο κύριος Hos de Bruine, Deputy Project Scientist of Gaia European Space Agency, με τίτλο ομιλίας: «ΓΑΙΑ: Ένα εκατομμύριο άστρα σε 3 διαστάσεις» και η Δρ. Μαίρη Κοντιζά, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Ένωσης και Επιστημονική Υπεύθυνη του Ελληνικού προγράμματος Extragalactic Science with Gaia, η οποία θα μιλήσει στο κοινό με θέμα: «Η διαστημική αποστολή “Gaia” του ESA και η Ελληνική συμμετοχή (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών)».
Πληροφορίες
Ίδρυμα Ευγενίδου: λεωφ. Συγγρού 387 - Παλαιό Φάληρο, τηλ: 210 9469600. Διάρκεια παράστασης: 40΄. Την Τρίτη 18 Μαρτίου, η είσοδος είναι ελεύθερη, με δελτία προτεραιότητας, η διανομή των οποίων αρχίζει στις 18:00 της ίδιας ημέρας και μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων θέσεων από το ταμείο του Πλανηταρίου. naftemporiki.gr
