Παρότι είναι ευρέως γνωστό ότι οι δεινόσαυροι αφανίστηκαν πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, πιθανότατα λόγω της πρόσκρουσης κομήτη ή αστεροειδούς στη Γη, λίγοι γνώριζαν ότι την ίδια περίοδο και οι μικροσκοπικές μέλισσες βρέθηκαν αντιμέτωπες με μαζικό αφανισμό. Επιστήμονες το υποψιάζονταν, όμως δεν το είχαν επιβεβαιώσει – μέχρι σήμερα.
Τα ελάχιστα απολιθώματα μελισσών από τη συγκεκριμένη περίοδο δεν είχαν δώσει έως τώρα τις αναγκαίες απαντήσεις. Έτσι ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Νιου Χαμσάιρ κατέφυγαν στη χρήση μιας διαδικασίας που είναι γνωστή ως μοριακή φυλογενετική για να αποκωδικοποιήσουν το γονιδίωμα των μελισσών ξυλουργών (Xylocopinae) και να εντοπίσουν ομοιότητες σε τέσσερις διαφορετικές περιοχές του κώδικά τους. Ο λόγος που επελέγη η συγκεκριμένη ομάδα μελισσών είναι επειδή τα ίχνη των προγόνων της χρονολογούνται από την εποχή των δεινοσαύρων.
Χρησιμοποιώντας απολιθώματα ηλικίας 45 εκ. ετών, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα είδη που εντάσσονται στην ομάδα των μελισσών προέρχονται πράγματι από έναν κοινό πρόγονο, ο οποίος φαίνεται πως ζούσε πριν από την εποχή των δεινοσαύρων και κατόρθωσε οριακά να επιβιώσει του συμβάντος που τους οδήγησε στον αφανισμό.
Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι ταυτόχρονα με τους δεινοσαύρους αφανίστηκαν και πολλά ανθοφόρα είδη φυτών, από τα οποία εξαρτώνται οι μέλισσες. Συνεπώς, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι κατά πάσα πιθανότητα το συμβάν αφανισμού επηρέασε και τα έντομα.
«Τα δεδομένα μας έδειξαν ότι κάτι πολύ μεγάλο συνέβη σε τέσσερις διαφορετικές ομάδες μελισσών την ίδια στιγμή», εξηγεί η Σάντρα Ρίχαν, επικεφαλής της ομάδας που δημοσιεύει τα αποτελέσματα της μελέτης της στην επιθεώρηση PLOS One. «Και αυτό το κάτι συνέβη ταυτόχρονα με τον αφανισμό των δεινοσαύρων.»
Οι πληθυσμοί μελισσών παγκοσμίως βρίσκονται και σήμερα αντιμέτωποι με μια τεράστια πρόκληση, την επονομαζόμενη διαταραχή κατάρρευσης αποικιών. Παρότι τα αίτιά της παραμένουν ασαφή και υπό διερεύνηση, έχει ως αποτέλεσμα τη ραγδαία συρρίκνωση των πληθυσμών. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η έρευνά τους θα μπορούσε να ρίξει φως και στη σημερινή κρίση, βοηθώντας στην εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισής της.
«Εάν κατανοήσουμε τους αφανισμούς και τις επιπτώσεις της συρρίκνωσης των πληθυσμών στο παρελθόν, ίσως κατανοήσουμε καλύτερα και τη σημερινή κρίση συρρίκνωσης των επικονιαστών παγκοσμίως», συμπληρώνει η Ρίχαν.
