Μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας είναι τα 180 έργα βυζαντινής τέχνης που προέρχονται από Μουσεία και συλλογές απ’ όλη την Ελλάδα καθώς και από το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας, τα οποία συνθέτουν την έκθεση «Ουρανός και Γη. Η τέχνη του Βυζαντίου από Ελληνικές Συλλογές». Την έκθεση διοργανώνουν το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το Μουσείο Μπενάκη στις ΗΠΑ.
Στη Βίλα Γκετί στο Μαλιμπού, από τον Απρίλιο
Τα επίσημα εγκαίνια θα γίνουν στις 2 Οκτωβρίου στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον, ενώ τέσσερις ημέρες αργότερα η έκθεση θα ανοίξει τις πύλες της για το κοινό και θα διαρκέσει έως τις 2 Μαρτίου του 2014. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστεί στη Βίλα Γκετί του Μουσείου Ζαν Πολ Γκετί στο Μαλιμπού του Λος Άντζελες, όπου θα παραμείνει από τον Απρίλιο έως τον ερχόμενο Αύγουστο.
Ο Έρως ιππεύει θαλάσσιο κήτος. Αργυρό πινάκιο. 6ος-7ος αιώνας. Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.
Αριστοτεχνικά ψηφιδωτά, εικόνες, γλυπτά, κεραμικά, τοιχογραφίες, νομίσματα, αρχιτεκτονικά μέλη, αντικείμενα μικροτεχνίας, εικονογραφημένα χειρόγραφα, λειτουργικά και οικιακά σκεύη, κοσμήματα και υφάσματα, καθώς και πρόσφατα ανασκαφικά ευρήματα που εκτίθενται για πρώτη φορά, παρουσιάζονται σύμφωνα με τις πιο εξελιγμένες μουσειολογικές αντιλήψεις, ενώ προέρχονται από τις απαρχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 330 μ.Χ. έως την Άλωση το 1453.
Οι πέντε θεματικές ενότητες της έκθεσης
Η πρώτη ενότητα, «Από τον αρχαίο στον βυζαντινό κόσμο», παρουσιάζει τη μετάβαση από την αρχαιότητα στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Αντιπροσωπευτικά έργα της γλυπτικής και περίτεχνα ψηφιδωτά μαρτυρούν τη συνύπαρξη του αρχαίου κόσμου με το νέο χριστιανικό που αναδύεται, την επιβίωση του παγανισμού και τον σταδιακό εκχριστιανισμό της αυτοκρατορίας. Παναγία «η Επίσκεψις». Ψηφιδωτή εικόνα. Τέλη 13ου αιώνα. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα.
Ακολουθεί η ενότητα «Ο θρησκευτικός βίος», που προβάλλει τη χριστιανική ταυτότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέσα από βασικές εκφάνσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Η επίδραση της επίσημης θρησκείας του κράτους στη διαμόρφωση της πολιτικής του ιδεολογίας και η ανάπτυξη της στενής του σχέσης με την εκκλησία παρουσιάζονται ανάγλυφα μέσα από μια συλλογή χρυσών νομισμάτων.
Μέσα από την έκθεση πολύτιμων αντικειμένων παρουσιάζεται η υψηλή τέχνη των εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης, από την οποία εκπορεύονται τα κυρίαρχα ρεύματα, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η ιδιαίτερη καλλιτεχνική φυσιογνωμία σημαντικών αστικών κέντρων της Ελλάδας όπως η Θεσσαλονίκη, η Βέροια, η Καστοριά.
Η ενότητα «Πνευματική ζωή» εστιάζει στον κόσμο της βυζαντινής σκέψης, των γραμμάτων και των τεχνών. Μια σειρά από πολυτελή χειρόγραφα υπογραμμίζει την κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας και εκθέτει βασικές πτυχές της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου. Παράλληλα, οι λαμπρές μικρογραφίες, που κοσμούν τα χειρόγραφα, καταδεικνύουν την επίδραση του κλασικού στοιχείου στη ζωγραφική απόδοση της ανθρώπινης μορφής.
Χρυσό περιδέραιο με πολύτιμους λίθους. Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα.
«Οι χαρές της ζωής» τιτλοφορείται η ενότητα στην οποία ξετυλίγονται ποικίλες όψεις της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο, ένα θέμα που παραμένει σχετικά άγνωστο στο ευρύτερο διεθνές κοινό. Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνεται μια μεγάλη σειρά από βυζαντινά κοσμήματα, που εντυπωσιάζουν με την ποικιλομορφία, τη σχεδιαστική λεπτότητα και την τεχνική αρτιότητά τους, ενώ παρουσιάζονται και κάποια σπάνια δείγματα από το περιβάλλον των ανωτέρων στρωμάτων της βυζαντινής κοινωνίας.
Εικόνα με το μονόγραμμα JHS. 15ος αιώνας. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα.
Στην πέμπτη και τελευταία ενότητα, «Το Βυζάντιο μεταξύ Ανατολής και Δύσης», παρουσιάζονται οι γόνιμες επιδράσεις που δέχθηκε η βυζαντινή τέχνη από τον πολιτισμό των λαών με τους οποίους συναντήθηκε κατά τη μακρόχρονη πορεία της. Ανατολικές και δυτικές επιρροές έρχονται σε διάλογο με τα εγγενή βυζαντινά στοιχεία του κάθε έργου και σχηματίζουν ένα νέο είδος σύνθετης εικαστικής γλώσσας. Παράλληλα, καταδεικνύουν τη δεκτικότητα των βυζαντινών καλλιτεχνών στο νέο και το διαφορετικό και την ικανότητά τους να το αφομοιώνουν και να ανανεώνονται διαρκώς.
Λέων που επιτίθεται σε ελάφι. Κεραμικό πινάκιο. Μέσα 12ου αιώνα. 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Κειμήλια και εκθέματα προσέφεραν οι εξής φορείς: Μουσείο Μπενάκη (Αθήνα), Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Αθήνα), Νομισματικό Μουσείο (Αθήνα), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Αθήνα), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη), Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (Αθήνα), Μουσείο Ακρόπολης (Αθήνα), Επιγραφικό Μουσείο (Αθήνα), Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (Αθήνα), Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Αθήνα), Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (Ηράκλειο), Συλλογή Αβέρωφ (Μέτσοβο), Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, καθώς και οι: Α΄, Ε΄, ΣΤ΄, ΚΕ΄ και ΛΖ΄ Εφορείες Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, οι 2η, 4η, 5η, 6η, 7η, 10η, 12η, 13η, 16η, 23η, 24η, 25η και 28η Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Επίσης, η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης (Ηράκλειο), η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου (Πάτμος), η Ιερά Μονή Ομπλού (Πάτρα) και το Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας. naftemporiki.gr
