Η Ελλάδα παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία της 13ης Σεπτεμβρίου 1995, παρεμποδίζοντας την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, ανακοίνωσε σήμερα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Στην απόφασή του που είναι τελική, χωρίς δικαίωμα έφεσης, και δεσμευτική για τις δύο πλευρές, το Δικαστήριο έκρινε με ψήφους 14 - 2 ότι έχει δικαιοδοσία να εξετάσει την προσφυγή της ΠΓΔΜ*, κάνοντάς τη αποδεκτή και απορρίπτοντας τις σχετικές ενστάσεις της ελληνικής πλευράς.
Με ψήφους 15 προς 1 το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελληνική Δημοκρατία ασκώντας βέτο στην εισδοχή της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, παραβίασε την υποχρέωσή της βάσει του άρθρου 11, παρ.1, της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.
Παράλληλα, με 15 ψήφους έναντι 1 απέρριψε όλα τα άλλα αιτήματα της ΠΓΔΜ για επιβολή μελλοντικών μέτρων από το Δικαστήριο.
Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου, η ένσταση της Ελλάδας δεν εμπίπτει στην εξαίρεση που περιλαμβάνεται στην παράγραφο 1 του Αρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, καθώς αυτή δεν επιτρέπει στην Αθήνα να αρνηθεί την εισδοχή της ΠΓΔΜ σε έναν οργανισμό βασιζόμενη στο επιχείρημα ότι η γειτονική χώρα θα αναφέρεται στον εν λόγω οργανισμό με το συνταγματικό της όνομα.
Σε ό,τι αφορά το επιχείρημα της Ελλάδας ότι οιαδήποτε ένσταση στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ μπορεί να δικαιολογηθεί α) βάσει της ένστασης exceptio non adimpleti contractus (σ.σ. η ελληνική πλευρά είχε ισχυριστεί ότι παραβιάσεις της Ενδιάμεσης Συμφωνίας από την ΠΓΔΜ, δίνουν στην Ελλάδα το δικαίωμα να μην εκπληρώσει και η ίδια την υποχρέωσή της στο πλαίσιο του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, προβάλλοντας την ένσταση exceptio non adimpleti contractus), β) ως απάντηση σε παραβίαση συνθήκης, ή γ) ως αντίμετρο βάσει του Δικαίου περί ευθύνης κρατών, το Δικαστήριο συμπεραίνει ότι η Ελλάδα απέδειξε μόνο μία παραβίαση από τα Σκόπια, αυτής της χρήσης απαγορευμένου συμβόλου ( αρθρο 2 παρ. 7) και προσθέτει ότι όλα τα άλλα επιχειρήματα για παραβιάσεις της Ενδιάμεσης από τη FYROM καταπίπτουν.
Το Δικαστήριο της Χάγης υπενθυμίζει εξάλλου ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία καλεί τα δύο μέρη «να αναλάβουν το καθήκον να διαπραγματευτούν με καλή πίστη και υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ, στη συνέχεια ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, για την επίτευξη μιας συμφωνίας στη διαφορά που έχει περιγραφεί σε αυτές τις αποφάσεις».
Στη διαδικασία ανάγνωσης της απόφασης, την Ελλάδα εκπροσώπησαν ο πρέσβης ε.τ. Γιώργος Σαβαϊδης και η νομικός σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών, ενώ την ΠΓΔΜ ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Μιλόσοσκι και ο πρώην διαπραγματευτής Νικόλα Ντιμιτρόφ.
ΥΠΕΞ: Η απόφαση δεν ασχολείται με το ζήτημα του ονόματος
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει ότι το Δικαστήριο στην απόφασή του συμπεραίνει πως δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον, ενώ η απόφαση δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, «επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ».
Επίσης, το ΥΠΕΞ επισημαίνει ότι η απόφαση δεν αφορά τη διαδικασία λήψης απόφασης στο ΝΑΤΟ, ούτε τα ουσιαστικά κριτήρια και απαιτήσεις που θέτει η Συμμαχία για την εισδοχή νέων μελών σε αυτή.
Αναλυτικά, στην ανακοίνωση του ΥΠΕΞ τονίζεται ότι η Ελλάδα θα εξετάσει την απόφαση με πλήρη σεβασμό προς το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ως βασικό δικαιοδοτικό όργανο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
Όπως επισημαίνεται, «η προσφυγή αυτή, που ασκήθηκε μονομερώς από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατά της Ελλάδας στις 17 Νοεμβρίου 2008, αποσκοπούσε κατ' ουσίαν στο να παρακάμψει τη διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και να εξαναγκάσει την Ελλάδα να μην ασκήσει στο μέλλον τις υποχρεώσεις της, που πηγάζουν από τη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) ως προς την αξιολόγηση της υποψηφιότητας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας».
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, «το Δικαστήριο με τη σημερινή του απόφαση, δεν ικανοποίησε την επιδίωξη αυτή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας».
Ειδικότερα, σημειώνεται, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υπέβαλε δύο αιτήματα στο Δικαστήριο:
(α) να διαπιστώσει ότι η Ελλάδα παραβίασε τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στη σύνοδο του Βουκουρεστίου του 2008, και,
β) να διατάξει τη χώρα μας να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τη διάταξη του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και να μην προβάλει αντίρρηση, άμεσα ή έμμεσα, στην εισδοχή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ ή σε άλλους οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, εφόσον η χώρα αυτή θα αναφέρεται στους οργανισμούς αυτούς ως «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», δηλαδή με την προσωρινή της ονομασία σύμφωνα με την απόφαση 817 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Ως προς το πρώτο αίτημα, αναφέρει το ΥΠΕΞ, το Δικαστήριο αξιολογώντας όλα τα πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του, καθώς και τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ελλάδας στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, διαπίστωσε ότι η χώρα μας προέβαλε αντίρρηση στην ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τον Απρίλιο του 2008.
Παράλληλα επισημαίνεται, το Δικαστήριο απέρριψε στο σύνολο του το δεύτερο αίτημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, συμπεραίνοντας ότι δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον.
Η σημερινή απόφαση, υπογραμμίζει το υπουργείο Εξωτερικών, δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, «επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Το Δικαστήριο καλεί τα δύο μέρη να εμπλακούν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών». «H σύσταση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία», εκτιμά, «δεδομένου ότι καλεί έμμεσα την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να επιδείξει πνεύμα συμβιβασμού, έτσι ώστε οι διαπραγματεύσεις να απολήξουν σε αμοιβαία αποδεκτή λύση».
Επιπρόσθετα, όπως διευκρινίζει το ΥΠΕΞ, «η απόφαση δεν αφορά και δεν θα μπορούσε να αφορά τη διαδικασία λήψης απόφασης στο ΝΑΤΟ, ούτε τα ουσιαστικά κριτήρια και απαιτήσεις που θέτει η Συμμαχία για την εισδοχή νέων μελών σε αυτή». Ειδικότερα, σχετικά με το ΝΑΤΟ, υπενθυμίζει ότι «οι αποφάσεις του, συγκεκριμένα δε αυτές που ελήφθησαν στις Συνόδους Κορυφής του Βουκουρεστίου (2008), του Στρασβούργου (2009) και της Λισσαβόνας (2010), είναι ομόφωνες και αντανακλούν την κοινή πεποίθηση των μελών του ότι το ζήτημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας θα πρέπει να επιλυθεί πριν από την πρόσκληση της για ένταξη στη Συμμαχία».
Κλείνοντας, το υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει πως η Ελλάδα θα λειτουργεί στο ΝΑΤΟ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους είναι μέλος, με πλήρη ευθυγράμμιση στις ουσιαστικές και διαδικαστικές τους επιταγές, με εποικοδομητική διάθεση και καλή πίστη.
Η Ελλάδα, καταλήγει η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ, θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με καλή πίστη για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης σχετικά με το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, σεβόμενη το πνεύμα και γράμμα των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης. «Ελπίζουμε ότι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις αυτές με καλή πίστη», διαμηνύει, καθώς όπως ξεκαθαρίζει, «το ζήτημα της ονομασίας μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών».
Γ. Σαββαΐδης: Πολιτικά τα κίνητρα της προσφυγής της ΠΓΔΜ
Υποκινούμενη από πολιτικά κίνητρα με σκοπό να παρακαμφθούν οι πολιτικές διαπραγματεύσεις που διεξάγονται υπό την εποπτεία του Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα, κρίνει ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στη δικαστική διαδικασία στο ΔΔΧ, πρέσβυς ε.τ. Γ. Σαββαΐδης την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Ο κ. Σαββαΐδης ξεκαθαρίζει ότι η Ελλάδα σέβεται απόλυτα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης «το οποίο θεωρεί ως τον κύριο δικαιοδοτικό μηχανισμό των Ηνωμένων Εθνών» και τονίζει ότι η απόφαση «θα εξεταστεί ενδελεχώς από την ελληνική κυβέρνηση».
Επισημαίνει ωστόσο ότι αντί η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας «να διαπραγματευθεί το ζήτημα της ονομασίας καλή τη πίστει, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, προέβη σε δικαστική προσφυγή με σκοπό να καταστούν οι διαπραγματεύσεις παρωχημένες».
«Με ευχαρίστηση διαπιστώνουμε ότι το Δικαστήριο, με την απόφαση που εξέδωσε σήμερα, καλεί τα δύο μέρη να προσέλθουν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών», σημειώνει ο κ. Σαββαΐδης και καλεί την ΠΓΔΜ να μην χρησιμοποιήσει τη σημερινή απόφαση προκειμένου να υπονομεύσει τις εν λόγω διαδικασίες οι οποίες προβλέπονται από την Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Υπενθυμίζει παράλληλα ότι η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ επιδεικνύει από το 2008, μετά την προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου «μια πρωτοφανή εχθρική και εθνικιστική συμπεριφορά κατά της Ελλάδος», σφετεριζόμενη ελληνικές ιστορικές προσωπικότητες και σύμβολα, όπως για παράδειγμα έπραξε με την ανέγερση του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη χρήση του Ήλιου της Βεργίνας στην πόλη των Σκοπίων.
«Αυτή η συμπεριφορά έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις σχέσεις καλής γειτονίας, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη που πρέπει να κυριαρχούν στην ευαίσθητη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων», παρατηρεί ο κ. Σαββαΐδης, διαμηνύοντας ότη η γειτονική χώρα θα πρέπει να σταματήσει αυτές τις παραβιάσεις και να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
ΠΓΔΜ: Ικανοποίηση για την απόφαση
Ικανοποιημένοι εμφανίστηκαν ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Νίκολα Γκρούεφσκι, ο πρόεδρος της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ και ο πρόεδρος της Βουλής, Τράικο Βελιάνοφσκι, μετά τη σύσκεψη που είχαν το μεσημέρι, με αντικείμενο την απόφαση της Χάγης.
«Με ιδιαίτερη ικανοποίηση διαπιστώνω ότι το Δικαστήριο έκανε αποδεκτή την προσφυγή μας και αποφάσισε ότι η Ελλάδα παραβίασε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και παρεμπόδισε αναιτιολόγητα την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ», ανέφερε ο κ. Γκρούεφσκι.
Χαρακτήρισε επίσης θετική την απόφαση του δικαστηρίου και τόνισε ότι η χώρα του θα τη σεβαστεί πλήρως, ενώ υπογράμμισε ότι η Ελλάδα «δεν θα πρέπει να εμποδίζει την ΠΓΔΜ όσον αφορά την ενταξιακή της πορεία προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ».
«Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για θριαμβολογία και ευφορία παρά το γεγονός ότι κάποιος μπορεί να ισχυριστεί πως υφίστανται σημαντικοί λόγοι γι' αυτό. Ζητούμε από τους πολίτες να σεβαστούν αυτή τη στάση», επισήμανε, προσθέτοντας ότι «δεν είναι σωστό να γίνεται λόγος για νικητές και ηττημένους, καθώς η Ελλάδα είναι γειτονική χώρα».
Όπως ανέφερε ο κ. Γκρούεφσκι, η ΠΓΔΜ θα συνεχίσει τις υπό τον ΟΗΕ διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος και θα συμβάλλει στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης με την Ελλάδα, μέσω απευθείας συναντήσεων και μέσω της στήριξης των προσπαθειών του μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. «Η απόφαση του ΔΔΧ δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά θετικό momentum», κατέληξε.
Tα ΜΜΕ των Σκοπίων προβάλλουν την ίδια ώρα το πρώτο σκέλος της απόφασης της Χάγης, ότι δηλ. η Ελλάδα παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία, κάνοντας ωστόσο αναφορά και στο δεύτερο σκέλος σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα δεν υποχρεούται να μην εγείρει αντιρρήσεις για την ένταξη της ΠΓΔΜ σε διεθνείς οργανισμούς.
*στις 13 Νοεμβρίου 2008 η ΠΓΔΜ κατέθεσε προσφυγή κατά της Ελλάδος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, επικαλούμενη παραβίαση του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας Ελλάδας-ΠΓΔΜ (1995), λόγω της αντίρρησης της Ελλάδος στην πρόσκληση για προσχώρηση της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, στη Σύνοδο Κορυφής του οργανισμού, τον Απρίλιο του 2008, στο Βουκουρέστι.
