Εντείνονται διαρκώς οι απειλές που αντιμετωπίζουν σπάνια, απειλούμενα και ενδημικά είδη στο Αιγαίο καθώς οι νησιωτικοί υγρότοποι που τα φιλοξενούν είναι πλέον τα περισσότερο απειλούμενα οικοσυστήματα του Αιγαίου, επισημαίνει το WWF Ελλάς.
Τα μπαζώματα, οι επιχωματώσεις, οι εκχερσώσεις, η δόμηση και η ρύπανση με στερεά απορρίμματα είναι οι κυριότερες παράνομες δραστηριότητες που υποβαθμίζουν και συρρικνώνουν τους νησιωτικούς υγροτόπους της Ελλάδας.
Σύμφωνα με το WWF Eλλάς, η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων μπορεί να σημαδεύτηκε και φέτος από θλιβερές διαπιστώσεις για την κατάσταση των 10 ελληνικών υγροτόπων Ραμσάρ αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι καλύτερη η εικόνα των εκατοντάδων άλλων μικρότερων υγροτόπων, της νησιωτικής κυρίως χώρας.
Από τους 672 υγρoτόπους που κατέγραψε το πρόγραμμα του WWF Ελλάς «Προστασία των Νησιωτικών Υγροτόπων της Ελλάδας» σε 65 νησιά του Αιγαίου, μόνο δύο προστατεύονται επαρκώς. Και αυτό, παρά το γεγονός πως πολλοί εξ αυτών βρίσκονται εντός των ορίων προστατευταίων ή προστατευόμενων περιοχών.
Αν και η συνολική έκταση των υγροτόπων είναι μικρότερη του 1% της έκτασης των νησιών του Αιγαίου, φιλοξενούν πολλούς σπάνιους τύπους οικοτόπων και αποτελούν χώρους διατροφής, φωλιάσματος και αναπαραγωγής πληθυσμών εκατοντάδων ειδών ζώων, πολλά από τα οποία είναι απειλούμενα ή και ενδημικά.
Επιπλέον, οι υγρότοποι του Αιγαίου αποτελούν ένα δίκτυο τεράστιας σημασίας για δεκάδες εκατομμύρια πουλιά τα οποία τους χρησιμοποιούν ως σταθμούς ξεκούρασης, καταφυγίου και διατροφής κατά τις μεταναστευτικές περιόδους.
Η διατήρηση όμως των υγροτόπων είναι αποφασιστικής σημασίας και για την επιβίωση των δεκάδων υδρόβιων ειδών που υπάρχουν αποκλειστικά και μόνο στα νησιά μας. Κάποια από τα σημαντικότερα ενδημικά είδη είναι τα εξής:
- Το ενδημικό ψάρι της Ρόδου (γκιζάνι, Ladigesocypris ghigii), που αν και καταφέρνει να ζει στο εξαιρετικά ασταθές περιβάλλον των ρεμάτων του νησιού, θεωρείται ένα από τα πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση είδη ψαριών των γλυκών νερών στην Ευρώπη, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια ένας από τους πληθυσμούς του έχει ήδη εξαφανιστεί (στη λίμνη των Νάνων), ενώ αυτοί που απομένουν έχουν τάσεις μείωσης.
- Το ενδημικό ψάρι της Λέσβου (Oxynoemacheilus theophilii) ανακαλύφθηκε πρόσφατα και είναι γνωστό μόνο από τις πηγές του ποταμού Ευεργέτουλα, ο οποίος ρυπαίνεται έντονα.
- Ο ενδημικός βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) είναι γνωστός μόνο από μια τοποθεσία του νησιού. Το είδος απειλείται κυρίως λόγω της υποβάθμισης των ενδιαιτημάτων του - μόνιμα ή εποχικά τέλματα και λιμνούλες γλυκού νερού, και ρύακες.
- Ο ενδημικός βάτραχος της Κρήτης (Pelophylax cretensis) απαντάται σε αρκετές περιοχές του νησιού. Παρόλα αυτά, η εξάπλωσή του είναι πλέον κατακερματισμένη διότι έχουν εξαφανιστεί πολλοί πληθυσμοί από ρύακες και εκβολές λόγω της ρύπανσης με απόβλητα ελαιουργείων. Σήμερα, η ρύπανση έχει κάπως μειωθεί αλλά η υποβάθμιση των υγροτόπων συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς.
«Αν και αρκετοί υγρότοποι στα νησιά του Αιγαίου είναι τόσο υποβαθμισμένοι που σίγουρα θα εξαφανιστούν στο άμεσο μέλλον, μπορούμε τουλάχιστον να συμβάλλουμε και εμείς στη διάσωση εκατοντάδων άλλων. Ήδη σε 6 νησιά – λειτουργεί το «Δίκτυο Παρακολούθησης Υγροτόπων του Αιγαίου» του WWF Ελλάς, στο οποίο συμμετέχουν τοπικές οργανώσεις και ευαισθητοποιημένοι πολίτες,» δήλωσε ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος Καλούστ Παραγκαμιάν.
