Την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ εισηγείται η Κομισιόν, όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος για τη Διεύρυνση Επίτροπος Όλι Ρεν.

«Είμαστε πλέον σε θέση να προτείνουμε το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη "Μακεδονία"», δήλωσε ο Φινλανδός Επίτροπος κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. «Η χώρα», πρόσθεσε, «έχει κάνει αξιοσημείωτη πρόοδο».

Σύμφωνα με τον κ. Ρεν, η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας με την Ελλάδα στο πλαίσιο του ΟΗΕ, αποτελεί πλέον επείγουσα ανάγκη, «για χάρη του ευρωπαϊκού μέλλοντος της χώρας». Πρόσθεσε ακόμη ότι το θέμα αυτό δεν πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί «αγκάθι στα πλευρά μας» εκφράζοντας την ελπίδα η κυβέρνηση των Σκοπίων «να λάβει το μήνυμα» και να ξεκινήσει πραγματικά εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις για την επίλυση του θέματος της ονομασίας.

Σε ό,τι αφορά τις άλλες υποψήφιες χώρες, στη σχετική ανακοίνωση σημειώνεται «η πρόοδος που σημείωσαν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και η Τουρκία στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κατά τη διάρκεια ενός δύσκολου έτους παγκόσμιας οικονομικής κρίσης», ενώ επισημαίνονται οι κυριότερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι χώρες αυτές κατά το προσεχές διάστημα.

«Η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ εξελίσσεται επί του παρόντος στο πλαίσιο βαθιάς και εκτεταμένης ύφεσης, η οποία έχει πλήξει τόσο την ΕΕ όσο και τις χώρες της διεύρυνσης. Η διαδικασία προσχώρησης δεν πρέπει να ανασταλεί λόγω διμερών διαφορών, τις οποίες πρέπει να επιλύσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη», υπογραμίζει μεταξύ άλλων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πιο αναλυτικά, στην ανακοίνωση της Κομισιόν τονίζεται πως η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σημείωσε σημαντική πρόοδο και αντιμετώπισε ικανοποιητικά τις βασικές προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για την προσχώρηση. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η χώρα εκπληρώνει επαρκώς τα πολιτικά κριτήρια που καθορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993 και στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, και επομένως αποφάσισε να διατυπώσει σύσταση για την έναρξη διαπραγματεύσεων.

Ωστόσο, ύστερα από παρέμβαση του Έλληνα Επιτρόπου, Σταύρου Δήμα, στο κείμενο των τελικών συμπερασμάτων προστέθηκε η φράση: «Η διατήρηση των σχέσεων καλής γειτονίας, συμπεριλαμβάνοντας μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση στο θέμα του ονόματος, υπό την αιγίδα των Η.Ε., παραμένει ουσιαστική».

Σε ό,τι αφορά τα θέματα ειδικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα, η Επιτροπή αναφέρει στην έκθεσή της ότι οι σχέσεις της ΠΓΔΜ με την Ελλάδα είναι στενές και καλύπτουν πολλούς τομείς, κυρίως οικονομικού και επενδυτικού χαρακτήρα, διευκρινίζοντας, όμως, ότι «οι σχέσεις των δύο εξακολουθούν να επηρεάζονται από το ανεπίλυτο ζήτημα του ονόματος».

Η έκθεση σημειώνει, επίσης, πως «η ΠΓΔΜ συμμετέχει σε συνομιλίες για τη λύση υπό την αιγίδα του ΟΗΕ» και τονίζει ότι «πράξεις και δηλώσεις που θα επηρέαζαν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας, θα πρέπει να αποφεύγονται».

Όπως εξάλλου εκτιμά η Κομισιόν, η άρση, στις αρχές του 2010, της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της Σερβίας θα παράσχει απτά οφέλη στους πολίτες.

Όπως επίσης γνωστοποιείται, η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για την Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στα μέσα του 2010, εφόσον οι χώρες αυτές πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις.

Σχετικά με την Τουρκία, ο Επίτροπος Ρεν πρόσθεσε τα εξής:

«Η Τουρκία έδωσε νέα ώθηση στις προσπάθειές της για πολιτική μεταρρύθμιση. Η πρόοδος των διαπραγματεύσεων για την προσχώρησή της εξαρτάται από αυτή τη δυναμική, και ιδιαίτερα από την παγίωση των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου. Χαιρετίζουμε τις πρόσφατες διαβουλεύσεις σχετικά με σημαντική κουρδική πρωτοβουλία, η οποία ελπίζω ότι θα οδηγήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες για τα δικαιώματα όλων των Τούρκων.»

«Χαίρομαι για τα πρόσφατα ιστορικά βήματα της Τουρκίας και της Αρμενίας για την εξομάλυνση των σχέσεών τους. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να οδηγήσει τώρα στην πλήρη εξομάλυνση το συντομότερο δυνατόν.»

Για την Κροατία αναφέρεται ότι σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης που καθορίστηκαν στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και οι διαπραγματεύσεις άρχισαν και πάλι επισήμως μετά την πολιτική συμφωνία μεταξύ Σλοβενίας και Κροατίας για το ζήτημα των συνόρων. Όπως επισημαίνεται, η Κροατία θα πρέπει να συνεχίσει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειές της, ιδίως όσον αφορά τον δικαστικό τομέα και τη δημόσια διοίκηση, την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Εάν η Κροατία εκπληρώσει εγκαίρως όλα τα εκκρεμή κριτήρια αξιολόγησης, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν κατά το επόμενο έτος, εκτιμά η Κομισιόν.

Το Μαυροβούνιο υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2008 και η Επιτροπή προετοιμάζει επί του παρόντος γνώμη σύμφωνα με το αίτημα του Συμβουλίου. Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι κοινοβουλευτικές εκλογές τήρησαν όλους σχεδόν τους διεθνείς κανόνες. Η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και η εδραίωση του κράτους δικαίου εξακολουθούν να αποτελούν μείζονες προκλήσεις.

Η Αλβανία υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ τον Απρίλιο. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να εκπονήσει τη γνώμη της, μόλις της το ζητήσει το Συμβούλιο. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές τήρησαν τους περισσότερους διεθνείς κανόνες. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας των κρατικών θεσμών εξακολουθούν να αποτελούν μείζονες προκλήσεις, σημειώνεται στην έκθεση της Επιτροπής.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει να επισπεύσει επειγόντως τις βασικές μεταρρυθμίσεις, τονίζεται. Για το ευρωπαϊκό μέλλον της, ηγεσία της χώρας πρέπει να έχει κοινό όραμα όσον αφορά τη γενική κατεύθυνση της χώρας και την πολιτική βούληση να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τις προϋποθέσεις για το κλείσιμο του γραφείου του Ανωτάτου Εκπροσώπου.

Η Σερβία απέδειξε τη βούλησή της να προσεγγίσει περισσότερο την ΕΕ με την εφαρμογή των διατάξεων της ενδιάμεσης συμφωνίας με την ΕΕ και την πραγματοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Με βάση τη συνεχή συνεργασία της με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει τώρα να εφαρμόσει την ενδιάμεση συμφωνία. Η Σερβία, από την πλευρά της, πρέπει να επιδείξει πιο εποικοδομητική στάση στα θέματα που έχουν σχέση με το Κοσσυφοπέδιο.

Στο Κοσσυφοπέδιο η σταθερότητα διατηρήθηκε αλλά εξακολουθεί να είναι εύθραυστη, επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Η αποστολή της ΕΕ για την επιβολή κράτους δικαίου (EULEX) αναπτύχθηκε σε όλο το Κοσσυφοπέδιο και λειτουργεί πλήρως. Το Κοσσυφοπέδιο αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως η διασφάλιση του κράτους δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και η προστασία των Σέρβων και των άλλων μειονοτήτων.

Σε χωριστό έγγραφο, η Επιτροπή προτείνει να φέρει τους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου πιο κοντά στην ΕΕ, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο διαλόγου για τις θεωρήσεις με την προοπτική ενδεχόμενης ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης να διευρυνθεί το προτιμησιακό εμπορικό καθεστώς («αυτόνομα εμπορικά μέτρα») που ισχύει σήμερα για το Κοσσυφοπέδιο και θα προτείνει οδηγίες διαπραγμάτευσης για εμπορική συμφωνία όταν το Κοσσυφοπέδιο εκπληρώσει τις σχετικές απαιτήσεις.

Κατά την παρουσίαση των εγγράφων για τη διεύρυνση, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος Όλι Ρεν δήλωσε: «Η στρατηγική διεύρυνσης την οποία παρουσιάζουμε σήμερα αποτελεί απόδειξη της δέσμευσής μας για το ευρωπαϊκό μέλλον των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας. Στους δύσκολους αυτούς καιρούς οικονομικής κρίσης, οι αιτήσεις προσχώρησης της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου τονίζουν την δύναμη έλξης που εξακολουθεί να ασκεί η Ένωση και τον ρόλο μας στην προώθηση της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας. Η αίτηση της Ισλανδίας προσδίδει νέα διάσταση στην ατζέντα μας για τη διεύρυνση.»