Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Η Ιστορία είναι γεμάτη από τείχη που υψώνονται και από τείχη που γκρεμίζονται... Τώρα, ένα νέο τείχος είναι έτοιμο να υψωθεί ανάμεσα σε ΗΠΑ και Μεξικό, που είναι όμως περισσότερο ιδεολογικό, γιατί ποτέ δεν θα διαχωρίσει τις δύο χώρες. Ο ρόλος του είναι βαθύτερος, φαίνεται να ανάγεται σε σύμβολο της διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα στη φιλελεύθερη και τη συντηρητική Αμερική.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τα σύνορα ΗΠΑ με Μεξικό, παρακάμπτοντας το Κογκρέσο για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κονδύλια για την ανέγερσή του. Κατά πόσο όμως υπάρχει κρίση στα νότια σύνορα των ΗΠΑ; Η παράνομη διακίνηση έχει μειωθεί από το 2014, όταν 570.000 άτομα -οι περισσότεροι εκ των οποίων από την Κεντρική Αμερική- συνελήφθησαν στα νότια σύνορα. Πέρυσι ο αριθμός των παράνομων μεταναστών μειώθηκε στους 500.000, με τους περισσότερους να έρχονται στις ΗΠΑ για να ζητήσουν άσυλο από το έγκλημα και τη βία στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν μεγάλο αριθμό παιδιών και οικογενειών που καταφθάνουν στα σύνορα, παρότι η βία και το έγκλημα έχουν περιοριστεί τα τελευταία έτη στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής. Ο Άντονι Φόντες, καθηγητής στο American University School of International Service, επισημαίνει ότι οι μετανάστες χρησιμοποιούνται κυρίως ως μέσο από συντηρητικούς πολιτικούς για να εξυπηρετήσουν την πολιτική τους ατζέντα. Άλλωστε, μετανάστες, ακόμη και παράνομοι, έχουν στηρίξει την αμερικανική οικονομία.
«Tα τείχη λειτουργούν», δηλώνει ο Τραμπ. Δεν μπορούν όμως να σταματήσουν τη ροή μεταναστών, γιατί σίγουρα θα αναζητηθούν άλλοι τρόποι μετάβασης των συνόρων. Η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη το 2015-16 έδειξε ότι οι αυστηρότεροι διασυνοριακοί έλεγχοι δεν σταμάτησαν το φαινόμενο, αντιθέτως το κατέστησαν πιο επικίνδυνο. Το 2015 υπολογίζεται ότι εισήλθαν στην Ε.Ε. 1,3 εκατ. μετανάστες, αριθμός διπλάσιος από το αμέσως προηγούμενο έτος.
Οι απόψεις για το τείχος είναι συνυφασμένες με τις ευρύτερες αλλαγές στην κουλτούρα, στο δημογραφικό και στο φυλετικό ζήτημα, που αναδιαμορφώνουν την αμερικανική κοινωνία. Ενώ Τραμπ και Δημοκρατικοί συζητούν υπό το πρίσμα της αποτελεσματικότητας, δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι για την κάθε πλευρά το τείχος είναι ένα ισχυρό σύμβολο για το εάν οι αλλαγές θα πρέπει να περάσουν ή να ανακοπούν.
Όπως αναφέρουν αναλυτές, «για τον Τραμπ το τείχος ενσωματώνει με τον πιο φυσικό τρόπο τη βασική του δέσμευση: να καταστήσει ξανά μεγάλη την Αμερική, ανακόπτοντας τις οικονομικές, πολιτισμικές και δημογραφικές αλλαγές, που, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, τους έχουν περιθωριοποιήσει».
Η μεταναστευτική ροή δεν πρόκειται να σταματήσει με ένα τείχος. Πόσο όμως θα υψωθεί και πόσο απροσπέλαστο θα γίνει το εσωτερικό τείχος που υψώνεται ανάμεσα σε αυτό που ήταν η Αμερική και σε αυτό που τείνει να γίνει; Το ουσιαστικό λοιπόν θέμα είναι το τείχος της αντιπαλότητας των προσωπικών ιδιοτελών συμφερόντων και όχι το τείχος της ψευδαίσθησης που ετοιμάζεται να δημιουργηθεί.
