Του Κώστα Δεληγιάννη
«Επισήμως νεκρό» είναι το διαστημόπλοιο Rosetta της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), καθώς στις 14:20 ώρα Ελλάδας έστειλε το τελευταίο σήμα του στο κέντρο ελέγχου της αποστολής, στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας.
Λίγο αργότερα, το σκάφος άγγιξε την επιφάνεια του κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko με ταχύτητα μόλις 3,2 χλμ./ώρα, μικρότερη δηλαδή από το ανθρώπινο περπάτημα.
Όπως είχε σχεδιασθεί, κατά την κάθοδό του το Rosetta συγκέντρωσε μετρήσεις και εικόνες του κομήτη από πολύ μικρή απόσταση, τις οποίες έστειλε στους επιστήμονες πριν έρθει σε επαφή με την επιφάνεια του κομήτη. Από τη στιγμή που προσεδαφίσθηκε, διακόπηκε για πάντα η επικοινωνία του με τη Γη.
“Για μία ακόμη φορά, το σκάφος έγραψε ιστορία”, σημειώνει ο Γιόχαν Ντίτριχ Βέρνερ, Γενικός Διευθυντής της ESA, στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, για να ανακοινώσει το φινάλε του Rosetta. “Σήμερα γιορτάζουμε την επιτυχία μίας αποστολής που ανέτρεψε τα δεδομένα, ξεπερνώντας όλα τα όνειρα και τις προσδοκίες μας”, προσθέτει.
“Η αποστολή εξασφάλισε μετρήσεις για αρκετές μελλοντικές γενιές επιστημόνων”, συμπληρώνει ο Αλβάρο Χιμένεθ, επικεφαλής του επιστημονικού τμήματος της ESA.
Από το 2004 που εκτοξεύθηκε, το διαστημόπλοιο κάλυψε απόσταση 8 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων. Παραμένοντας σε “χειμερία νάρκη” για το μεγαλύτερο τμήμα του ταξιδιού του μέχρι τον κομήτη, “ξύπνησε” τον Ιανουάριο του 2014, ενώ έφτασε στον κομήτη τον Αύγουστο του 2014.
Έτσι, έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που τέθηκε σε τροχιά γύρω από έναν κομήτη. Λίγους μήνες αργότερα, το Φίλαι (Philae) που μετέφερε έγινε το πρώτο διαστημικό όχημα που προσεδαφίσθηκε ποτέ σε έναν διαστημικό βράχο.
Η αποστολή επιφύλασσε για τους επιστήμονες αρκετές αναπάντεχες ανακαλύψεις, ξεκινώντας από το παράξενο σχήμα του κομήτη, με τους δύο χαρακτηριστικούς λοβούς οι οποίοι όπως εικάζουν προήλθαν από δύο ανεξάρτητα τμήματα, που ενώθηκαν στις αρχικές φάσεις δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος.
Επιπλέον, οι ερευνητές της ESA διαπίστωσαν πως, στα αέρια που εκλύονται από τον πυρήνα του κομήτη, υπάρχει μοριακό οξυγόνο και άζωτο.
Παράλληλα, εντόπισαν νερό το οποίο έχει διαφορετική “γεύση” (δηλαδή περιεκτικότητα σε δευτέριο) από το νερό των ωκεανών στη Γη. Ένα αποτέλεσμα που ανατρέπει τη θεωρία σύμφωνα με την οποία η κύρια πηγή εμπλουτισμού του πλανήτη μας με υγρό στοιχείο ήταν οι κομήτες.
Το Rosetta όμως εντόπισε και οργανικές ενώσεις στον Churyumov-Gerasimenko, όπως επίσης και στοιχεία που είναι απαραίτητα για να σχηματισθούν οι έμβιοι οργανισμοί. Έτσι, παρόλο που τυπικά η αποστολή ολοκληρώθηκε σήμερα, η επιστημονική ανάλυση των αποτελεσμάτων θα συνεχισθεί για αρκετά ακόμη χρόνια.
Σε γενικές γραμμές, μετά την αποστολή του Rosetta, ενισχύθηκε η πεποίθηση ότι οι κομήτες αποτελούν κατάλοιπα του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος, αντί για θραύσματα από μεταγενέστερες συγκρούσεις μεγαλύτερων σωμάτων. Κατά συνέπεια, επιβεβαίωσε την εκτίμηση πως δίνουν μία αντιπροσωπευτική εικόνα των “δομικών λίθων” από τους οποίους σχηματίσθηκαν οι πλανήτες.
