Του Κώστα Δεληγιάννη
Οι υπεύθυνοι της αποστολής Ροζέτα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) διέκοψαν πριν από λίγες ώρες την τηλεπικοινωνιακή σύνδεση με το Philae στον κομήτη 67Ρ Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο. Έτσι από σήμερα το ρομπότ έχει ουσιαστικά αποσυρθεί από την «ενεργό δράση», αφού πλέον εγκαταλείπεται κάθε προσπάθεια λήψης σημάτων από αυτό.
Το Philae βρίσκεται προσεδαφισμένο στον διαστημικό βράχο από τον Νοέμβριο του 2014. Από τον περασμένο Ιούλιο, δεν έχει δώσει κανένα «σημείο ζωής» στο κέντρο ελέγχου της αποστολής.
Πριν σταματήσει να ανταλλάσει σήματα με τη Γη, το Philae είχε προλάβει να στείλει αρκετά πολύτιμα δεδομένα από τις επιτόπιες έρευνές του στον Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο. Εξάλλου, αποτελεί το πρώτο σκάφος που προσεδαφίσθηκε ποτέ σε κομήτη, ένα επίτευγμα που αρκούσε για να περάσει στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης.
Από τις μετρήσεις που έκανε, οι επιστήμονες απέκτησαν καλύτερη εικόνα για τη χημική σύσταση και τη συμπεριφορά των κομητών, οι οποίοι αποτελούν απομεινάρια από τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος. Έτσι, για παράδειγμα, εντόπισε στην επιφάνεια του Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο αρκετά οργανικά μόρια, ανάμεσα στα οποία και τέσσερις οργανικές ενώσεις που δεν έχουν ανιχνευθεί ποτέ ξανά σε έναν τέτοιο διαστημικό βράχο.
Ωστόσο, περίπου 12 μήνες μετά την τελευταία του επικοινωνία με τη Γη, οι επικεφαλής της αποστολής αποφάσισαν ότι θα πρέπει να εγκαταλείψουν τις προσπάθειες επικοινωνίας, ώστε να εξοικονομήσει ενέργεια το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Ροζέτα, το οποίο παίζει τον ρόλο αναμεταδότη. Το Ροζέτα μετέφερε το Philae μέχρι τον 67Ρ και παραμένει σε τροχιά γύρω από τον διαστημικό βράχο.
Η ESA γνωστοποίησε την απόφασή της χθες, με άρθρο στο μπλογκ της αποστολής το οποίο έχει τίτλο «Αντίο, σιωπηλό Philae». Το ρομπότ «ανταπέδωσε» τον χαιρετισμό μέσω του λογαριασμού του στο Twitter. «Ήρθε η ώρα να σας αποχαιρετήσω», αναφέρεται στο μήνυμα, με το οποίο ανακοινώνεται πως η επικοινωνία «θα τεθεί διά παντός εκτός λειτουργίας».
«Από σήμερα διακόπτεται η επικοινωνία με το Philae», σημειώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αντρέας Σουέτζ από το κέντρο ελέγχου της αποστολής, στις εγκαταστάσεις της Γερμανικής Υπηρεσίας Διαστήματος (DLR) στην Κολονία. «Είναι το τέλος μίας φανταστικής και πετυχημένης αποστολής».
Το «ταξίδι» των δύο σκαφών ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2004, ενώ χρειάστηκαν πάνω από 10 χρόνια για να διανύσουν 6,5 δισ. χιλιόμετρα και, τον Αύγουστο του 2014, να φτάσουν στον προορισμό τους. Τρεις μήνες αργότερα, το Philae αποχωρίσθηκε από το Ροζέτα και ξεκίνησε να προσεγγίζει τον 67P.
Έπειτα από μία επεισοδιακή προσεδάφιση, αφού αναπήδησε αρκετές φορές πάνω στο κομήτη καθώς δεν κατάφερε να γαντζωθεί, το ρομπότ ακινητοποιήθηκε τελικά σε ένα σκιερό σημείο στον 67Ρ, κάτι που σήμαινε πως δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει την ηλεκτρική του ενέργεια από τις ηλιακές ακτίνες.
Ακόμη κι έτσι, όμως, κατέφερε να παραμείνει σε λειτουργία για περίπου 60 ώρες, πραγματοποιώντας πειράματα και στέλνοντας τις μετρήσεις στη Γη, πριν πέσει σε «χειμερία νάρκη».
Καθώς η τροχιά του κομήτη προσέγγισε τον ήλιο, το Philae μπόρεσε να επαναφορτίσει σε μικρό βαθμό τις μπαταρίες του και να «ξυπνήσει» τον Ιούνιο του 2015, επικοινωνώντας ξανά με τη Γη. Ωστόσο λίγο αργότερα, στις 9 Ιουλίου, το ρομπότ σταμάτησε να στέλνει ξανά σήματα, παραμένοντας «σιωπηλό» έως και σήμερα.
Η απόφαση να διακοπεί η προσπάθεια αποκατάστασης της επικοινωνίας με το Philae οφείλεται στο γεγονός ότι ο κομήτης απομακρύνεται ολοένα περισσότερο από τον ήλιο. Έτσι, το Ροζέτα θα πρέπει να εξοικονομήσει ενέργεια, αξιοποιώντας την για τη λειτουργία των επιστημονικών του οργάνων.
Το οριστικό «φινάλε» της αποστολής έχει προγραμματισθεί από την ESA στις 30 Σεπτεμβρίου, όταν το Ροζέτα θα συντριβεί στον κομήτη.
