Το βράδυ της Πέμπτης, περίπου στις 22:30 ώρα Ελλάδας, το διαστημικό σκάφος MESSENGER θα πέσει με ταχύτητα περίπου 14.500 χλμ./ώρα στην επιφάνεια του Ερμή, ρίχνοντας έτσι αυλαία στη 10χρονη αποστολή. Το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο εκτοξεύθηκε από τη NASA το 2004 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη τον Μάρτιο του 2011.
Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε, μπόρεσε να συγκεντρώσει πολύτιμα δεδομένα για τον πλανήτη, όπως για παράδειγμα ενδείξεις για την ύπαρξη πάγου στις πολικές περιοχές του. «Για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε πραγματικές γνώσεις για τον Ερμή, οι οποίες μας αποκαλύπτουν έναν εντυπωσιακό κόσμο που συγκαταλέγεται στο πολυποίκιλο ηλιακό σύστημα», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Τζον Γκράνσφιλντ, διευθυντής των επιστημονικών αποστολών της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.
Τώρα, όμως, έχει έρθει η ώρα ώστε οι υπεύθυνοι της αποστολής του MESSENGER να δρομολογήσουν την «αυτοκτονία» του. Αν και το αρχικό χρονοδιάγραμμα προέβλεπε πως το σκάφος θα παρέμενε σε τροχιά γύρω από τον Ερμή, η NASA κατάφερε να διπλασιάσει τη διάρκεια της συγκεκριμένης φάσης, βρίσκοντας διάφορους τρόπους για να μειώσει την κατανάλωση των κινητήρων του. Ωστόσο, το διαστημόπλοιο έχει πλέον ξεμείνει εντελώς από καύσιμα.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι η πρώτη φορά που ένα μη επανδρωμένο σκάφος συνετρίβη εσκεμμένα σε κάποιον διαστημικό βράχο στο ηλιακό σύστημα. Εξάλλου, τέτοιες προσκρούσεις έδωσαν τη δυνατότητα στους επιστήμονες να απαντήσουν σε σημαντικά ερωτήματα, όπως για παράδειγμα στο κατά πόσο υπάρχει νερό στο υπέδαφος της Σελήνης.
Για να το ελέγξει, η NASA πραγματοποίησε το 2009 την αποστολή LCROSS, στέλνοντας στον δορυφόρο της Γης ένα πύραυλο, ο οποίος έπεσε με ορμή πάνω στον κρατήρα Cabeus.
Τα θραύσματα που προκάλεσε η πρόσκρουση εκτινάχθηκαν από την επιφάνεια της Σελήνης, δίνοντας τη δυνατότητα σε ένα δεύτερο διαστημόπλοιο να μελετήσει τη σύστασή τους και έτσι να επιβεβαιώσει την ύπαρξη νερού.
Παρόμοια λογική είχε και η αποστολή Deep Impact της NASA, αυτή τη φορά όμως για τη μελέτη του κομήτη Tempel 1. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το διαστημόπλοιο απελευθέρωσε ένα βλήμα με τροχιά σύγκρουσης με τον κομήτη – ακόμη και τρία δευτερόλεπτα πριν από την πρόσκρουση, το βλήμα συνέχιζε να φωτογραφίζει τον κομήτη, παρέχοντας στους επιστήμονες εικόνες που επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μεγάλων κρατήρων.
Το σκάφος ανέλυσε επίσης το υλικό που αποκολλήθηκε από τη βίαιη σύγκρουση, μελετώντας με αυτό τον τρόπο για πρώτη φορά την εσωτερική γεωολογική σύσταση ενός κομήτη.
Όπως και στο Messenger, άλλες φορές η συντριβή προκρίνεται ως λύση για το «τέλος» ενός διαστημοπλοίου, όταν πια έχουν στερέψει τα καύσιμά του. Ο λόγος είναι η εξοικονόμηση χώρου και βάρους στο διαστημόπλοιο, ώστε να μπορέσει να μεταφέρει όσο το δυνατόν περισσότερα επιστημονικά όργανα.
«Ένα σκάφος που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από κάποιον πλανήτη, όπως το MESSENGER στον Ερμή, θα χρειαζόταν αρκετά περισσότερα καύσιμα για να συνεχίσει το ταξίδι του στο διάστημα. Έτσι, αυτή η επιπλέον ποσότητα καυσίμων “θυσιάζεται” προς όφελος του επιστημονικού εξοπλισμού», σημειώνει στο CBS o Σεθ Σόστακ, από το Ινστιτούτο Αναζήτησης Εξωγήινης Νοημοσύνης (SETI) στην Καλιφόρνια.
Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις η εσκεμμένη συντριβή εξασφαλίζει πως το σκάφος δεν θα καταλήξει σε κάποιο άλλο ουράνιο σώμα, για το οποίο υπάρχουν υποψίες πως «φιλοξενεί» ζωή και επομένως το διαστημόπλοιο είναι πιθανό να επιμολύνει με βιολογικό υλικό από τη Γη.
«Ενδεικτικό παράδειγμα το Galileo, το οποίο τέθηκε σε τροχιά σύγκρουσης με τον Δία, ώστε να εξασφαλισθεί πως δεν θα συντριβεί στην Ευρώπη, τον μεγάλο δορυφόρο του Δία στον οποίο ίσως υπάρχουν απλοί μικροοργανισμοί κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του», προσθέτει ο Σόστακ.
Για τον ίδιο λόγο το Cassini θα ολοκληρώσει την αποστολή του το 2017, πέφτοντας πάνω στον πλανήτη για να αποφευχθεί οποιαδήποτε πιθανότητα να βρεθεί στην επιφάνεια των δορυφόρων του.
