Από την έντυπη έκδοση
Πύκνωσε, λοιπόν, όχι ακριβώς απότομα, αλλά με επιταχυνόμενο βαθμό, η συζήτηση περί Plan Β για την Ελλάδα. Στην πολιτική σκηνή -ελληνική και ευρωπαϊκή-, στον μιντιακό χώρο -ιθαγενή, ευρωπαϊκό και γνήσια διεθνή-, στη δική μας δημόσια συζήτηση και ζύμωση.
Υπάρχει ένα «γιατί;» σ’ αυτό το θέμα. Που με τον Αλέξη Τσίπρα να ετοιμάζει τις βαλίτσες του για Βερολίνο ώστε να συναντήσει την Αγκελα Μέρκελ (η οποία είχε αγκαλιάσει και αποχαιρετήσει τον Κώστα Καραμανλή, είχε απονείμει το Quadriga / βραβείο του Καρλομάγνου στον Γιώργο Παπανδρέου ως πρότυπο Ευρωπαϊσμού και τον είχε κι αυτόν αποχαιρετήσει, είχε κάποια στιγμή πατήσει κάτω τον Βαγγέλη Βενιζέλο τότε που είχε την έμπνευση να κάνει «πολιτική διαπραγμάτευση» αφού... απομάκρυνε την τρόικα, είχε ύστερα καλωσορίσει τον Αντώνη Σαμαρά, τον οποίο είχε έως τότε θεωρήσει αποσυνάγωγο της Ευρωδεξιάς, μέχρις ότου τον έριξε κι αυτόν στα σκυλιά) είναι ένα ερώτημα πολύ ουσιαστικό.
Το Plan B λαμβάνει στην τωρινή συγκυρία διάφορες μορφές. Στην εντελώς πρόσφατη συνάντηση του Economist στην Αθήνα ήταν χαρακτηριστικό ότι ξένοι εισηγητές, όπως ο Jacques Sapir ή ο Henk Overbeck ή ο Andreas Nolke (Γάλλος - Ολλανδός - Γερμανός αντιστοίχως), πήγαιναν τη συζήτηση πολύ πιο κοντά στην κόψη του Grexit (το οποίο, βέβαια, σεμνοπρεπώς αποκήρυσσαν, όμως με αναφορές σε έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων κ.ο.κ.) παρ’ όσο ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, με τις αιχμές του κατά των «τεχνικών ομάδων» του Brussels Group και τη συνολική του κριτική στη διαπραγματευτική στάση των «εταίρων» και στην εξώθηση των πραγμάτων στα άκρα.
Χρειάστηκε να ανεβάσει στροφές ο -συνήθως ηπίων τόνων- Νίκος Βέττας του ΙΟΒΕ, που τόνισε ότι «όσο κι αν η έξοδος από το ευρώ είναι τεχνικά υλοποιήσιμη, θα αποτελούσε κίνηση με υψηλό κόστος για την Ευρωζώνη», ενώ «έχουμε φτάσει στη στιγμή της αλήθειας [...], με περιθώρια για μια λύση win-win».
Μια άλλη εκδοχή Plan B είχε επαναφέρει στο προσκήνιο με τον μειλίχιο και αγγλοσαξονικό τρόπο του ο Χριστόφορος Πισσαρίδης στην κρατική ελληνική τηλεόραση.
Περιγράφοντας τις εναλλακτικές στην περίπτωση που η ασφυξία της ελληνικής οικονομίας προχωρήσει κι άλλο, θύμισε τη δυνατότητα των κουπονιών/ΙΟUs (επί Μεσοπολέμου λέγονταν «σκριπ»...), ώστε το Δημόσιο να πληρώνει τις δικές του υποχρεώσεις -μισθοί δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις, αμοιβές για υπηρεσίες τρίτων, εξόφληση οφειλών από δημόσιες συμβάσεις-, αλλά να δέχεται πληρωμές προς αυτό - βασικά: φόρους. Τα κουπόνια αυτά θα ήταν μετατρέψιμα σε ευρώ σε μια εσωτερική, παράλληλη αγορά.
Αυτό είναι στην ουσία η «χρεοκοπία εντός ευρώ», για την οποία επίσης όλο και περισσότερος λόγος γίνεται επ’ εσχάτων. Εναλλακτική διέξοδος στο ίδιο μοτίβο, άμα η ασφυξία συνεχιστεί, θα ήταν το άλλο Κυπριακό - το bail-in διά των καταθέσεων.
Πράγμα το οποίο όμως, όπως είπε και ο Χρ. Πισσαρίδης άλλωστε, θα ήταν άδικο, καθώς στην Κύπρο το πρόβλημα ήταν (ή θεωρήθηκε πως ήταν) οι τράπεζες.
Στην ελληνική περίπτωση εκείνη η λογική, μάλλον προς κάποιας μορφής υποχρεωτικό ή «ενθαρρυνόμενο» εσωτερικό δανεισμό θα πήγαινε. Ή/και προς περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων: λέγε με Ντέισελμπλουμ!
Την τρίτη κατάθεση άποψης για Plan B είχε κάνει η πάντοτε γλαφυρή και πηγαία Ελενα Παναρίτη, επισημαίνοντας τη συμβουλή / πρόταση των «εταίρων», να αφεθούν ένα δυο μήνες απλήρωτοι μισθοί και συντάξεις. Αμα μελετούσε κανείς την ιστορία του Μεσοπολέμου, θα την έβρισκε (και) αυτήν την εκδοχή, επί Ελευθερίου Βενιζέλου.
Τότε διήρκεσε το ιδιότυπο αυτό «μισθοστάσιο» κάτι σαν ένα δεκαπενθήμερο... Ετούτη τη φορά διαψεύστηκε παρευθύς - με άκρα νευρικότητα.
Γιατί όμως τόση άνθηση της συζήτησης περί Plan B την ώρα που η επίσκεψη Τσίπρα στο Βερολίνο βρίσκεται σε προγραμματισμένη εξέλιξη - αν δηλαδή δεν την εκτροχιάσει η πρόταση (με εμπνευστή -ως φαίνεται- τον Mathieu Pigasse της Lazard, δηλαδή το γαλλικό «βαθύ κράτος») περί 5μερούς με Μέρκελ - Ολάντ - Ντράγκι - Γιούνκερ; Πρόταση που βρήκε αρχικά αμήχανο το Βερολίνο.
Ο καθείς θα δώσει τη δική του απάντηση. Μας στρώνουν δρόμο αποχώρησης από την Ευρωζώνη μ’ όλα αυτά;
Αυτό είπε στον ημέτερο Βαρουφάκη και ο Σόιμπλε, φυσικά διαψευσμένα, όπως είχε προτείνει και στον Βαγγέλη Βενιζέλο. Αλλος θα δει να ετοιμάζεται για την Ελλάδα ένα «Σχέδιο Μέρκελ», όπως άλλοτε το Σχέδιο Μάρσαλ; Πάντως, η αλήθεια είναι ότι ήδη η Ευρωζώνη ζει ημέρες ευφορίας μετά την έναρξη του quantitative easing της ΕΚΤ.
Οπότε; Οπότε μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της οτιδήποτε!
Α.Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - [email protected]
