Του Νίκου Τσούκαλη
Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΔΗΜΑΡ
Η αιφνίδια, και εν μέσω προεκλογικής περιόδου, ανακίνηση του σοβαρού ζητήματος της συνταγματικής αναθεώρησης, αναδεικνύει την ιδιοτελή, εκ μέρους του κ. Πρωθυπουργού και της ΝΔ, αντιμετώπιση των κορυφαίων θεσμών. Η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση συνιστά αφορμή για την κατάκτηση ενός κοινού τόπου διαλόγου και διαβούλευσης όλων των πολιτικών δυνάμεων του συνταγματικού τόξου. Των πολιτικών δυνάμεων που συμμερίζονται την κοινή αντίληψη ότι το περιεχόμενο της κρίσης ήταν πρωτίστως πολιτικό, θεσμικό και αξιακό. Η αντίληψη, όμως, αυτή δεν μπορεί και δεν πρέπει να ασφυκτιά μεταξύ των ακραίων και πολωτικών διλημμάτων της προεκλογικής περιόδου.
Η συνταγματική αναθεώρηση χρειάζεται ειδική διαδικασία, μεγάλες πλειοψηφίες και πολιτικές συναινέσεις. Απαιτεί συγκεκριμένους συσχετισμούς, με συγκεκριμένα ιδεολογικοπολιτικά χαρακτηριστικά, οι οποίοι και να περιγράφουν με σαφήνεια τις δομικές αρχές του νέου πολιτικοοικονομικού συστήματος της χώρας.
Για παράδειγμα, ο ρόλος και οι εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας ή οι αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου, ο βαθμός αυτονόμησης - ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, η ουσιαστική διάκριση των εξουσιών, το επίπεδο των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων της Βουλής, η ειδική δικαιοδοσία Υπουργών, το καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων και η αυτονομία της δημόσιας διοίκησης συνιστούν ζητήματα ύψιστων θεσμικών επιλογών. Επιπλέον, τα ζητήματα ενίσχυσης της λαϊκής συμμετοχής και ελέγχου, δημόσιου απολογισμού, δικαιωμάτων, διακριτών ρόλων κράτους - εκκλησίας, οι όροι και συνθήκες συμμετοχής της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς, η νομοθετική διαδικασία, το πλαίσιο προστασίας του δημόσιου χώρου, το επίπεδο λειτουργίας του δημοκρατικού προγραμματισμού κ.λπ., προσλαμβάνουν σαφή ιδεολογικοπολιτικά χαρακτηριστικά.
Δυστυχώς, με την πρωτοβουλία του ο κ. Πρωθυπουργός φαίνεται να αντιμετωπίζει το κρίσιμο αυτό ζήτημα ως εργαλείο παραταξιακής προπαγάνδας και μονοκομματικής υπόθεσης. Επιδιώκει την πολιτική υποβάθμιση της διαδικασίας αναθεώρησης, αλλά κυρίως τη μετάθεση στο αόριστο μέλλον όλων των άμεσων και επιτακτικών μεταρρυθμίσεων που είναι αρμοδιότητα του κοινού νομοθέτη. Στην προκείμενη περίπτωση η αναθεώρηση επιστρατεύεται ως άλλοθι ματαίωσης των μεταρρυθμίσεων. Δεν απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση για να παταχθεί η γραφειοκρατία και η φοροδιαφυγή, να επιταχυνθεί η απόδοση της Δικαιοσύνης και να αποκτήσουμε αποτελεσματική διοίκηση.
Δεν απαιτείται αναθεώρηση για να προωθηθούν άμεσα οι επείγουσες και ρεαλιστικές αλλαγές που έχει ήδη προτείνει η Δημοκρατική Αριστερά, όπως:
- Νομοθετική μείωση του αριθμού των βουλευτών. Δεν είναι δημοσιονομικοί οι λόγοι που επιβάλλουν τη μείωση των βουλευτών, αλλά θεσμικοί και συμβολικοί, καθώς μειώνει την έκταση και την ένταση των πελατειακών πιέσεων και περιορίζει τις εκλογικές δαπάνες και τις ψηφοθηρικές συναλλαγές.
- Αναδιάταξη των εκλογικών περιφερειών με σμίκρυνση ορισμένων τεράστιων πολυεδρικών και ανασυγκρότησή τους σε σχετικά μικρό αριθμό εδρών και ευρείες περιφέρειες που θα βασίζεται σε ενιαίο, για όλες, εκλογικό μέτρο ανά έδρα.
- Καθιέρωση νομοθετικά του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του Υπουργού και Υφυπουργού με εκείνη του βουλευτή. Με την καθιέρωση του ασυμβίβαστου, η Βουλή θα επικεντρωθεί στα κύρια καθήκοντά της, στο νομοθετικό και ελεγκτικό της έργο.
- Καθιέρωση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος και ταυτόχρονα άμεση νομοθετική κατάργηση της πριμοδότησης με πρόσθετες έδρες του πρώτου κόμματος. Σχετική πρόταση της ΔΗΜΑΡ έχει κατατεθεί και εκκρεμεί η συζήτησή της στη Βουλή.
- Νέοι κανόνες χρηματοδότησης των κομμάτων, με τρόπο που να διασφαλίζεται η αυτονομία της πολιτικής και η ισότητα ευκαιριών μεταξύ κομμάτων και υποψηφίων, η διαφάνεια, ο έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων και ο αποτελεσματικός έλεγχος των εκλογικών δαπανών τους. Σχετική πρόταση νόμου έχει κατατεθεί από τη ΔΗΜΑΡ στη Βουλή.
Η δυναμική των μεταρρυθμίσεων δεν μπορεί να περιμένει την όποια συνταγματική αναθεώρηση ούτε μπορεί να εξαρτά το περιεχόμενο ή την έκβασή της από αυτήν.
Απεναντίας, ο τόπος έχει ανάγκη από επείγουσες και ριζικές αλλαγές στο πολιτικό μας σύστημα, το οποίο έχασε την εμπιστοσύνη των πολιτών και βαρύνεται από πελατειακές δουλείες.
Αλλαγές που μπορούν να γίνουν άμεσα, με νόμο, αρκεί να υπάρξει συνεννόηση και πολιτική βούληση.
Μεταρρυθμίσεις που αφορούν το πολιτικό σύστημα και όχι το πολίτευμα μπορούν και πρέπει να γίνουν πριν την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Η Δημοκρατική Αριστερά είναι έτοιμη να συμμετάσχει στο δημόσιο διάλογο, με όλα τα δημοκρατικά κόμματα, στο πλαίσιο της εθνικής συνεννόησης, ώστε να γίνουν οι αλλαγές που έχει ανάγκη ο τόπος.
Η αναθεώρηση περιττεύει.
