Αστρονόμοι εντόπισαν για πρώτη φορά ίχνη νερού γύρω από ένα σώμα στη ζώνη αστεροειδών, με τη μορφή πιδάκων ατμού που αναβλύζουν από τον αστεροειδή Δήμητρα. Πρόκειται για μία σημαντική ανακάλυψη αφού η περιεκτικότητα νερού στη συγκεκριμένη περιοχή έχει συνέπειες και στην κατανόησή μας για το σχηματισμό και την εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος.
Όταν το Ηλιακό Σύστημα δημιουργήθηκε πριν από 4.6 δισεκατομμύρια χρόνια θεωρείται πως οι κεντρικές του περιοχές, εκεί που σήμερα βρίσκονται οι εσωτερικοί πλανήτες* δηλαδή, ήταν πολύ θερμές για να συγκρατήσουν μεγάλες ποσότητες νερού. Το νερό πιστεύεται πως μεταφέρθηκε αργότερα σε αυτούς τους πλανήτες, μέσω μίας παρατεταμένης περιόδου βομβαρδισμού από αστεροειδείς, πριν από 3.9 δισεκατομμύρια χρόνια.
Άλλα αρχέγονα σώματα στο Ηλιακό Σύστημα όπως οι κομήτες είναι γνωστό πως περιέχουν νερό, όπως επίσης και οι δορυφόροι πλανητών, ενώ υπήρχαν ενδείξεις για ύπαρξη νερού και στους αστεροειδείς, είναι όμως η πρώτη φορά που υπάρχει επιβεβαιωμένη παρατήρηση νερού σε αστεροειδή.
Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel, το οποίο ανίχνευσε τους υδρατμούς σε δύο διαφορετικές περιοχές της Δήμητρας. Οι παρατηρήσεις ξεκίνησαν το 2012, και επικεντρώθηκαν στις δύο περιοχές τον περασμένο Μάρτιο. Οι δύο αυτές περιοχές είναι 5% πιο σκούρες από τη μέση φωτεινότητα του πλανητοειδούς, γεγονός που σημαίνει πως απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία.
Το νερό μάλλον προέρχεται από απευθείας εξαέρωση κομματιών πάγου του αστεροειδούς που ήρθαν σε απευθείας επαφή με τις ακτίνες του Ήλιου. Ο πάγος ίσως «βγήκε» στην επιφάνεια έπειτα από την πρόσκρουση μετεωριτών στη Δήμητρα, που μπορεί να έξυσαν τμήματα του εδάφους της.
«Υπολογίζουμε πως παράγονται περίπου 6 κιλά υδρατμών το δευτερόλεπτο, κάτι που απαιτεί να υπάρχουν κάποιες πολύ μικρές περιοχές της Δήμητρας που να καλύπτονται από νερό», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής του προγράμματος Herschel, Λόρενς Ο’Ρουρκ.
Η Δήμητρα είναι το μεγαλύτερο αντικείμενο στη ζώνη των αστεροειδών (περιέχει το 20% της μάζας όλης της ζώνης), η οποία εκτείνεται μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία. Με διάμετρο 950 χιλιομέτρων είναι αρκετά μεγάλη ώστε να κατηγοριοποιείται ως πλανήτης-νάνος, όπως και ο Πλούτωνας.
Πολλές περισσότερες πληροφορίες για τη Δήμητρα θα προκύψουν από τη διαστημική αποστολή DAWN, η οποία αναμένεται να την προσεγγίσει σε περίπου ένα χρόνο. To σκάφος DAWN θα χαρτογραφήσει με μεγάλη λεπτομέρεια την επιφάνεια της Δήμητρας, ενώ θα παρακολουθήσει και τη μεταβολή με το χρόνο στη δραστηριότητα των πιδάκων υδρατμού που βρέθηκαν.
Οι νέες ανακαλύψεις δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Λεξικό:
Εσωτερικοί πλανήτες: Ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, οι οποίοι έχουν βραχώδη σύσταση, σε αντίθεση με τους πολύ μεγαλύτερους εξωτερικούς πλανήτες (Δία, Κρόνο, Ουρανό, Ποσειδώνα) οι οποίοι αποτελούνται κυρίως από αέρια, κατά πάσα πιθανότητα γύρω από ένα βαρύ πυρήνα.
