Για μιαν ακόμη φορά η πολιτική αμηχανία διαχείρισης της πραγματικότητας -μαζί και τα ατυχήματα διαδρομής που προκαλεί ή, πάντως, διευκολύνει- φέρνει στο κέντρο την πάγια αδυναμία της Ελλάδας της Μεταπολίτευσης: ο χρόνος αφήνεται να φεύγει!
Δείτε το σε κάθε στροφή αυτό. Ανοίγει κύκλος συζήτησης, καινούργιος, για τον εκλογικό ορίζοντα - ο Αντώνης Σαμαράς, ανήμερα της γιορτής του, επιμένει στο 2016, όμως «δεν θα είχε αντίρρηση» για το 2015, φτάνει να σηκώσει άλλος την ευθύνη πρόωρων εκλογών, πλην δεν το θεωρεί σωστό. Ο Κάρολος Παπούλιας, στην κοπή της προεδρικής πίτας, άφησε να φανεί η αίσθηση ότι η θητεία του οδεύει στην έξοδο, ύστερα ψιλοδιόρθωσε, όμως, το εκλογικό φόντο σαφώς τέθηκε. Ο Αλέξης Τσίπρας, στον ειθισμένο τσακωμό στη Βουλή (με Γιάννη Στουρνάρα, με αντικείμενο σοβαρό τα «κόκκινα δάνεια» την επαύριο του σκανδάλου Τ.Τ., που λειτουργεί ως νέα απασφαλισμένη χειροβομβίδα), θέτει ζήτημα διοικητή Τράπεζας της Ελλάδος, δηλαδή ορίζοντα Ιουνίου 2014… Ολα αυτά, με δεδομένη/αναπόφευκτη την αναμέτρηση του Μαΐου για τις ευρωεκλογές -και με τις σφυγμομετρήσεις να δείχνουν, πλέον, το ΠΑΣΟΚ «μη ανιχνεύσιμο» και τη ΔΗΜΑΡ κάπου αντίστοιχα, με τους «58» να αποκαλύπτονται ως «φαινόμενο σαλονιού» κ.ο.κ.- οδηγούν σε πάγωμα τις όποιες πραγματικές πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να κινήσουν τα πράγματα. Παράδειγμα, η συνεχιζόμενη αποεπιτάχυνση στο μέτωπο της «λειτουργίας» του ΤΑΙΠΕΔ ή πάλι το επιμελημένο σούρσιμο στην προώθηση του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου (ή όπως αλλιώς ονομάζεται το Institution for Growth).
Παράδειγμα, ακόμη, το απότομο φρενάρισμα στη διαδικασία προώθησης της επανιδιωτικοποίησης της Eurobank ή ακόμη πιο ουσιαστικά στο μέτωπο επίσπευσης της άσκησης των warrants των άλλων συστημικών τραπεζών: Τη στιγμή που το κύμα διεθνούς ρευστότητας ξεβράζει και στις δικές μας τις ακτές, ζούμε επανάληψη της διστακτικότητας (άνοιξη του 2012, θυμηθείτε, στο τέλειωμα της κυβέρνησης Παπαδήμου…), τότε που δεν ολοκληρωνόταν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ενώ δηλαδή συμπληρώθηκε το ρόστερ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (με τον ορισμό του Μ. Γούναρη γ.γ. Δημόσιας Περιουσίας, και του Σπ. Ζάρκου από την Τράπεζα της Ελλάδος), ενώ ο Γιάννης Στουρνάρας δαπάνησε πολύ μεγάλο προσωπικό και πολιτικό κεφάλαιο προκειμένου να στηρίξει την επικεφαλής του ΤΧΣ Τασία Σακελλαρίου, η οποία βρέθηκε στη δίνη του σκανδάλου του Τ.Τ., στο μέτωπο των τραπεζών έχουμε αποεπιτάχυνση, αν όχι «πάγωμα». (Ο άλλος δε πόλος των εξελίξεων -ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Προβόπουλος- πήρε τη σκυτάλη στον αγώνα της απομόχλευσης των επιχειρήσεων σε μια λογική «no more good money after bad», δηλαδή ενθαρρύνοντας μιαν εκκαθάριση του τοπίου κι ας κοκκινίσουν ακόμη πιο γρήγορα τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, κι ας προστεθούν κι άλλες εταιρείες στη μακρά σειρά από κεράκια που σβήνουν, για να φέρουμε και λίγο Καβάφη στη συζήτησή μας.)
Ωρίμασε το θέμα των διαφιλονικούμενων εκτάσεων ιδιωτών - Δημοσίου
Αυτό το τόσο γνώριμο φρενάρισμα, αυτή η απώλεια χρόνου, οδηγεί σε χάσιμο ευκαιριών, οι οποίες θα μπορούσαν να φέρουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Παράδειγμα: Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα νομοθετική πρωτοβουλία βρίσκεται στα σκαριά -ήδη στα χέρια του υπουργού Οικονομικών, μετά από μακρά προεργασία στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας- και αφορά τις διεκδικούμενες/διαφιλονικούμενες από Δημόσιο και ιδιώτες εκτάσεις.
Τι πάει να πει αυτή η ρύθμιση; Οτι όποιος διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας πριν από το 1926 (δηλαδή εδώ και σχεδόν 9 δεκαετίες: στις 22 Απριλίου 1926 προχώρησε μεγάλη νομοθετική ρύθμιση για τη γαιοκτησία) και έχει κινήσει διαδικασία κατά του Δημοσίου με την επίκληση των τίτλων αυτών, χωρίς όμως να έχει εκδοθεί ακόμη δικαστική απόφαση ή να έχει υπάρξει συμβιβαστική λύση (συμβιβασμός ουδέποτε επιτυγχάνεται με το Δημόσιο, αλλά… λέμε!) θα μπορεί να ζητήσει οριστική ρύθμιση της διαφοράς. Πώς; Με την παραχώρηση «διαιρετού τμήματος της εκτάσεως», ίσου κατ’ αξία με 50% της αρχικής έκτασης, ή πάλι με καταβολή 50% της πραγματικής αξίας ως χρηματικό αντάλλαγμα.
Οι αξιολογήσεις θα γίνονται με βάση την εκτίμηση Πιστοποιημένων Εκτιμητών (του ΥΠΟΙΚ), ενώ ορίζεται προθεσμία 6 μηνών από την υποβολή της αίτησης - ώστε, ακριβώς, να τελειώνει κάποτε η μακρόσυρτη αμφισβήτηση και να υπάρξει δυνατότητα οικονομικής εκμετάλλευσης της γης, που είναι και το βασικό ζητούμενο. Οι σχετικές δίκες θα καταργηθούν, ξεφορτώνοντας τα δικαστήρια, αλλά και το ΝΣΚ. Την ίδια στιγμή, θα αποκτήσει νόημα και η κατάρτιση του Κτηματολογίου, δηλαδή της «μεγάλης μαύρης τρύπας» της σύγχρονης Ελλάδας (που ως και η Ανγκελα Μέρκελ έμαθε να την επικαλείται ως δείγμα ελληνικής αναποτελεσματικότητας). Το τυχόν χρηματικό αντάλλαγμα θα μπορούσε να αποτελέσει «ένεση» με τη λογική ΤΑΙΠΕΔ, ενώ οι παραχωρούμενες εκτάσεις του 50% θα είναι ελεύθερες να αξιοποιούνται από το Δημόσιο.
Προκειμένου τώρα η υπόθεση αυτή να έχει νόημα οικονομικό, προβλέπεται «κατώφλι» 100 στρεμμάτων στην Αττική και 300 στην υπόλοιπη χώρα. Δηλαδή η ρύθμιση επιχειρεί να «ξεκλειδώσει» εκείνες τις σημαντικές εκτάσεις που μπορούν να φέρουν αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Εντελώς άλλη ιστορία η -επίσης προωθούμενη…- ρύθμιση για τα καταπατημένα, που αυτή προβλέπουμε ότι θα προχωρήσει πιο γρήγορα λόγω δημοφιλίας και συνολικού εκλογικού κλίματος.
Πώς το Δημόσιο χάνει πολλαπλά όταν απλώς κάθεται σαν το δράκο πάνω στο θησαυρό «του»
Θα φανεί ίσως ότι, μπροστά στον ορυμαγδό των μνημονίων, των αψιμαχιών με την τρόικα, του χρηματοδοτικού - δημοσιονομικού κενού για το 2014-15 ή πάλι μπροστά στα μεγαλειώδη αναπτυξιακά σχέδια (το Παραλιακό Μέτωπο, τη δράση του ΤΑΙΠΕΔ ή το μέτωπο των υδρογονανθράκων), μια τέτοια ρύθμιση είναι «δεύτερης σειράς». Δεν είναι! Το αντίθετο μάλιστα.
Σύμφωνα με μελέτη που έκανε η Εθνική Τράπεζα -ή μάλλον που έγινε για λογαριασμό της- κάπου 80.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης διεκδικούνται από το Δημόσιο, ενώ κάπου 65.000 τετρ. χιλιόμετρα κατέχονται ή διεκδικούνται από ιδιώτες. Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα… δεν έχει πάνω από 130.000 τετρ. χιλιόμετρα επιφάνεια, οπότε για κάπου 15.000 τετρ. χιλιόμετρα υπάρχει επικάλυψη. Αυτού, λοιπόν, του είδους οι «χιαστί» διεκδικήσεις -μαζί και η αβελτηρία του Δημοσίου στην αξιοποίηση της όποιας καθαρής δημόσιας γης- έχουν «παγώσει» συνολικά την εκμετάλλευση της γης στην Ελλάδα. Εδώ, χρειάζεται μια πρόσθετη διευκρίνιση: οι επιδικίες στο ζήτημα αυτό μεταξύ Δημοσίου και (μεγάλων ιδίως) ιδιωτών διαρκούν δεκαετίες και δεκαετίες.
Οταν όμως οι δίκες καταλήγουν -μετά τη λαμπρή κωλυσιεργία Δημοσίου / δικαστικού συστήματος- είναι παγίως το αποτέλεσμα υπέρ των ιδιωτών. Εν τω μεταξύ, μαζί και με την ασάφεια στις χρήσεις γης (την οποία -να είμαστε ειλικρινείς- το Δημόσιο επιχειρεί να κρατάει στα χέρια του ως έναν πρόσθετο μοχλό πίεσης κατά των ιδιωτών), το «πάγωμα» της γης στερεί την οικονομία ολόκληρη από κάθε εκμετάλλευση. Αρα, μειώνει σημαντικά τα δυνητικό προϊόν, ενώ ταυτόχρονα δεν αντλείται ούτε φορολογική πρόσοδος…
Σύμφωνα τώρα με οικονομετρικό μοντέλο που έτρεξε η μελέτη της Εθνικής (είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι ακριβώς τώρα δόθηκε στη δημοσιότητα), από τη διαρροή πόρων που θα μπορούσαν να έχουν προκύψει από τουριστική και μόνον εκμετάλλευση, χάνονται γύρω στα 8 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Αν δει κανείς ολοκληρωμένα την απώλεια ΑΕΠ, μέσα δηλαδή και η φορολογική διαρροή, διαπιστώνει ότι «καίμε» πάνω από 5% του ΑΕΠ το χρόνο.
Οσο δηλαδή το Δημόσιο κάθεται σαν το δράκο Smaug του Hobbit πάνω στο θησαυρό του, δεν χάνει μόνον ο ιδιώτης τα δικαιώματά του -πράγμα που, δυστυχώς, είναι το «πολιτικό ζητούμενο» στην ωραία μας χώρα: «να πεθάνει η αγελάδα του γείτονα»- χάνει και το Δημόσιο και η οικονομία συνολικά.
Ας σημειωθεί, εδώ, ως κατακλείδα ότι αυτή η ρύθμιση για τις διαφιλονικούμενες μεγάλες εκτάσεις έρχεται παράλληλα με την άλλη πρωτοβουλία - που κι αυτή ψιλοσούρνεται, όμως, μάλλον καταλήγει. Να προχωρήσει δηλαδή η συνεκμετάλλευση με σχήμα Δημοσίου - Εκκλησίας (Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Εκκλησιαστικής Περιουσίας) από την αξιοποίηση μέρους τουλάχιστον της εκκλησιαστικής περιουσίας (πάνω από 120 σημαντικά ακίνητα κυρίως στην Αττική). Πάλιν, το σχήμα 50-50 -εδώ, σε επίπεδο εσόδων, καθώς η εισφορά των ακινήτων στην ΕΑΑΕΠ γίνεται κατά χρήση και όχι κυριότητα- ως συμμετοχή του Δημοσίου: εγκαθιδρύεται δηλαδή ένα «μέτρο συμμετοχής» για ρύθμιση παρόμοιων εκκρεμοτήτων…
Ας σημειωθεί, ακόμη, ότι αυτή η κίνηση «ξεκλειδώματος» της ακίνητης περιούσιας έρχεται σε μια στιγμή όπου συνολικά τίθεται ζήτημα κινητοποίησης των «βαριών» στοιχείων ενεργητικού διεθνώς: διόλου τυχαία ο «Economist» αφιέρωνε το προ 10ημέρου εξώφυλλό του στη «γενική εκποίηση αξίας 9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων», που θα ‘πρεπε να προχωρήσει -σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου- αν είναι να μη μας καταπιεί όλους η δίνη του χρέους.
Τουλάχιστον, ένα ξεκαθάρισμα καταστάσεων ας ξεκινήσει.
Α. Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - [email protected]
