Η στήλη του «Ημερολογίου θυσιών του Θορικού», η οποία επεστράφη στην Ελλάδα από το Μουσείο Γκετί, εκτίθεται πλέον μόνιμα στο Επιγραφικό Μουσείο (Τοσίτσα 1, Αθήνα).

Σημαντικό κείμενο

Η στήλη δεν είναι μια τυχαία αρχαία επιγραφή, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και σημαντικό κείμενο για τη θρησκευτική ιστορία και τις τελετές που πραγματοποιούνταν σε συγκεκριμένο χώρο της Αττικής, στο Θορικό, αλλά και ένα αντικείμενο με βαρύνουσα σημασία για την τεκμηρίωση της αρχαιότητας.

Γι' αυτό και η επίσημη παρουσίασή του –χθες το απόγευμα- στο Επιγραφικό Μουσείο, όπου και εκτίθεται, ήταν πολύ σημαντική, τόσο για την επιστήμη της αρχαιολογίας - μια επιγραφή έχει πάντα ιδιαίτερη σημασία- όσο και για την πάταξη της αρχαιοκαπηλίας, καθώς οι συντονισμένες προσπάθειες των αρμόδιων διευθύνσεων του υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Εξωτερικών και άλλων φορέων φαίνεται ότι αποδίδουν πλέον αρκετούς καρπούς.

Θυσίες προς τιμήν διαφόρων θεών

Στο ημερολόγιο των θυσιών του Θορικού, που χρονολογείται πριν από το 420 π.Χ., αναγράφονται οι θυσίες που έπρεπε να τελούνται κατά μήνα, καθώς και οι κανόνες για το είδος, την ηλικία, το χρώμα και το φύλο του θύματος ή την τιμή του. Σε μερικές περιπτώσεις ορίζεται και η ακριβής ημέρα για την τέλεση των θυσιών, που γίνονταν προς τιμήν διαφόρων θεών, όπως η Αθηνά, ο Απόλλων, η Κουροτρόφος, ο Ζευς Μειλίχιος, η Ήρα, ο Διόνυσος, η Άρτεμις και η Δήμητρα, η οποία σύμφωνα με κάποιο μύθο έφτασε στην Αττική μέσω του Θορικού. Επίσης, γίνονταν και εορτές προς τιμήν των Διοσκούρων, της Ελένης, του Ηρακλή και της Αλκμήνης, καθώς και τοπικών ηρώων, όπως ο Κέφαλος και η σύζυγός του Πρόκρις, κόρης του Ερεχθέως, που ζούσαν στην περιοχή ή ο τοπικός ήρωας Θορικός.

Κανείς από τους μελετητές δεν την είχε δει

Το μνημείο - το οποίο σε δεύτερη χρήση μετατράπηκε σε κατώφλι, με αποτέλεσμα να κοπεί το άνω αριστερό τμήμα του, ενώ το δεξί που είχε σπάσει είναι σήμερα κολλημένο-, συνοδεύει μια ξεχωριστή «νεότερη» ιστορία. Μέχρι το 1979, οπότε η επιγραφή εμφανίστηκε ως απόκτημα του αμερικανικού Μουσείου, πολλοί είχαν ακούσει, αλλά κανείς από τους μελετητές δεν την είχε δει. Οι προσπάθειες ανάκτησης του σημαντικού ενεπίγραφου μνημείου ξεκίνησαν το 2006, όταν το Επιγραφικό Μουσείο ζήτησε με υπόμνημά του προς τη Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού να εξετασθεί η δυνατότητα επιστροφής του.

Η συμφωνία μεταξύ ελληνικής πλευράς και αμερικανικού Μουσείου ως προς την επιστροφή του «Ημερολογίου των θυσιών του Θορικού», καθώς και δύο τμημάτων ενός επιτύμβιου ανάγλυφου του 5ου αι. π.Χ., έγινε τον Σεπτέμβριο του 2011. Και τα δύο μνημεία επιστράφηκαν στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2012.