Καταστροφικό χαρακτηρίζει το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους ο Ανρί Γκενό, ειδικός σύμβουλος και λογογράφος του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί, μιλώντας στο naftemporiki.gr. Ο κ. Γκενό αποκλείει το ενδεχόμενο αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες, ωστόσο προσθέτει ότι «εφόσον ανακτηθεί η εμπιστοσύνη», θα μπορούσε «να βρεθεί μια συμφωνία με τους πιστωτές ώστε να τακτοποιηθούν κάποια ληξιπρόθεσμα χρέη».
Παράλληλα, χαρακτηρίζει «θαρραλέα» τα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση, αν και αποφεύγει να δώσει οποιαδήποτε συμβουλή. Εξηγεί γιατί η Γαλλία τάσσεται υπέρ της επιβολής νομικών και πολιτικών κυρώσεων, όπως η στέρηση του δικαιώματος ψήφου, στις χώρες που παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας. Τονίζει επίσης ότι η ανάλυση των οικονομικών στοιχείων μιας χώρας δεν πρέπει να εξαντλείται στο τρέχον δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά να λαμβάνονται υπόψη και άλλα στοιχεία.
Μας μιλά ακόμα γιΆ αυτό που ονομάζει «το τέλος του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού», τον οποίο θεωρεί στρέβλωση του αυθεντικού, δίνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο «στον εισοδηματία και τον κερδοσκόπο και όχι στον εργαζόμενο και τον επιχειρηματία» και αντικαθιστώντας «το πνεύμα της επιχειρηματικότητας με το δόλωμα του κέρδους».
Έχετε μιλήσει στο παρελθόν για το τέλος του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Ποιο είναι αυτό το είδος καπιταλισμού και γιατί πιστεύετε ότι έχει λήξει;
«Καπιταλισμός είναι το όνομα που δίνουμε στον υλικό πολιτισμό της Δύσης περίπου από τον 14ο αιώνα. Είναι αδιαχώριστος από ένα όραμα για τον κόσμο, μία αντίληψη για τον άνθρωπο, την ολοκλήρωσή του, τη σωτηρία του. Ο καπιταλισμός πρέπει πάντα να ρυθμίζεται, να εξανθρωπίζεται, να κοινωνικοποιείται, αλλά πηγάζει από έναν ηθικό κώδικα της ανθρώπινης ελευθερίας, βούλησης και υπευθυνότητας. Ο καπιταλισμός δίνει αξία στην εργασία, την προσπάθεια, τη δημιουργικότητα, τον εφευρέτη, τον επιχειρηματία.
Ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός είναι μία στρέβλωση του αυθεντικού καπιταλισμού, που δίνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον εισοδηματία και τον κερδοσκόπο και όχι στον εργαζόμενο και τον επιχειρηματία, αντικαθιστά το πνεύμα της επιχειρηματικότητας με το δόλωμα του κέρδους, καταλύει την ιδιοκτησία. Αλλά όταν κανείς πια δεν γνωρίζει σε ποιον ανήκει τι, όταν όλος ο κόσμος παίζει με τα χρήματα των άλλων, δεν υπάρχει πλέον η ηθική της υπευθυνότητας. Όταν οι αμοιβές, τα κέρδη δεν έχουν πλέον καμία σχέση με τις υπηρεσίες που προσφέρονται στο κοινωνικό σύνολο, δεν υπάρχει πλέον ηθική. Όταν οι τιμές δεν αντανακλούν πλέον ούτε τη σχετική σπανιότητα, ούτε τη χρησιμότητα των αγαθών και των υπηρεσιών, όταν η αξία των επιχειρήσεων αλλάζει κάθε νανοδευτερόλεπτο, όταν το μέλλον δεν έχει πλέον καμία αξία γιατί το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 15 ή 20%, δεν υπάρχει πλέον λογικός οικονομικός υπολογισμός.
Στο τέλος αυτού του συστήματος υπάρχει η οικονομική, οικολογική, κοινωνική και πολιτική κρίση. Το 2008, ο κόσμος έφτασε στο χείλος του γκρεμού. Δεν θα μπορούσαμε να είχαμε αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση και να συνεχίσουμε σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Ίσως χρειαστεί χρόνος επειδή τα συμφέρονται που διακυβεύονται είναι τεράστια και επειδή οι συνήθειες δύσκολα αλλάζουν. Αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι αυτός ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός είναι αδιέξοδος και ότι υπάρχουν κάποια είδη συμπεριφοράς που η κοινή γνώμη δεν μπορεί πλέον να ανεχθεί. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο όσον αφορά τις αλλαγές και το ρυθμιστικό πλαίσιο προκειμένου να ξαναμπεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας στην υπηρεσία της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά αυτοί που νομίζουν ότι όλα μπορούν να αρχίσουν εκ νέου όπως παλιά, γελιούνται. Ο κόσμος θα αλλάξει είτε μέσω της συνεργασίας, είτε μέσω νέων κρίσεων. Αλλά θα αλλάξει».
Πιστεύετε ότι οι οίκοι αξιολόγησης είχαν ιδιαίτερη ευθύνη στην ελληνική κρίση;
«Η σοβαρότητα και το μέγεθος της κρίσης, που δεν άγγιξε μόνο την Ελλάδα, αλλά και την Πορτογαλία και την Ισπανία και έβαλε σε κίνδυνο την ευρωζώνη, δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο στη βάση ενός οικονομικού προβλήματος αποκλειστικά ελληνικού, ακόμα κι αν αυτό ήταν πραγματικό. Η κερδοσκοπία έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο. Στις αγορές, όπου ο καθένας θέλει να αγοράσει ή να πουλήσει πρώτος, το παραμικρό μπορεί να οδηγήσει σε μία ξέφρενη κούρσα. Όταν ένας οίκος υποβαθμίζει την πιστοληπτική ικανότητα μιας χώρας, τότε οι αγορές αντιδρούν αυτομάτως υπερβολικά, κάτι που προκαλεί νέα υποβάθμιση και ούτω καθεξής. Όσο οι αγορές λειτουργούν έτσι, με τα συμβόλαια αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου, τις ακάλυπτες ανοιχτές πωλήσεις, την υπερβολική ρευστότητα, θα βρισκόμαστε στο έλεος κερδοσκοπικών σπιράλ εξαιρετικά επικίνδυνων, με τη δυνατότητα να αποσταθεροποιήσουν σοβαρά την πραγματική οικονομία. Η μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα επείγει».
Πώς αξιολογείτε το πρόγραμμα της ελληνικής κυβέρνησης για την έξοδο από την κρίση; Τι θα συμβουλεύατε τον κ. Παπανδρέου;
«Η ελληνική κυβέρνηση έλαβε θαρραλέα μέτρα και ευτυχώς η Ευρώπη επέδειξε την αλληλεγγύη της προς την Ελλάδα, όπως η Γαλλία επιθυμούσε από την έναρξη της κρίσης. Αλλά δεν θα επέτρεπα στον εαυτό μου να δώσει συμβουλές. Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μια μεγάλη Δημοκρατία και δεν έχει ανάγκη από κηδεμονία. Έχει ανάγκη να τη σέβονται και να τη στηρίζουν στη δοκιμασία, την οποία νομίζω περνάει με πολλή αξιοπρέπεια. Αν και επώδυνη, η κρίση μπορεί να είναι η ευκαιρία για την επίτευξη απαραίτητων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα, θα πατάξουν τη φοροδιαφυγή και θα συρρικνώσουν τη μαύρη οικονομία ώστε οι εγχώριες αποταμιεύσεις να χρηματοδοτήσουν περισσότερες επενδύσεις, από τις οποίες εξαρτάται το μέλλον της χώρας».
Οι γαλλικές τράπεζες είναι οι πλέον εκτεθειμένες στο ελληνικό χρέος. Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους για τη Γαλλία;
«Αποκλείω την πιθανότητα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους που θα σήμαινε μία “μεταμφιεσμένη” χρεοκοπία. Στις παρούσες συνθήκες θα ήταν καταστροφική. Θα κατέστρεφε την εμπιστοσύνη στο χρέος των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Θα έθετε σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη και οπωσδήποτε και άλλες χώρες. Αυτή η κρίση εμπιστοσύνης στη χειρότερη στιγμή της κρίσης χρέους θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία δεύτερη πράξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης με τη μορφή παγκόσμιου κατακλυσμού. Αυτός είναι ο λόγος που η Γαλλία επιθυμεί μία άρρηκτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Αλλά εφόσον ανακτηθεί η εμπιστοσύνη, το να βρεθεί μια συμφωνία με τους πιστωτές ώστε να τακτοποιηθούν κάποια ληξιπρόθεσμα χρέη, αυτό έχει να κάνει με μία λογική οικονομική διαχείριση που θα μπορούσε να είναι προς το συμφέρον όλων. Και το συμφέρον όλων, αρχίζοντας από αυτό των γαλλικών τραπεζών, είναι να ανακάμψει η Ελλάδα και να ξαναμπεί στο δρόμο της ευημερίας και της πλήρους απασχόλησης».
Υπό ποια έννοια θα πρέπει να ενισχυθεί μελλοντικά το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Τι είδους κυρώσεις προτείνει η Γαλλία; Είναι υπέρ της στέρησης του δικαιώματος ψήφου για τις χώρες που το παραβιάζουν;
«Η θέση της Γαλλίας είναι ότι οι οικονομικές κυρώσεις είναι μη εφαρμόσιμες και αντιφατικές: το να μπαίνουν πρόστιμα σε κράτη που έχουν υπερβολικό έλλειμμα σημαίνει ότι θα ανέβει το έλλειμμα. Αυτός είναι ο λόγος που η Γαλλία είναι υπέρ των νομικών ή πολιτικών κυρώσεων, όπως η προσωρινή στέρηση του δικαιώματος ψήφου. Η Γαλλία θα επιθυμούσε να υπάρχει περισσότερη οικονομική λογική στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Είναι ξεκάθαρο ότι ένα κοινό νόμισμα απαιτεί από κοινού δημοσιονομική πειθαρχία. Ωστόσο δεν μπορούμε να κοιτάζουμε το δημόσιο χρέος χωρίς να κοιτάζουμε το επίπεδο του χρέους των νοικοκυριών γιατί οι δυσκολίες των νοικοκυριών θα καταλήξουν μια μέρα στους δημόσιους λογαριασμούς. Ούτε μπορούμε να αναλύουμε τα δημοσιονομικά ελλείμματα μιας χώρας που δεν προχωράει σε διαρθρωτικές αλλαγές με τον ίδιο τρόπο που αναλύουμε αυτά μιας άλλης χώρας που προχωράει σε μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό της σύστημα, αναδιάρθρωση της διοίκησης, μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, ακόμα και αν αυτές οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρόνο για να φέρουν αποτέλεσμα. Δεν μπορούμε να κρίνουμε με τον ίδιο τρόπο τα οικονομικά στοιχεία ενός κράτους που προετοιμάζει το μέλλον με αυτούς ενός κράτους που ασφυκτιά υπό το βάρος της σπατάλης του παρελθόντος. Για να αναλύσουμε τα δημόσια οικονομικά στοιχεία, πρέπει να τα τοποθετήσουμε σε μία πιο ευρεία μακροοικονομική προσέγγιση και να μην τα εξετάζουμε μόνο με βάση το τρέχον δημοσιονομικό έλλειμμα. Αυτό προτείνει η Γαλλία».
Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η επιμήκυνση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στη Γαλλία: ποια είναι η απάντησή σας σε όσους κατηγορούν τη γαλλική κυβέρνηση ότι προχώρησε σε περιττούς συμβιβασμούς;
«Η γαλλική κυβέρνηση επέλεξε να διασώσει το συνταξιοδοτικό σύστημα μέσω της αύξησης του χρόνου εργασίας και όχι μέσω της ανόδου των εισφορών ή της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των συνταξιούχων. Η μεταρρύθμιση, της οποίας βασικό μέτρο είναι η αύξηση του νόμιμου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 60 στα 62 χρόνια, επιτρέπει να υπάρξει ισορροπία στο σύστημα το 2020 ενώ χωρίς τη μεταρρύθμιση τα ταμεία θα έφταναν τότε να έχουν έλλειμμα 40 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο. Δεν έγινε κανένας συμβιβασμός που θα έθετε σε κίνδυνο αυτή την οικονομική ισορροπία. Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε γιατί όχι 63, 64 ή 65 χρόνια ώστε να λύσουμε το πρόβλημα με ορίζοντα το 2030 ή το 2040; Μα ποιος μπορεί σοβαρά να προβλέψει τόσο μακροπρόθεσμα; Η Γαλλία επέλεξε να λάβει υπόψη της την αποδοχή της κοινωνίας και να προσαρμοστεί προοδευτικά στην εξέλιξη των δομικών δεδομένων της οικονομίας και της δημογραφίας. Είναι μια επιλογή λογική και υπεύθυνη».
Ο κ. Ανρί Γκενό θα συνομιλήσει με το δημοσιογράφο Ζαν-Μαρί Κολομπανί για τις «ηθικές, πολιτιστικές και οικονομικές διαστάσεις της κρίσης» απόψε στις 7 μ.μ. στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
