Την 1η Ιανουαρίου, η Ελλάδα ανέλαβε την Προεδρία του Οργανισμού για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Η υπουργός Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη, παρουσίασε πρόσφατα στη Βιέννη τις προτεραιότητες της νέας Προεδρίας.
Είτε πρόκειται για την πρόληψη και ειρηνική διευθέτηση των συγκρούσεων είτε για την ενδυνάμωση των αποστολών του Οργανισμού, οι οποίες επικουρούν τις τοπικές αρχές στις δημοκρατικές και θεσμικές τους μεταρρυθμίσεις -στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία- είτε πρόκειται για την πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων ή την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη φύλαξη των συνόρων, η Γερμανία και η Γαλλία είναι αποφασισμένες να στηρίξουν τις προσπάθειες της ελληνικής Προεδρίας.
Ο Dr. Wolfgang Schultheiss
Ο ΟΑΣΕ είναι ένας διεθνής οργανισμός με μεγάλες δυνατότητες για τη λύση των προβλημάτων αυτών. Ο μεγάλος αριθμός των μελών του, η γενικότερη κατανόηση του ζητήματος της ασφάλειας και η συμμετοχή των δύο μεγάλων δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, αλλά και του συνόλου των κρατών της Ε.Ε., τον καθιστούν ένα ουσιαστικό εργαλείο για την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Η κοινή γνώμη ενδεχομένως να μην έχει σαφή εικόνα του ΟΑΣΕ και να συνδέει το όνομά του κυρίως με αποστολές παρατηρητών σε εκλογές ή σε περιοχές όπου υπάρχουν συνοριακές διαφορές.
Ομως με την τότε επονομαζόμενη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, ΔΑΣΕ, και τη «Διάσκεψη του Ελσίνκι», που πήρε το όνομα της από την πόλη που φιλοξένησε την πρώτη συνεδρίαση, σήμανε το τέλος της αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ανατολής και τέθηκε ο θεμέλιος λίθος για τη δημοκρατική εξέλιξη στην πρώην ΕΣΣΔ και στα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Από αυτό το γεγονός επωφελήθηκαν επίσης η Γερμανία και η Γαλλία.
Η πτώση του Τείχους οφείλεται όμως και στην πολωνική «Αλληλεγγύη» και αυτή με τη σειρά της οφείλεται στις πολυάριθμες επιτροπές του Ελσίνκι, οι οποίες είχαν θέσει με βάση τη ΔΑΣΕ και την «Τελική Πράξη του Ελσίνκι», ως στόχο τους την εφαρμογή των αρχών της δημοκρατίας και της ελευθερίας και στην άλλη πλευρά του σιδηρού παραπετάσματος.
Το έτος 2009, συμπληρώνονται 20 χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, του συμβόλου της διχοτόμησης της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Την εποχή εκείνη, επικρατούσε ο ενθουσιασμός για ένα νέο ξεκίνημα. Γεννήθηκε τότε μια νέα ελπίδα σε όλη την Ευρώπη.
Η ελπίδα αυτή βρήκε την πολιτική της έκφραση στη «Χάρτα των Παρισίων για μια νέα Ευρώπη». Η Χάρτα των Παρισίων, η οποία υπογράφηκε στο πλαίσιο μιας έκτακτης διάσκεψης των χωρών - μελών της ΔΑΣΕ στις 19 Νοεμβρίου 1990, μιλούσε για μια νέα εποχή δημοκρατίας, ειρήνης και ασφάλειας στην Ευρώπη.
Κι όμως, βλέπουμε ότι ακόμα και σήμερα το αίσθημα της απειλής, η δυσπιστία και η ανασφάλεια είναι ακόμη παρόντα σε περιοχές της Ευρώπης που γειτονεύουν με την Ε.Ε. Ο πόλεμος στη Γεωργία έδειξε ότι η βία χρησιμοποιείται ακόμα ως μέσο άσκησης πολιτικής στις πύλες της Ευρώπης και έδειξε ότι η δυσπιστία και το αίσθημα της απειλής ξαναγύρισαν πολύ πιο έντονα απ' όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Πρέπει λοιπόν να αναλάβουμε δράση σήμερα για να δώσουμε νέα πνοή στο πνεύμα της Χάρτας των Παρισίων. Να προτείνουμε μέτρα για την προώθηση της σταθερότητας, προ πάντων στην περιοχή του Καυκάσου, και να δημιουργήσουμε συνθήκες εμπιστοσύνης, κυρίως όσον αφορά τη σχέση μας με τη Ρωσία.
Αυτοί θα είναι οι κύριοι στόχοι του ΟΑΣΕ για το νέο έτος. Σ' αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα, ως νέα προεδρεύουσα χώρα, καλείται να διαδραματίσει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Οι αρμονικές σχέσεις, που διατηρεί με όλους τους εμπλεκόμενους, δημιουργούν τις καλύτερες προϋποθέσεις, ώστε να σημειωθεί συγκεκριμένη πρόοδος.
Η Γερμανία και η Γαλλία είναι έτοιμες να συνδράμουν την Ελλάδα στην προσπάθειά της να ενισχύσει τις δομές ασφάλειας του ΟΑΣΕ και να εμφυσήσει στους πολίτες των κρατών-μελών του την εμπιστοσύνη για μια ειρηνική εξέλιξη των πραγμάτων, μια εμπιστοσύνη που οι κάτοικοι των δύο χωρών μας έχουν την τύχη απολαμβάνουν εδώ και μισόν αιώνα. Οι προσπάθειες αυτές θα αποφέρουν ωστόσο καρπούς, μόνο εάν τα κράτη - μέλη του ΟΑΣΕ εμπιστευτούν το ένα το άλλο και ταυτιστούν με τους στόχους του οργανισμού.
Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης είναι π.χ. απαραίτητη για την επίλυση κρίσεων, όπως στη Μολδαβία και τον Καύκασο. Στη Γεωργία, οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν το έργο τους. Η κυρία Μπακογιάννη υπογράμμισε ότι η ελληνική Προεδρία θα επιδιώξει την ουσιαστική παρουσία του ΟΑΣΕ στην περιοχή. Για το λόγο αυτό, έχει παρουσιάσει μια σειρά εποικοδομητικών προτάσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να ικανοποιούν όλα τα μέλη του Οργανισμού. Η Γερμανία και η Γαλλία υποστηρίζουν την πρωτοβουλία αυτή.
Τέλος, οι δύο χώρες μας θεωρούν απαραίτητο να διασφαλιστεί η πολιτική σταθερότητα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, πράγμα εξάλλου εξαιρετικής σημασίας για την τροφοδοσία της Ευρώπης με ενέργεια. Εδώ μπορούμε να βασιστούμε στην εμπειρία από το Σύμφωνο Σταθερότητας για τα Βαλκάνια.
Ο ΟΑΣΕ είναι αποδεδειγμένα ένα κατάλληλο εργαλείο για τη δημιουργία εμπιστοσύνης. Βασίζεται σε αρχές που αποτελούν τη βάση του ευρωπαϊκού μας συστήματος αξιών: στα δικαιώματα του ανθρώπου, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, το σεβασμό της κρατικής κυριαρχίας, την άρνηση της χρήσης ή της απειλής χρήσης βίας έναντι της εδαφικής ακεραιότητας του άλλου, την ισοτιμία σε θέματα ασφάλειας για όλες τις χώρες μας και την ελεύθερη επιλογή των συμμάχων. Ο ΟΑΣΕ ενώνει όμως προ πάντων όλα εκείνα τα κράτη που ενδιαφέρονται για την ασφάλεια στην Ευρώπη από το Βανκούβερ έως το Βλαδιβοστόκ.
Γι' αυτό και καθίσταται επιτακτική η συνέχιση του διαλόγου με τη Ρωσία και δη σε όλους τους οργανισμούς που ενδείκνυνται γι' αυτό. Σ' αυτό το πλαίσιο θα ήταν σημαντικό η Ρωσία να στηρίξει εποικοδομητικά την αποστολή παρατηρητών του ΟΑΣΕ στη Γεωργία.
Στο ίδιο πλαίσιο θεωρούμε επίσης απαραίτητη την αναθεώρηση και προσαρμογή της Συνθήκης για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη -δηλαδή του ακρογωνιαίου λίθου του ελέγχου των συμβατικών εξοπλισμών- στις νέες συνθήκες που έχουν προκύψει μετά την υπογραφή της και μάλιστα κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα όλων των συμμετεχόντων. Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις σχετικές ανησυχίες της Ρωσίας και να τις αναστρέψουμε. Η διάθεση για διάλογο υπάρχει από όλες τις πλευρές.
Ο Γάλλος Πρόεδρος, κ. Σαρκοζί, πρότεινε τη διεξαγωγή ενός διαλόγου υψηλού επιπέδου με τη Ρωσία για όλα τα θέματα κοινού ενδιαφέροντος και ειδικότερα στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, κ. Στάινμαϊερ, με τη σειρά του, παρουσίασε στην τελευταία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΟΑΣΕ στο Ελσίνκι προτάσεις για συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Η Ελλάδα είναι πρόθυμη να καλέσει τα κράτη - μέλη του ΟΑΣΕ σε μια διάσκεψη, εφόσον οι συμμετέχοντες το επιθυμούν.
«Τίποτε δεν προκύπτει από μόνο του και μόνο λίγα πράγματα διαρκούν πολύ», είπε κάποτε ο τέως καγκελάριος της Γερμανίας, Βίλι Μπραντ, αναφερόμενος σε θέματα της πολιτικής ασφάλειας. Πρέπει να συνεχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε την ασφάλεια στην Ευρώπη ως καθήκον. Η Γαλλία και η Γερμανία θα στηρίξουν την ελληνική προεδρία του ΟΑΣΕ με όλες τους τις δυνάμεις.
DR. WOLFGANG SCHULTHEISS, πρεσβευτής της Γερμανίας στην Ελλάδα -
CHRISTOPHE FARNAUD, πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ελλάδα
