Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Εξήντα επτά κυβερνήσεις έχει αλλάξει η Ιταλία από το 1946. Η πολιτική αστάθεια είναι πλέον συνυφασμένη με την λέξη Ιταλία. Αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το «φαινόμενο της πεταλούδας» μπορεί να προκαλέσει πραγματικό χάος σε ολόκληρη την Ευρώπη, στη πιο δύσκολη μεταπολεμικά, περίοδο στη Γηραιά Ηπειρο.

Επικεφαλής της 67ης κυβέρνησης -μιας πολυκομματικής, αλλά  ασταθούς κυβέρνησης εθνικής ενότητας- ο Μάριο Ντράγκι κατάφερε να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών σε μια υπερχρεωμένη χώρα, αλλά και να πείσει την Κομισιόν να την ενισχύσει με επιχορηγήσεις και δάνεια.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η μισή Ευρώπη παρακαλεί τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι να παραμείνει στη θέση του και να μην κάνει σήμερα  πράξη την απόφασή του να παραιτηθεί: Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Όλοι τηλεφώνησαν ή έγραψαν στον Μάριο Ντράγκι τις τελευταίες ημέρες με την ελπίδα να τον κάνουν να αλλάξει γνώμη. Το ερώτημα είναι ανησυχητικό: Τι θα γίνει με την υπερχρεωμένη τρίτη οικονομία της ΕΕ,αν χάσει την «άγκυρα» της σταθερότητάς της; Ποια θα είναι η επίπτωση στην ΕΕ, σε μια περίοδο  όπου η δυτική συνοχή θα είναι κρίσιμη για τη διαχείριση μιας πιθανής κορύφωσης της γεωπολιτικής και οικονομικής κρίσης;

Η αγωνία διακατέχει και τους Ιταλούς, στην πλειονότητά τους, τουλάχιστον. Κάπου 2.000 δήμαρχοι υπέγραψαν κοινή επιστολή καλώντας τον πρωθυπουργό να μην παραιτηθεί: «Μια πτώση της κυβέρνησης Ντράγκι θα έθετε σε κίνδυνο πολυάριθμες επενδύσεις υπέρ των πολιτών», αναφέρει η έκκληση. Οι Ιταλικές αρχές φοβούνται ιδιαίτερα για τα χρήματα από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ, το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση πολλών έργων υποδομής. Οι επόμενες δόσεις των κονδυλίων ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ιταλία θα αποδεσμευτούν από τις Βρυξέλλες μόνο εάν η Ιταλία παραμείνει στη μεταρρυθμιστική πορεία. «Οι συνθήκες είναι αυτή τη στιγμή κατάλληλες  για μια τέλεια καταιγίδα», γράφει στο κύριο άρθρο της η Il Sole 24 Ore. Δεν είναι  καιρός να αφήσουμε τη χώρα χωρίς οδηγό», προσθέτει η οικονομική εφημερίδα. 

«Οδηγός»-η μαγική λέξη σε μια χώρα που από τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο και μετά ,βρέθηκε αντιμέτωπη με τη συστηματική διαφθορά όλων των κυβερνητικών κομμάτων, ενισχύοντας την τάση των Ιταλών να ελκύονται από τον μύθο του «ισχυρού άνδρα» και να ακολουθούν χαρισματικές προσωπικότητες. Αρκεί να θυμηθούμε τον μακροχρόνιο (και ακόμα ενεργό) Πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος κατάφερε να γλιτώσει από πολλές αγωγές για δωροδοκία και φοροδιαφυγή χάρη στην αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης του. 

Η Ρωσία και η Κίνα

Ο Ιταλικός Τύπος σημειώνει μάλιστα με έμφαση ότι μια παραίτηση Ντράγκι θα ικανοποιούσε μόνο τη Ρωσία, την  Κίνα και την …Τζόρτζια Μελόνι-την ηγέτιδα της άκρας δεξιάς στην Ιταλία. Το ακροδεξιό κόμμα Fratelli d` Italia της Μελόνι,είναι πρώτη δύναμη στις δημοσκοπήσεις και μαζί με το Forsa Italia του Μπερλουσκόνι και την Λέγκα του Σαλβίνι, αναμένεται να αποσπάσουν την απόλυτη πλειοψηφία και στη Βουλή και στη Γερουσία, σε περίπτωση πρόωρων εκλογών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην ΕΕ εκφράζονται πάντως φόβοι ότι μια δεξιά κυβέρνηση στην Ιταλία-και μάλιστα με κυρίαρχη δύναμη την ακροδεξιά- θα ενίσχυε το ευρωσκεπτιστικό κύμα που έγινε ορατό στις γαλλικές εκλογές και θα οδηγούσε σε λιγότερη χρηματοπιστωτική πειθαρχία.

Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass γράφει ότι «η μοίρα του Ντράγκι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σύγκρουση με τη Ρωσία». Αν ο Ιταλός πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του παραμείνουν στη θέση τους, γράφει το Tass, «η Μόσχα θα δυσκολευτεί στον διάλογο με την σημερινή ιταλική πολιτική ελίτ. Αν φύγει ο φιλο-Αμερικανός Ντράγκι, η Ιταλία και η Ευρώπη, καθώς και ολόκληρος ο φιλο-ουκρανικός άξονας, θα αποδυναμωθούν και θα είναι «δώρο» στη Μόσχα και  στον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. 

Η κινεζική εφημερίδα Global Times γράφει επίσης ότι μια κρίση στην Ιταλία, «θα μπορούσε να δώσει ένα κακό παράδειγμα στην Ευρώπη, όπου αρκετοί άλλοι ηγέτες θα μπορούσαν να βρεθούν σε παρόμοια κατάσταση…Μια κρίση σε μια χώρα σύντομα θα μεταδοθεί σε άλλες και η άνοδος της δεξιάς σύντομα θα επεκταθεί πέρα από τα σύνορα. Ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην ξεφύγουν από αυτή την τάση», εκτιμά η κινεζική εφημερίδα.

Φυσικά ο Ντράγκι δεν είναι αναίσθητος και «σκέφτεται να αποσύρει την παραίτησή του, ανταποκρινόμενος στις πιέσεις και στις εκκλήσεις για συνέχεια και σταθερότητα», προβλέπει η ισπανική El Pais. Ηδη, κάπου 2.000  δήμαρχοι έχουν συνυπογράψει ανοικτή επιστολή ,καλώντας τον πρωθυπουργό να παραμείνει στη θέση του. Ανάλογες εκκλήσεις διατυπώνονται από τον επιχειρηματικό κόσμο. Οι βιομήχανοι καλούν τον Ντράγκι  να ηγηθεί ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού ,τουλάχιστον για τους επόμενους 10 μήνες. Μέχρι να λήξει η θητεία της παρούσας βουλής.

Η παρέμβαση της ΕΚΤ

Οι εξελίξεις στην Ιταλία πυροδοτούν έτσι κι αλλιώς μεγάλη ανησυχία και στην Φρανκφούρτη, όπου αύριο θα συνεδριάσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να ανακοινώσει για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια ,αυξήσεις στα βασικά επιτόκια. Κάτι που αναγκαστικά αφορά άμεσα και την Ιταλία, με ένα χρέος στο 151% του ΑΕΠ. «Η Ρώμη χρειάζεται μια αξιόπιστη διπλή στρατηγική για να θέσει υπό έλεγχο τους υψηλούς δείκτες ελλείμματος και χρέους», γράφει στον Der Spiegel ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Ντόρντμουντ,  Χένρικ Μίλερ. «Πρόκειται για τη μακροπρόθεσμη πειθαρχία των δαπανών και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, ώστε –έστω στην  ιδανική περίπτωση- το δημόσιο χρέος να μειωθεί στο 135% του ΑΕΠ το 2030».

Μέχρι στιγμής, το υψηλό χρέος ήταν διαχειρίσιμο επειδή τα επιτόκια ήταν εξαιρετικά χαμηλά. Αλλά από αύριο, το κόστος χρηματοδότησης αυξάνεται και το εξαιρετικά υψηλό εθνικό χρέος καθιστά την Ιταλία ευάλωτη. 

Η Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται φυσικά να λάβει υπόψη τις ανάγκες της Ιταλίας αλλά και του υπόλοιπου Νότου, υιοθετώντας παράλληλα αύριο, ένα «εργαλείο»  παρέμβασης με το οποίο θέλει να αποτρέψει την άνοδο των επιτοκίων στις οικονομικά ασθενέστερες χώρες.  

Ο Fitch, προειδοποιεί πάντως πώς «ό,τι κι αν συμβεί, Ιταλία θα εισέλθει σε μια πολιτικά αβέβαιη περίοδο μετά από σχεδόν 18 μήνες σχετικής σταθερότητας και εφαρμογής κάποιων μεταρρυθμίσεων».Tο ρωμαϊκό δράμα που διαδραματίζεται αυτή τη στιγμή, μας αφορά όλους…