Από την έντυπη έκδοση
Του Δημήτρη Τζάνα,
οικονομολόγος
Μία από τις σημαντικές συνέπειες της πανδημίας ήταν η συνειδητοποίηση από τα ευρύτερα πληθυσμιακά στρώματα του πλανήτη της συντελούμενης κλιματικής αλλαγής. Φαινόμενο για το οποίο η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει την ευθύνη της μέσω της υπέρμετρης χρήσης ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας που συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Τα εκτεταμένα lockdowns που εφαρμόστηκαν είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Έγινε έτσι αντιληπτό και στους πιο δύσπιστους ότι ο ενεργειακός μετασχηματισμός είναι αναγκαία προτεραιότητα.
Για τον σκοπό αυτό τις προηγούμενες ημέρες έγινε Ειδική Διαδικτυακή Σύνοδος, με τη συμμετοχή 40 ηγετών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Με οικοδεσπότη τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και με τη συμμετοχή του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, του Κινέζου Σι Τζινπίνγκ, αλλά και των Ευρωπαίων ηγετών, καθώς όλοι αποδέχονται ότι πρέπει άμεσα να γίνουν πολλά για να μην υπονομευθεί ακόμη περισσότερο το μέλλον της Γης.
Με τα δεδομένα αυτά, παντού προχωρούν δράσεις με στόχο την παραγωγή ενέργειας από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), που περιλαμβάνουν την εκμετάλλευση της άφθονης ηλιακής και αιολικής ενέργειας και άλλων μορφών. Παρά τα υψηλά κόστη που πρέπει να αναληφθούν από τις κυβερνήσεις, η τεχνολογία επιτρέπει την προώθηση του εγχειρήματος. Υπάρχει, ωστόσο, ένα σοβαρό ζήτημα: η ενέργεια των ΑΠΕ παράγεται σε διαφορετικό χρόνο από εκείνον στον οποίο ζητείται για την κάλυψη των διαφόρων αναγκών. Πρέπει επομένως να μπορεί να αποθηκευτεί μετά την παραγωγή της για να χρησιμοποιηθεί αργότερα, αλλιώς θα χαθεί! Και για τον σκοπό αυτό είναι αναγκαία η παραγωγή αποθηκευτικών μονάδων, μπαταριών δηλαδή διαφόρων μεγεθών και για πολλές χρήσεις. Η συζήτηση για τις μπαταρίες αυτοκινήτων γίνεται ήδη καθημερινά, καθώς η προσπάθεια παραγωγής ηλεκτρικού αυτοκινήτου με ανταγωνιστικό κόστος από την Tesla και άλλες εταιρείες είναι σε εξέλιξη, ενώ η ελληνική Sunlight σπεύδει στη Ν. Καρολίνα των ΗΠΑ να δημιουργήσει ένα ακόμη εργοστάσιο.
Όμως, τα δύο τρίτα του κόστους των μπαταριών είναι οι πρώτες ύλες που απαιτούνται, το λίθιο και το κοβάλτιο. Με την Κίνα να επεξεργάζεται ήδη το 72% της παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου και το 61% του λιθίου, μετάλλων εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας εν όψει της διαδικασίας επιτάχυνσης του ενεργειακού μετασχηματισμού για να αποτραπεί η υπερθέρμανση του πλανήτη και τα καταστροφικά παρεπόμενα. Την ίδια ώρα η Κίνα ελέγχει και το μεγαλύτερο μέρος από τις λεγόμενες σπάνιες γαίες και ιδιαίτερα το πολύτιμο νεοδύμιο και το πρασεοδύμιο, σημαντικές πρώτες ύλες σε άλλες διαδικασίες. Έτσι η Κίνα, που έχει ήδη τεχνολογικό προβάδισμα με τις υψηλές ταχύτητες του 5G που επιτρέπουν την υιοθέτηση σημαντικών νέων εφαρμογών όπως το αυτοκίνητο άνευ οδηγού, αποκτά και το «δικό της πετρέλαιο». Τις πρώτες ύλες δηλαδή για τους συσσωρευτές ενέργειας που θα έχουν σημασία ανάλογη με εκείνη που μέχρι σήμερα είχε το πετρέλαιο, με τις χώρες του ΟΠΕΚ, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να παραχωρούν σταδιακά μέρος του σχετικού ηγετικού τους ρόλου υπέρ της Κίνας! Διαδικασία που ασφαλώς θα περιλάβει πολλά κεφάλαια (μόνο οι σχετικές επενδύσεις στα ορυχεία απαιτούν πολυετείς επενδύσεις), πιθανόν δε και αναταράξεις, αφού η αναδιανομή πλούτου και εξουσίας ποτέ δεν γίνεται βελούδινα. Με τις ΗΠΑ να δείχνουν με την προεδρία Μπάιντεν ότι δεν είναι ικανοποιημένες με την άβολη εξάρτηση από την Κίνα στον τομέα των στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών.
Την ίδια ώρα, οι εξελίξεις αυτές μπορεί να ευεργετήσουν μια δική μας επιχείρηση: την πολύπαθη ΛΑΡΚΟ, που οφείλει τεράστια ποσά στις πιστώτριες τράπεζες (στην Εθνική κυρίως, που έχει το 33,36%), στη ΔΕΗ (μέτοχος με 11,45%), που συνεχίζει να δίνει στην εταιρεία ρεύμα παρά τις πάνω από 310 εκατ. ευρώ οφειλές, και φυσικά σε ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές. Με την Ε.Ε. να της έχει επιβάλει πρόστιμα για παράνομες κρατικές ενισχύσεις ύψους 136 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η ετήσια σκουριά της επιχείρησης ρυπαίνει τον Ευβοϊκό. Με δεδομένα λοιπόν τα προβλήματα με τους μετόχους και τα μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα, ένας λογικός επενδυτής ίσως αγόραζε τα μεταλλεία, όχι όμως ένα ρυπογόνο και μη ανταγωνιστικό εργοστάσιο.
Και όμως, το κοβάλτιο που υπάρχει στο κράμα σιδηρονικελίου της ΛΑΡΚΟ (με αποθέματα για 100 έτη!) και είναι απολύτως αναγκαίο για την παραγωγή μπαταριών, μπορεί να φέρει άλλα 100 εκατ. δολ. ετήσια έσοδα στην επιχείρηση. Προκαλείται έτσι συνωστισμός υποψηφιοτήτων στη διαγωνιστική διαδικασία του ΤΑΙΠΕΔ με 5 μεγάλα ονόματα ή κοινοπραξίες να ετοιμάζονται για τη 2η φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας που οδηγεί στις δεσμευτικές προσφορές. Με τους αναλυτές να επισημαίνουν ότι μέχρι το 2030 οι ανάγκες της Ε.Ε. στο μεν λίθιο θα 18πλασιαστούν, στο δε κοβάλτιο θα 5πλασιαστούν, εκτοξεύοντας τις τιμές τους. Μπορεί επομένως να υπάρξει η ελληνική συμμετοχή ώστε από κοινού με τη φινλανδική να καλυφθεί το 10% των ευρωπαϊκών αναγκών (Ρωσία και Κονγκό καλύπτουν σήμερα τις ανάγκες). Με τη δραστική επομένως αλλαγή των δεδομένων όπως συνοπτικά αποτυπώθηκε, ίσως να υπάρξει επενδυτής που θα αποτολμήσει το εγχείρημα της συνέχισης της λειτουργίας της μονάδας στη Λάρυμνα και αλλού με απρόβλεπτα θετικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία!
