Η πυρκαγιά της 15ης Απριλίου του 2019 στη Νοτρ Νταμ δεν άγγιξε την αρχαιολογική κρύπτη που βρίσκεται κάτω από την πλατεία, μπροστά από τον καθεδρικό.
Έπειτα από επίπονες εργασίες καθαρισμού της σκόνης από μόλυβδο, η αρχαιολογική κρύπτη ξανάνοιξε την περασμένη Τετάρτη για το κοινό, φιλοξενώντας μια έκθεση για δύο πρόσωπα σημαντικά στην ιστορία του μεσαιωνικού αρχιτεκτονήματος: τον συγγραφέα Βίκτορ Ουγκό, ο οποίος το 1831 έφερε στον κόσμο τον χαρακτήρα του Κουασιμόδου, του καμπούρη κωδωνοκρούστη και τον αρχιτέκτονα Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ, ο οποίος σχεδίασε το θαυμάσιο κωδωνοστάσιο - που κατέρρευσε λόγω της πυρκαγιάς - αλλά και ηγήθηκε των εργασιών αποκατάστασης του ναού λίγα χρόνια μετά. Η έκθεση συνίσταται ως επί το πλείστον σε παρουσίαση φωτογραφιών, σκίτσων, έργων ζωγραφικής και αποσπασμάτων από ταινίες που αποτυπώνουν τη γοητεία που ασκεί στον κόσμο ο καθεδρικός, από τις ιστορικές απαρχές του έως σύγχρονες ταινίες κινούμενων σχεδίων.
Η επικεφαλής επιμελήτρια της έκθεσης, Αν ντε Μουντενάρ, υποστηρίζει ότι το μυθιστόρημα του Ουγκό «Η Παναγία των Παρισίων» ήταν ο παράγοντας που συνετέλεσε στην ενίσχυση της παγκόσμιας φήμης του ναού: «Συμβάλλει στο να γίνει εθνικό μνημείο ο καθεδρικός» δήλωσε στο Ασοσιέιτεντ Πρες.
Με τα αγάλματα των βασιλέων της Γαλλίας να έχουν αφαιρεθεί από τη Νοτρ Νταμ την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης και το εύθραυστο του κτίσματος, «ο Βίκτορ Ουγκό ήταν αναστατωμένος με την κατάσταση της ιστορικής κληρονομιάς» συνέχισε. Και πρόσθεσε ότι ο συγγραφέας, με φυλλάδιο που εξέδωσε το 1825, πήρε τα όπλα εναντίον «εκείνων που απλώνουν τα χέρια τους σε παλιά κτίσματα για να τα μετατρέψουν σε νταμάρια». «Η έκθεση ξεκινά με το πώς ήταν ο καθεδρικός την εποχή που εκδόθηκε το μυθιστόρημα» εξήγησε ο επιμελητής στο Μουσείο «Βίκτορ Ουγκό» στο Παρίσι. «Ήταν ένα τρομακτικά αφιλόξενο και επικίνδυνο κτίσμα, το οποίο σε τίποτα δεν έμοιαζε με έναν απαστράπτοντα και λαμπρό ναό» υπογράμμισε.
Η έκθεση στην κρύπτη -η οποία κυρίως περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα που ανασκάφηκαν κάτω από την Ιλ ντε λα Σιτέ, ό,τι έχει απομείνει από τις οχυρώσεις και τις θέρμες - θα είναι ανοιχτή για το κοινό έως τα τέλη του 2022.
