Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Η συνεδρίαση της 16ης Δεκεμβρίου έχει ήδη καταγραφεί στο βιβλίο της Ιστορίας ως μία από τις σημαντικότερες όλων των εποχών.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ εγκαινίασε έναν νέο κύκλο ακριβότερου χρήματος, αυξάνοντας το βασικό της επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης και βάζοντας τέλος στην εποχή μηδενικών επιτοκίων που ίσχυε από τον Δεκέμβριο του 2008.
Η πρώτη αύξηση σε διάστημα σχεδόν δεκαετίας αποτελεί θετική είδηση, σύμφωνα με τον Γερμανό οικονομολόγο Ανταλμπερτ Βίνκλερ, του Frankfurt School of Finance and Management.
«Σημαίνει ότι έχουμε βγει από τους ρυθμούς της κρίσης», υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στη Γερμανική Ραδιοφωνία. Θα χρειαστεί όμως να μεσολαβήσει αρκετός καιρός μέχρις ότου γίνουν γνωστές οι ευρύτερες συνέπειες από την ιστορική -και περισσότερο συμβολική- κίνηση.
Η αύξηση επιτοκίων οδηγεί τη Fed, αλλά και τις διεθνείς αγορές σε αχαρτογράφητα νερά. Πολλά έχουν αλλάξει στα χρόνια που μεσολάβησαν από τον προηγούμενο κύκλο άσκησης αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής, ο οποίος άρχισε το 2004 για να καταλήξει στα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής χαλάρωσης που υιοθέτησαν η Fed και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες, κατά την εποχή κορύφωσης της πιστωτικής κρίσης.
Σήμερα η Fed χαράσσει δική της πορεία, που έρχεται σε αντίθεση με τη συνταγή νομισματικής χαλάρωσης που συνεχίζεται σε Ευρωζώνη και Ιαπωνία.
Δεν μπορεί όμως να αγνοήσει τις προκλήσεις που απειλούν την παγκόσμια οικονομία: εύθραυστη ανάκαμψη, απότομη πτώση στις τιμές πετρελαίου και των υπόλοιπων εμπορευμάτων και πληθωρισμός που απέχει μακράν από τον στόχο 2%.
Η πρόεδρος της Fed, Τζάνετ Γέλεν, θα παρακολουθεί στενά την αντίδραση των αγορών τις επόμενες εβδομάδες. Και έχει επανειλημμένως τονίσει ότι θα κινηθεί με σταδιακά και προσεκτικά βήματα στις επόμενες κινήσεις αύξησης επιτοκίων.
Η απόφασή της -για την οποία είχε προετοιμάσει εδώ και πολύ καιρό τους επενδυτές- μοιάζει περισσότερο με «πείραμα».
Και μετά την αρχική «ανακούφιση», αφού δόθηκε τέλος στη μακρά περίοδο αναμονής, η προσοχή στρέφεται στο τι θα συμβεί μετά, στις αγορές μετοχών, σε αναδυόμενες, ομόλογα, αλλά και στο κόστος δανεισμού, τραπεζών, καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Υπό στενή παρακολούθηση θα είναι και η μετέπειτα πορεία του δολαρίου, έπειτα από τα δυναμικά κέρδη που είχαν τροφοδοτήσει οι προσδοκίες για υψηλότερα επιτόκια.
Το τέλος στην εποχή μηδενικών επιτοκίων δεν προοιωνίζεται και τέλος στην εποχή εύκολου χρήματος στις μεγάλες οικονομίες ανά τον κόσμο.
Το βασικό επιτόκιο της Fed κυμαίνεται πολύ χαμηλότερα από το μέσο επίπεδο επιτοκίων στα χρόνια προ κρίσης. Και, εκτός από τα επιτόκια, θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι ισολογισμοί των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, που έχουν ξεπεράσει τα 11 τρισ. και αναμένεται να «φουσκώσουν» ακόμη περισσότερο εν μέσω προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, φθάνοντας τα 13,5 τρισ. δολάρια το 2017, όπως υπολογίζει η Bank of America.
Παρά τη φωτεινή εξαίρεση της Fed, «τα πολύ χαμηλά και για πολύ καιρό επιτόκια παραμένουν το βασικό σενάριο για την παγκόσμια οικονομία», παρατηρεί ο Μαρκ Κάρνεϊ, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Ενα σενάριο που δεν πρόκειται να αλλάξει, τουλάχιστον για όσο διάστημα ο αποπληθωρισμός και η αδύναμη ανάπτυξη συνεχίσουν να «πρωταγωνιστούν» στα οικονομικά δρώμενα.
