Του Κώστα Δεληγιάννη
Ο Ιάπωνας Τακαάκι Καχίτα και ο Καναδός Άθρουρ ΜακΝόναλντ, από το πανεπιστήμιο του Τόκιο και το πανεπιστήμιο Κουίνς στο Κίνγκστον του Οντάριο αντίστοιχα, είναι οι φετινοί νικητές του βραβείου Νόμπελ Φυσικής. Οι δύο φυσικοί κατάφεραν να διαλευκάνουν ένα “γρίφο” αναφορικά με τη συμπεριφορά των νετρίνων, συμνάλλοντας έτσι την καλύτερων κατανόηση των συγκεκριμένων υποατομικών σωματιδίων.
Πιο συγκεκριμένα οι ερευνητές, “ανακάλυψαν τις ταλαντώσεις των νετρίνων, οι οποίες αποδεικνύουν ότι τα εν λόγω σωματίδια διαθέτουν μάζα”, όπως αναφέρει η ανακοίνωση της επιτροπής απονομής των βραβείων.
Τα νετρίνα βρίσκονται κυριολεκτικά παντού, αφού κάθε δευτερόλεπτο διαπερνούν κατά τρισεκατομμύρια το σώμα μας. Επειδή όμως δεν αλληλεπιδρούν με την ύλη, είναι δύσκολο να ανιχνευθούν οι ιδιότητές τους με πειράματα και μετρήσεις. Έτσι, για δεκαετίες μετά την θεωρητική πρόβλεψη για την ύπαρξή τους, τη δεκαετία του 1930, πιστευόταν ότι δεν έχουν καθόλου μάζα.
REUTERS/ISSEI KATO
Ο Ιάπωνας Τακαάκι Καχίτα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της επιτροπής, ανακαλύπτοντας τη δυνατότητα των νετρίνων να αλλάζουν “ταυτότητες”, “άλλαξε ο τρόπος που κατανοούμε τις βαθύτερες διεργασίες της ύλης, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμο για την αντίληψή μας για το σύμπαν”.
Σε τηλεφωνική του επικοινωνία με δημοσιογράφους, ο ΜακΝόναλντ χαρακτήρισε την ανακοίνωση της βράβευσης ως “τρομακτική εμπειρία”. Πρόσθεσε πως η ανακάλυψη ήταν προϊόν “μιας πολύ φιλικής συνεργασίας”, αφού στις έρευνες ενεπλάκησαν πολλοί συνάδελφοί του, στα πολλά χρόνια που χρειάσθηκε για να ολοκληρωθεί.
Οι δύο φυσικοί βρήκαν γιατί ο αριθμός των νετρίνων που φθάνουν στη Γη από τον Ήλιο είναι έως και 2/3 μικρότερος από αυτόν που προβλέπουν οι θεωρητικοί υπολογισμοί. Όπως συμπέραναν, αυτή η διαφορά μεταξύ των μετρήσεων και της θεωρίας οφείλεται στο γεγονός ότι ένα ποσοστό των σωματιδίων αλλάζουν στην πορεία “ταυτότητες”, δηλαδή “γεύσεις”, όπως ονομάζεται επιστημονικά.
REUTERS/LARS HAGBERG
Ο Καναδός Άθρουρ ΜακΝόναλντ.
Αυτό σήμαινε πως, σε αντίθεση με ό,τι πιστευόταν μέχρι τότε, τα νετρίνα έχουν μάζα. Κάτι που με τη σειρά του έχει ως συνέπεια πως δεν είναι πλήρες το Καθιερωμένο Πρότυπο, το μοντέλο που περιγράφει τους βασικούς “δομικούς λίθους” της ύλης και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις.
Παράλληλα, επειδή η ανάλυση αφορούσε τα νετρίνα που παράγονται στον Ήλιο, η ομάδα του ΜακΝόναλντ κατάφερε να επιβεβαιώσει ορισμένες διεργασίες που πραγματοποιούνται στον πυρήνα του αστέρα. Μια δουλειά που ενδέχεται να έχει πρακτική εφαρμογή στην ανάπτυξη αντιδραστήρων πυρηνικής σύντηξης.
