Βραβεία Νόμπελ 2013

Από το 1991 και κάθε χρόνο τέτοια εποχή λαμβάνει χώρα στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στη Βοστόνη των ΗΠΑ μια ασυνήθιστη τελετή βράβευσης κάποιων ευρηματικών επιστημονικών ιδεών της χρονιάς που πέρασε. Σε αντίθεση με τα βραβεία Νόμπελ τα οποία θα δοθούν σε περίπου ένα μήνα, τα Ig Nobel δίνονται προς τιμή των ανακαλύψεων που πρώτα «κάνουν τους ανθρώπους να γελάσουν και μετά να σκεφτούν».

Μεταξύ των φετινών βραβείων ήταν η πρόβλεψη για το πότε μια αγελάδα πρόκειται να καθίσει, η διαπίστωση πως τα καρδιοπαθή ποντίκια ζούνε περισσότερο όταν ακούνε όπερα, ή ο σχεδιασμός ενός ηλεκτρομηχανολογικού συστήματος που θα παγιδεύει αεροπειρατές.

Το κοινό βραβείο αστρονομίας-βιολογίας, το πήρε το πανεπιστήμιο του Lund, για την ανακάλυψη πως τα σκαθάρια χρησιμοποιούνε τα αστέρια για το  προσανατολισμό τους. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη έχει και πρακτική σκοπιά, όπως λένε οι ερευνητές, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σχεδιασμό αυτόνομων οχημάτων και ρομπότ.

Το βραβείο ψυχολογίας πήγε στο πανεπιστήμιο του Ohio για την επιβεβαίωση πως η μέθη συνοδεύεται και από την αίσθηση πως είμαστε πιο ελκυστικοί. «Οι μεθυσμένοι άνθρωποι θεωρούν πως είναι πιο ελκυστικοί από ό,τι στην καθημερινότητά τους, αλλά αυτό δεν ισχύει», λέει ο ψυχολόγος Brad Bushman. «Αυτή η ψευδαίσθηση μπορεί καμιά φορά να τους δημιουργήσει προβλήματα, ιδιαίτερα όταν αισθάνονται πως είναι ακαταμάχητοι».

Το βραβείο της φυσικής ανήκει στο πανεπιστήμιο του Μιλάνο, για τον υπολογισμό της βαρύτητας που θα πρέπει να έχει ένας πλανήτης ώστε κάποιος να μπορεί να τρέξει στην επιφάνεια μίας λίμνης δίχως να βυθιστεί. Σύμφωνα με τους Alberto Minetti και Yuri Ivanenko, αυτό δε θα συνέβαινε στον Άρη, αλλά θα μπορούσε να συμβεί στη Σελήνη.

Ένα ακόμη βραβείο που προκάλεσε γέλιο, ήταν το βραβείο ειρήνης στον πρόεδρο της Λευκορωσίας Alexander Lukashenko, για την απαγόρευση του δημόσιου χειροκροτήματος, αλλά και στην αστυνομία της χώρας του για τη σύλληψη ενός χειροκροτητή.

Τα βραβεία παρέδωσαν κάτοχοι των βραβείων Νόμπελ, όπως ο Sheldon Glashow και ο Frank Wilczek. Ο εμπνευστής των βραβείων Marc Abrahams τέλειωσε την τελετή με την καθιερωμένη επιφώνηση: «εάν δεν κερδίσατε φέτος κάποιο βραβείο Ig Nobel, αλλά ειδικά εάν κερδίσατε, σας εύχομαι καλύτερη τύχη του χρόνου».  

Οι Αμερικανοί Τζέιμς Ρόθμαν και Ράντι Σέκμαν, καθώς και ο γερμανικής καταγωγής ερευνητής Τόμας Ζίεντχοφ κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ 2013 στον τομέα της ιατρικής.

«Μέσω των ανακαλύψεών τους οι Ρόθμαν, Σέκμαν και Ζίντχοφ αποκάλυψαν το εξόχως ακριβές σύστημα ελέγχου για την μεταφορά και την παράδοση του κυτταρικού φορτίου», αναφέρει η Επιτροπή Νόμπελ που συνεδρίασε στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας στην ανακοίνωσή της για την απονομή του βραβείου, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 8 εκατομμυρίων κορονών (περίπου 884.000 ευρώ).

Σύμφωνα με την επιτροπή, η έρευνα των τριών επιστημόνων αυτών συνέβαλε να κατανοηθεί βαθύτερα το πώς τα προβλήματα στο σύστημα μεταφοράς των κυττάρων προκαλούν νευρολογικές ασθένειες, διαβήτη και ανοσολογικές διαταραχές.

Η έρευνά τους έριξε φως στο πώς παράγεται η ινσουλίνη στον οργανισμό και απελευθερώνεται στο αίμα, στο κατάλληλο σημείο και κυρίως την κατάλληλη στιγμή, ανέφερε επίσης η Επιτροπή Νόμπελ.

Ο κ. Ρόθμαν είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο Γέιλ.

Ο κ. Σέκμαν είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ.

Ο κ. Ζίντχοφ είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ.

Ο νικητής του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2013 θα ανακοινωθεί την ερχόμενη Πέμπτη, επιβεβαίωσε η Σουηδική Ακαδημία, ολοκληρώνοντας το χρονοδιάγραμμα απονομής των φετινών βραβείων.

Άλλοι θεσμοί οι οποίοι απονέμουν τα βραβεία για την ιατρική, τη φυσική, τη χημεία, την ειρήνη και την οικονομία είχαν ήδη επιβεβαιώσει τις ημερομηνίες τους πριν από τη σημερινή ανακοίνωση της Ακαδημίας. Μεταξύ των φαβορί στα γραφεία στοιχημάτων για το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας είναι ο Ιάπωνας Χαρούκι Μουρακάμι και η συγγραφέας Τζόις Κάρολ Όουτς που έχει ως βάση της τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο τελευταίος αμερικανός νομπελίστας της Λογοτεχνίας ήταν η Τόνι Μόρισον, το 1993.

Χαρούκι Μουρακάμι

Για κάθε νέο βιβλίο του Μουρακάμι οι ουρές στα βιβλιοπωλεία είναι δεδομένες. Ο ίδιος λέει ταπεινά ότι απλώς γράφει και αυτά που γράφει αρέσουν. Η  επιτυχία που σημειώνουν τα βιβλία του δείχνει να τον ξετρελαίνει, όπως και η ιδέα της δημιουργίας εθισμένων αναγνωστών που περιμένουν κάθε επόμενό του μυθιστόρημα,  το οποίο κυκλοφορεί με συνέπεια κάθε τρία με τέσσερα χρόνια.

Ο Μουρακάμι γεννήθηκε στο Κιότο το 1949 αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της νιότης του στο Κόμπε.  Από την παιδική του ηλικία επηρεάστηκε βαθιά από την δυτική κουλτούρα, ιδίως μέσω της μουσικής και της λογοτεχνίας. Σπούδασε θεατρικές τέχνες σε Πανεπιστήμιο του Τόκυο, ενώ η πρώτη του δουλειά ήταν σε ένα κατάστημα δίσκων. Ο 64άχρονος Μουρακάμι έγραψε το πρώτο του έργο όταν ήταν 29 ετών. Έχει πει ότι εμπνεύστηκε ξαφνικά και ανεξήγητα το πρώτο του μυθιστόρημα σε ένα στάδιο, ενώ παρακολουθούσε έναν αγώνα μπέιζμπολ,  το 1978. Όταν τελείωσε το γράψιμό του, το έστειλε σε ένα λογοτεχνικό διαγωνισμό και κέρδισε το πρώτο βραβείο.

Η τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματός του «Νορβηγικό Ξύλο» (1987) τον έκανε διάσημο στη χώρα του. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες σε Ασία, Ευρώπη και Αμερική. Ο ίδιος έχει μεταφράσει στα γιαπωνέζικα,  έργα των Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, Τρούμαν Καπότε, Τζον Ίρβινγκ και Ρέιμοντ Κάρβερ. Το 2006 απέσπασε το βραβείο Φραντς Κάφκα, και το 2009 το βραβείο Ιερουσαλήμ.

Τζόις Κάρολ Όουτς

Γεννημένη στις 16 Ιουνίου του 1938, η Τζόις Κάρολ Όουτς είναι μία από τις πλέον διακεκριμένες αμερικανίδες συγγραφείς, ενώ έχει γράψει πολλά δημοφιλή μυθιστορήματα μεταξύ των οποίων τα: «Η ξανθιά», «Ζόμπι», «Η οικογένεια Μαλβέινι», που κυκλοφορούν και στα ελληνικά. Απέσπασε το εθνικό βραβείο βιβλίου των ΗΠΑ καθώς επίσης και το PEN/Malamud Award για τα διηγήματά της και είναι μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ το 2005 τιμήθηκε με το γαλλικό βραβείο Femina. Τα μυθιστορήματά της έχουν συγκεντρώσει την αποδοχή των κριτικών και έχουν σημειώσει υψηλές πωλήσεις. Ζει στο Πρίνστον του Νιου Τζέρσι.

naftemporiki.gr

Το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για το 2013 απονεμήθηκε σε μια τριάδα επιστημόνων για την εργασία τους πάνω στο εσωτερικό σύστημα διανομής του κυττάρου, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παράδοση των ζωτικών χημικών ενώσεων στην κατάλληλη διεύθυνση και το σωστό χρόνο.

Πρόκειται για τους Αμερικανούς Randy Schekman και James Rothman από τα πανεπιστήμια Berkeley και Yale αντίστοιχα, και το Γερμανό Thomas Südhof, o οποίος εργάζεται κι αυτός στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Stanford.

Ο καθηγητής Schekman ήταν εκείνος που τη δεκαετία του ’70 μελετώντας κύτταρα μαγιάς ανακάλυψε τα γονίδια που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο κυτταρικό σύστημα μεταφοράς, εντοπίζοντας έναν μηχανισμό που δημιουργούσε κύστες από χημικά εντός του κυττάρου.

O καθηγητής Rothman ανέλαβε τη σκυτάλη τις δεκαετίες του ’80 και ΄90 ερευνώντας κύτταρα θηλαστικών, οπότε και ανακάλυψε τον τρόπο που οι πρωτεΐνες του κυττάρου οδηγούν τις κύστες αυτές μέσα στο κύτταρο, μέσω ενός δικτύου μεμβρανών επιτρέποντάς τους να βρούνε το στόχο τους και να «δέσουν» με αυτόν. 

Τέλος, ο καθηγητής Südhof, έχτισε πάνω στην έρευνα των συναδέλφων του δουλεύοντας με νευρικά κύτταρα. Ανακάλυψε ένα μηχανισμό που στηρίζεται σε νευρικά σήματα μέσω ενώσεων ασβεστίου και επιτρέπει στις κύστες να αδειάζουν τα χημικά τους στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή.

«Μαζί, οι Schekman, Rothman και Südhof άλλαξαν τον τρόπο που βλέπουμε τη μεταφορά κυτταρικών φορτίων σε συγκεκριμένες θέσεις εντός αλλά και εκτός του κυττάρου», ανέφερε η Σουηδική Ακαδημία στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης. «Οι ανακαλύψεις τους εξηγούν ένα μακροχρόνιο αίνιγμα της βιολογίας του κυττάρου και ρίχνουν νέο φως στο πως διαταραχές αυτού του μηχανισμού μπορούν να έχουν επιβλαβείς συνέπειες και να συνεισφέρουν σε νευρολογικές ασθένειες, διαβήτη και άλλες παθήσεις».

Το βραβείο συνοδεύεται και από το σημαντικό ποσό των 8 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 900.000 ευρώ) το οποίο και θα μοιραστούν οι τρεις βιολόγοι. Είναι το πιο βαρύτιμο βραβείο στον κόσμο στην κατηγορία της Ιατρικής και Φυσιολογίας και δίνεται σε επιστήμονες που συμβάλλουν σημαντικά στην κατανόηση του φαινομένου της ζωής αλλά και σε ιατρικές ανακαλύψεις. Την απόφαση πήρε μια επιτροπή 50 καθηγητών η οποίοι εξέτασαν τις φετινές υποψηφιότητες.