11/9 - Δέκα χρόνια μετά

Πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου δεν ήταν μόνο πράξεις τρομοκρατίας, αλλά και μέρος ενός πολιτιστικού πολέμου, μιας σύγκρουσης πολιτισμών.

Τα πολιτιστικά κίνητρα, γράφει ο ολλανδικής καταγωγής βρετανός συγγραφέας Ιαν Μπουρούμα στην «Κοριέρε ντέλα Σέρα», πρόσφεραν στον Μπους απρόσμενους συμμάχους.

Οι αντιδράσεις στην 11η Σεπτεμβρίου και στην υπόθεση Στρος-Καν είναι τελείως διαφορετικού τύπου, με μια εξαίρεση: ακόμη μια φορά, ήλθε στην επιφάνεια μια πολιτιστική σύγκρουση.

Ο,τι κι αν συνέβη ανάμεσα στον πρώην διευθυντή του ΔΝΤ και την καμαριέρα, το γεγονός ότι εκείνος συνελήφθη προκάλεσε σκληρές επικρίσεις στη Γαλλία. Σύμφωνα με μία από αυτές, η σύλληψή του αποκαλύπτει τον αμερικανικό πουριτανισμό. Η σύλληψή του ίσως να ήταν λοιπόν μια πράξη βεντέτας για την προστασία από τη Γαλλία ενός άλλου ανθρώπου που κατηγορείται για βιασμό, του Ρομάν Πολάνσκι. Με άλλα λόγια, η υπόθεση Στρος-Καν εντασσόταν σε μια άλλη πολιτιστική σύγκρουση.

Ενα από τα προβλήματα της πολιτιστικής προσέγγισης είναι ότι χρησιμοποιείται πάντα για να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά των ισχυρών απέναντι στους αδυνάτους. Οι Ταλιμπάν είναι αναμφίβολα πεισμένοι ότι η υποταγή των γυναικών αποτελεί μια πολιτιστική επιταγή και μια θρησκευτική υποχρέωση. Οι αυταρχικοί ηγέτες της Ασίας υποστηρίζουν ότι οι χώρες τους είναι πολιτιστικά ακατάλληλες για τη δημοκρατία.

Ακόμη και στην πιο φιλελεύθερη Δύση, ο πολιτισμός επιστρατεύεται συνήθως υπέρ των ισχυρών. Τόσο ο Πολάνσκι όσο και ο Στρος-Καν ενεπλάκησαν σε σεξουαλικές πράξεις με γυναίκες που ήταν σε κατάσταση τελείως διαφορετική από τη δική τους, τόσο από άποψη ηλικίας όσο και κοινωνικής θέσης. Η κατανόηση των «ανθρώπινων αδυναμιών» τους, έτσι, σημαίνει ουσιαστικά δικαιολόγηση της συμπεριφοράς των ισχυρών απέναντι σε γυναίκες χωρίς καμιά δύναμη.

Οι αυστηροί νόμοι που αφορούν τη σεξουαλική συμπεριφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να αντανακλούν μια πουριτανική κουλτούρα, το πιθανότερο όμως είναι ότι είναι αποτέλεσμα της πολιτιστικής διαφοράς. Σε μια κοινωνία μεταναστών, οι πολίτες ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα παραδόσεων και θρησκευτικών δογμάτων και αντιμετωπίζουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους το σεξ και τον ρόλο των γυναικών. Οι νόμοι είναι έτσι το μοναδικό εργαλείο για τη ρύθμιση της συμπεριφοράς των πολιτών. Δεν μπορεί να περιμένει βέβαια κανείς από τους νόμους να επιλύουν όλες τις πολιτιστικές συγκρούσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, συμβάλλουν στην επίτευξη της ισότητας. Το τέλος των σκλάβων στη Δύση δεν προήλθε από τη μεταμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά από την αλλαγή της βρετανικής νομοθεσίας.

Στην Ιαπωνία, η σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών παρουσιάζεται πολλές φορές ως στοιχείο της ιαπωνικής κουλτούρας. Και τα θύματα πολλές φορές το πιστεύουν. Ολο και περισσότερες γυναίκες στην Ιαπωνία αρχίζουν όμως να αντιδρούν. Δεν απαρνούνται τις παραδόσεις τους ή την κουλτούρα τους: απλώς συμβουλεύονται ένα δικηγόρο. Στην περίπτωσή τους, το πρόβλημα δεν είναι το σεξ ή η επιχείρηση γοητείας, αλλά η κατάχρηση εξουσίας.

Οι μουσουλμάνες που ζουν σε αυταρχικές κοινωνίες, πάλι, δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Και οι άνδρες που θέλουν να τις ελέγχουν θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την κουλτούρα και τις θρησκευτικές παραδόσεις.

Θα ήταν ασφαλώς καλύτερα, οι πολίτες να είναι ίσοι απέναντι στο νόμο. Και οι ισχυροί της Γαλλίας να πάψουν να χρησιμοποιούν τη «λατινική κουλτούρα» ως πρόσχημα για την κακομεταχείριση των κοινωνικά κατωτέρων. Οι λύσεις αυτών των προβλημάτων είναι πολιτικού και νομικού χαρακτήρα. Αυτός είναι και ο λόγος που συνελήφθη ο Ντομινίκ Στρος-Καν.

Πηγή: Corriere della sera, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Δέκα χρόνια. Eνα ανοιγοκλείσιμο των ματιών στην αιώνια πορεία της ιστορίας, αλλά ένα αρκετό διάστημα για να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της πιο μαύρης ημέρας στη σύγχρονη ιστορία της Αμερικής. Yστερα από δέκα χρόνια, μπορούν να δηλωθούν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι. Και στην περίπτωση αυτή, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές είναι χαμένες.

Ο πιο προφανής χαμένος είναι φυσικά ο Οσάμα μπιν Λάντεν. Η οργάνωση που ίδρυσε όχι μόνο αποκεφαλίστηκε, αλλά αποδεκατίστηκε. Κάθε εβδομάδα σκοτώνεται ή συλλαμβάνεται ένας διοικητής της αλ-Κάιντα, καθώς τα έγγραφα που βρέθηκαν στο καταφύγιο του μπιν Λάντεν φαίνεται ότι ήταν αποκαλυπτικά.

Oσο για το όνειρό του να δημιουργηθεί ένα νέο χαλιφάτο που θα εκτείνεται από την Ινδονησία μέχρι την Ισπανία, αυτό είναι σήμερα ακόμη πιο απομακρυσμένο απ’ ό,τι πριν από δέκα χρόνια. Το αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, και η «αραβική άνοιξη».

Τι γίνεται όμως με την άλλη πλευρά; Ναι, οι ηγέτες της Αμερικής μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν υπήρξε δεύτερη μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στο αμερικανικό έδαφος.

Ναι, η συγκεκριμένη οργάνωση που πραγματοποίησε τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον έχει σε μεγάλο βαθμό καταστραφεί.

Oπως επισημαίνει, όμως, ο Ρούπερτ Κόρνουελ στην «Ιντιπέντεντ», χρειάστηκαν στον ισχυρότερο στρατό του πλανήτη σχεδόν δέκα χρόνια για να εντοπίσει και να καταστρέψει ένα συγκεκριμένο στόχο. Την ίδια ώρα, το τρομοκρατικό κίνημα θυμίζει Λερναία Υδρα. Κόβεις ένα κεφάλι στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν ή την Υεμένη, και ξεπετιούνται άλλα αλλού. Ο απολογισμός αυτών των δέκα ετών είναι ότι έγιναν λάθη, χάθηκαν ευκαιρίες.

Μετά την 11/9, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια πρωτοφανή υποστήριξη σε όλο τον κόσμο. «Είμαστε όλοι Αμερικανοί!», διακήρυξε η «Μοντ» σε ένα αξέχαστο πρωτοσέλιδο. Μέσα σε δύο χρόνια, όμως, αυτή η υποστήριξη εξαφανίστηκε. Ο Τζόρτζ Μπους και ο Ντικ Τσέινι έγιναν μισητοί σε όλο τον αραβικό κόσμο, και πέρα απ' αυτόν. Ο Μπαράκ Ομπάμα διόρθωσε αρκετά πράγματα, αλλά στις ισλαμικές χώρες η εικόνα της Αμερικής εξακολουθεί να είναι αρνητική. Κι αυτό, παρόλο που στην επίθεση εναντίον της Λιβύης κράτησε ένα δευτερεύοντα ρόλο.

Η Αμερική είναι πάντα παγιδευμένη σε δύο πολέμους, που ήταν αποτέλεσμα της 11ης Σεπτεμβρίου. Η εισβολή του 2001 στο Αφγανιστάν ήταν δικαιολογημένη, αν και ο μπιν Λάντεν και οι συνεργάτες του θα έπρεπε να έχουν εξουδετερωθεί μέσα σε λίγους μήνες στην Τόρα Μπόρα. Γιατί χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος; Η απάντηση βρίσκεται στο άλλο μεγάλο λάθος της κυβέρνησης Μπους, ίσως το μεγαλύτερο λάθος που έχει γίνει ποτέ στην αμερικανική εξωτερική πολιτική: τον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, που το μόνο που κατάφερε ήταν να ενισχύσει τη θέση του Ιράν.

Σύμφωνα με μια εκτίμηση, οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν θα κοστίσουν συνολικά 4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Και το ποσό αυτό δεν καλύφθηκε με αύξηση των φόρων, όπως συμβαίνει συνήθως στους πολέμους, αλλά με δανεισμό. Με την έννοια αυτή, η 11η Σεπτεμβρίου συνέβαλε καταλυτικά στη σημερινή οικονομική κρίση, δένοντας τα χέρια του Ομπάμα.

Ο δανεισμός αυτός συνεχίζεται. Η Αμερική βρίσκεται ακόμη στο Ιράκ και ίσως να μείνει εκεί για δεκαετίες. Το ίδιο συμβαίνει στο Αφγανιστάν, παρόλο που ο θάνατος του μπιν Λάντεν και η διασπορά της αλ Κάιντα σε άλλες χώρες καθιστούν αδιανόητη την παραμονή δεκάδων χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών στη χώρα αυτή. Ο περασμένος Αύγουστος ήταν ο φονικότερος για τις αμερικανικές δυνάμεις από την αρχή του πολέμου.

Η Αμερική διέπραξε δύο ακόμη σφάλματα, σημειώνει ο βρετανός αρθρογράφος. Το ένα ήταν ο «παγκόσμιος πόλεμος κατά του τρόμου», που οδήγησε στα βασανιστήρια, το Αμπού Γκράιμπ, τις πτήσεις της CIA, το Γκουαντάναμο, την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το άλλο ήταν η άρνηση της Αμερικής να παραδεχθεί ότι μερικοί από τους βασικούς της συμμάχους στον πόλεμο αυτό, όπως το Πακιστάν και η Σαουδική Αραβία, ήταν στην πραγματικότητα συνένοχοι.

Αντί ο πρόεδρος Μπους να επιδιώξει τη μείωση της εξάρτησης της χώρας του από το εισαγόμενο πετρέλαιο, πέταξε το σύνθημα: «Οποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας». Στο μεταξύ, ο πραγματικός κόσμος προχωρούσε. Η Κίνα αναπτυσσόταν. Και η οικονομική κρίση βάθαινε. Η 11η Σεπτεμβρίου δεν είναι η αιτία της αμερικανικής παρακμής. Σηματοδοτεί όμως την έναρξή της.

Independent, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Από το Σάββατο το πρωί ξεκινούν οι εκδηλώσεις στη μνήμη των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, καθώς την Κυριακή συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, ενώ η «αξιόπιστη» αλλά «ανεπιβεβαίωτη» τρομοκρατική απειλή πλανάται πάνω από τη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον.

Σήμερα στις 21:30 ώρα Ελλάδος (12:30 τοπική ώρα) ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόρτζ Μπους, ο νυν αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ θα παραστούν στα εγκαίνια μνημείου στο Σάνκσβιλ της Πενσιλβάνια, το οποίο έχει ανεγερθεί στο σημείο όπου συνετρίβη η πτήση 93.

Λίγο αργότερα, στη Νέα Υόρκη, οι πυροσβέστες θα τιμήσουν τη μνήμη των 343 συναδέλφων τους που έχασαν την ζωή τους μέσα στα συντρίμμια του Παγκόσμιου Εμπορικού Κέντρου.

Η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας Τζάνετ Ναπολιτάνο θα παραστεί στην τρίωρη τελετή στον καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου, ο οποίος βρίσκεται περίπου εκατό μέτρα από το «Σημείο Μηδέν».

Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος θα επισκεφθεί αύριο Κυριακή τις τρεις περιοχές όπου συνετρίβησαν τα τέσσερα αεροσκάφη, επέλεξε το Σάββατο να παραμείνει στην Ουάσιγκτον, όπου θα συμμετάσχει μαζί με τη σύζυγό του Μισέλ, σε μία εθελοντική δραστηριότητα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ