Του Σάββα Καλεντερίδη
Ο βετεράνος αρθρογράφος Φεχμί Κορού, που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν ιδεολογικός συνοδοιπόρος του Ερντογάν και του ΑΚΡ, στο τελευταίο του άρθρο θίγει το θέμα της οικονομικής κατάστασης στην Τουρκία και το κατά πόσον αυτή επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής της πολιτικής.
Δεδομένης της εμπειρίας και της προϊστορίας του αρθρογράφου, έχει σημασία να διαβάσουμε ολόκληρο το άρθρο του, η μετάφραση του οποίου ακολουθεί:
Τίτλος άρθρου: Μπορούν οι κυβερνήσεις που δεν μπορούν να γεμίσουν το στομάχι των πολιτών τους να ακολουθήσουν δυναμικές πολιτικές;
Η τουρκική δεξιά με όλες της τις αποχρώσεις είχε αντιδράσει στους αριστερούς καλλιτέχνες που ανέβασαν στη χώρα μας τη φιλόδοξη θεατρική παράσταση «Χόρτασε πρώτα, μετά ηθικοί κανόνες» που εξέφρασε ο ανατολικογερμανός κομμουνιστής θεατρικός συγγραφέας Μπέρτολντ Μπρεχτ (1898-1956).
Το Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας (Milli Selamet Partisi) απαιτούσε ψήφους από το έθνος με το σύνθημα «Πρώτα η ηθική και η πνευματικότητα» που διατύπωσε ο αρχηγός του, Νετζμετίν Ερμπακάν.
Σήμερα η χώρα μας αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Στη χώρα μας, όπου ένα καρβέλι ψωμί είναι 5 TL, 1 λίτρο βενζίνης είναι 30 TL και ο επίσημος πληθωρισμός, με βάση την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (TUIK) είναι 75%, το κόστος ζωής επηρεάζει τους πάντες. Γι' αυτό ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έκανε αύξηση 40% στον μισθό του προέδρου… [Μπορούμε να περιμένουμε την ίδια αύξηση στον κατώτατο μισθό, στους μισθούς των εργαζομένων και των συνταξιούχων τον Ιούλιο.]
Αυτά που συμβαίνουν στην οικονομία, εκτοπίζουν το θέμα της ηθικής και το βγάζουν εκτός ατζέντας.
Καθώς μιλάμε λιγότερο για το θέμα της ηθικής, ακόμα και όταν το κάνουμε, προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στον τομέα αυτό, με βάση το τι συμβαίνει στην οικονομία.
Κατά μία έννοια, επιβεβαιώνεται ο Μπρεχτ.
Δυστυχώς, η οικονομική κατάσταση δεν επηρεάζει μόνο ένα άυλο πεδίο όπως η «ηθική», έχει αντίκτυπο σχεδόν σε κάθε κοινωνικό και πολιτικό θέμα.
Ακόμη και σε έναν τομέα με στενά συγκεκριμένα όρια, όπως η εξωτερική πολιτική…
Μπορεί να γεμίσει κανείς τις σελίδες ενός ολόκληρου βιβλίου με τις κατηγορίες που έχουν εκτοξευθεί μέχρι πριν λίγους μήνες από τα στόματα Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων εναντίον του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Δικαιολογημένη οργή προκάλεσε η δολοφονία του δημοσιογράφου Τζεμάλ Κασόγκι, Σαουδάραβα πολίτη, στο γενικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης, από μια πολυμελή ομάδα εκτελεστών που ταξίδεψαν για το λόγο αυτό από το Ριάντ.
Η επιλογή της Τουρκίας ως τόπου δολοφονίας ήταν ο λόγος που αύξησε αυτή την οργή των κυβερνητικών αξιωματούχων.
Ακούσαμε από το στόμα των ίδιων εκπροσώπων της τουρκικής κυβέρνησης ότι οι κατηγορούμενοι για τη δολοφονία ήταν πρόσωπα του στενού κύκλου του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν
Ήταν επίσης οι εκπρόσωποι της τουρκικής κυβέρνησης που όχι μόνο μοιράστηκαν τις λεπτομέρειες της δολοφονίας με το τουρκικό κοινό με όλη τους τη γύμνια, αλλά ανακοίνωσαν σε όλο τον κόσμο με λεπτομέρειες της βάρβαρης εκτέλεσης, στοιχεία τα οποία θεωρούσαν ότι θα μείνουν μυστικά εκείνοι που διέταξαν το έγκλημα εναντίον του Κασόγκι.
Μετά από πίεση και προτροπή της Τουρκίας τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) έστειλαν αρμόδιο δικηγόρο στη χώρα μας για να ερευνήσει το θέμα. Ήταν επίσης κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκείνοι που παρείχαν όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν στην τρομερά ενοχοποιητική έκθεση του εκπροσώπου του ΟΗΕ.
Η δολοφονία του Κασόγκι ήταν επίσης στην ημερήσια διάταξη στις ΗΠΑ, καθώς ο δολοφονηθείς δημοσιογράφος ήταν αρθρογράφος της Washington Post και η έκθεση που ετοίμασε η CIA επηρέασε ακόμη και τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε ο ίδιος τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία στα χέρια του, και αισθάνθηκε την ανάγκη ότι έπρεπε να αποστασιοποιηθεί. Ο Τζο Μπάιντεν, που ανέλαβε την εξουσία από τον Τραμπ, διατηρεί την ίδια πολιτική αποστασιοποίησης από τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Η αντίδραση της κοινής γνώμης των ΗΠΑ ανάγκασε τον Μπάιντεν να κάνει βήμα πίσω, όταν έγινε γνωστό ότι σχεδίαζε να επισκεφθεί πρόσφατα το Ριάντ για να ζητήσει βοήθεια από τη Σαουδική Αραβία, μετά την αύξηση των τιμών του πετρελαίου.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έρχεται τις 22 Ιουνίου στην Άγκυρα και σύμφωνα με το προσχέδιο του προγράμματος για την επίσκεψή του θα φιλοξενηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο (Külliye).
Ο διάδοχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, ο οποίος είχε κατηγορηθεί από την κυβέρνηση Ερντογάν ότι ήταν ο «χρηματοδότης της προδοτικής απόπειρας πραξικοπήματος» της 15 Ιουλίου 2016, φιλοξενήθηκε κι αυτός στο Προεδρικό Μέγαρο πριν από έξι μήνες. [Μετά το θάνατο του Προέδρου των ΗΑΕ, Σεΐχη Χαλίφα μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν τον περασμένο μήνα, τον διαδέχθηκε στο θρόνο του. Με άλλα λόγια, ο Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, ο οποίος έγινε δεκτός με τιμητικές βολές πυροβολικού στη χώρα μας, είναι πλέον Πρόεδρος των ΗΑΕ…]
Γιατί η Τουρκία προτίμησε να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τα ΗΑΕ, τα οποία ανακηρύχθηκαν η πιο σημαντική «ξένη δύναμη» πίσω από την προδοτική απόπειρα πραξικοπήματος που απορρύθμισε την πορεία της Τουρκίας;
Υπάρχει μόνο ένας λόγος για αυτό: Οικονομία…
Οι παλιές κατηγορίες ξεχάστηκαν για χάρη της οικονομικής συνεισφοράς και πιθανών επενδύσεων που θα γίνουν στην Τουρκία από αυτήν την πλούσια χώρα. [Δεν γνωρίζουμε ακριβώς αν αυτή η συνεισφορά ήρθε ή όχι και ποια ήταν τα αποτελέσματα των συζητήσεων με επενδυτές από τα ΗΑΕ.]
Τώρα ήλθε η σειρά των παγωμένων σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία να αναθερμανθούν.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν πήγε στο Ριάντ στα τέλη Απριλίου και συναντήθηκε με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εκεί.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επισκέπτεται την Άγκυρα τις 22 Ιουνίου και γίνεται δεκτός από τον Πρόεδρο Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, που μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν στόχος εξαιρετικά σκληρών δηλώσεων, θα συζητήσει την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων με τον Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος ήταν αυτός που του είχε απευθύνει αυτές τις σκληρές δηλώσεις.
Γιατί συνέβη αυτή η εντυπωσιακή αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας;
Λόγω της κατάστασης της οικονομίας, φυσικά…
Επειδή περιμένουμε οικονομική βοήθεια και επενδύσεις από τη Σαουδική Αραβία, που αναμένεται να ανακουφίσουν τη χώρα μας -φυσικά την κυβέρνηση- γι' αυτόν τον λόγο γίνονται προσπάθειες να επιδιορθωθούν οι σχέσεις που επιδεινώθηκαν με τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι και να ξεχαστούν οι αρνητικές δηλώσεις που είχαν γίνει εναντίον του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Θα είναι δυνατόν να ξεχαστούν εκείνες οι δηλώσεις;
Αναζήτησαν την απάντηση στο ερώτημά μου στις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, τις οποίες ξεφυλλίζω κάθε πρωί.
Βρήκα την απάντηση που ζητούσα.
Τη βρήκα στη στήλη με τίτλο «Η Τουρκία θα ξαναγεννηθεί το 2023».
Ας διαβάσουμε τι λέει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα:
«Μια συμφωνία SWAP τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα υπογραφεί με τον διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν, ο οποίος θα έρθει αύριο στην Άγκυρα. Επιπλέον, θα ληφθούν επενδυτικές αποφάσεις στους τομείς της υγείας, της ενέργειας, της ασφάλειας των τροφίμων, των γεωργικών τεχνολογιών, της αμυντικής βιομηχανίας, των οικονομικών, του εμπορίου, του τουρισμού, των εργολαβιών και των ακινήτων. Η τουρκική λίρα θα σημειώσει κέρδη και θα ανατιμηθεί».
Η εφημερίδα στην οποία δημοσιεύτηκαν αυτές οι γραμμές ήταν γεμάτη ειδήσεις και άρθρα που κατηγορούσαν τη Σαουδική Αραβία και ειδικά τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν με τον πιο αυστηρό τρόπο μετά τη δολοφονία του Κασόγκι.
Για παράδειγμα, το άρθρο με τίτλο: «Έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών: Η δολοφονία του Κασόγκι είναι έργο του μπιν Σαλμάν»...
Τέλος πάντων. Αυτά ειπώθηκαν τότε και μένουν εκεί.
Όταν ακούστηκαν για πρώτη φορά από το στόμα πολιτικού οι λέξεις «Το χθες είναι χθες και το σήμερα είναι σήμερα», εκείνοι που του έδωσαν την πιο σκληρή απάντηση ήταν αυτοί που ύψωσαν τη σημαία του «Πρώτα η ηθική και η πνευματικότητα».
Υποθέτω ότι η οικονομία έχει τη δύναμη να αλλάξει ακόμα και τις συνήθειες των κυβερνώντων.
