Περίπου εννιάμισι χρόνια από την εκτόξευσή του από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο New Horizons («Νέοι Ορίζοντες») της NASA έχει καταφέρει να δικαιολογήσει και με το παραπάνω το όνομα που διάλεξε γι’ αυτό η αμερικανική διαστημική υπηρεσία.
Στα μέσα Ιουλίου, το σκάφος «επισκέφθηκε» τον Πλούτωνα και τους δορυφόρους του πλανήτη-νάνου, όπως ήταν ο κύριος σκοπός της αποστολής του, εξασφαλίζοντας πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες. Έτσι, οι ανακαλύψεις του ανοίγουν όντως νέους ορίζοντες για τους αστρονόμους, στην προσπάθειά τους να «ξεκλειδώσουν» μυστικά που αφορούν τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του ηλιακού συστήματος, όπου κατοικούν τα συγκεκριμένα ουράνια σώματα.
Παρόλο που θα χρειασθούν 16 μήνες ακόμη ώστε να στείλει στη Γη όλες τις μετρήσεις και εικόνες που συνέλεξε, τα δεδομένα που έχουν φτάσει ήδη στα χέρια των επιστημόνων αρκούν για να χαρακτηρίσουν την αποστολή κάτι παραπάνω από επιτυχημένη.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις στο σάιτ Phys.org του Μάικλ Σάμερς, καθηγητή πλανητικών επιστημών στο αμερικανικό πανεπιστήμιο και μέλους της επιστημονικής ομάδας της αποστολής, ο οποίος αναφέρει πως τα έως σήμερα επιτεύγματα του διαστημόπλοιου έχουν ξεπεράσει όλες τις προσδοκίες.
«Οι πληροφορίες που έχουμε λάβει μέχρι σήμερα από το New Horizons μάς έχουν αποκαλύψει μια εντελώς καινούρια εικόνα για την ιστορία του Πλούτωνα, την εξέλιξή του, και τον τρόπο που επιδρά η ατμόσφαιρα με την επιφάνειά του», σημειώνει ο επιστήμονας.
«Οι εικόνες του Πλούτωνα και τον δορυφόρο του Χάροντα επιφύλασσαν εντυπωσιακές εκπλήξεις. Το πιο σημαντικό είναι πως μας έθεσαν νέα ερωτηματικά για τον τρόπο που εξελίσσονται τα μικρά σώματα στο εξώτερο ηλιακό σύστημα».
Όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, οι παγωμένοι πλανήτες-νάνοι όπως ο Πλούτωνας είναι «απολιθώματα» του λιακού συστήματος, ηλικίας πάνω από τεσσάρων δισεκατομμυρίων ετών. Επειδή έπαιξαν βασικό ρόλο στη δημιουργία των πλανητών του εξώτερου ηλιακού συστήματος, μπορούν να αποκαλύψουν άγνωστες έως σήμερα λεπτομέρειες αυτής της διαδικασίας.
Μία από τις πιο αινιγματικές ανακαλύψεις του New Horizons στον Πλούτωνα ήταν η παρουσία αέριου αζώτου, το οποίο εντοπίζεται σε μεγάλες ποσότητες τόσο στην επιφάνεια όσο και στην ατμόσφαιρα του πλανήτη-νάνου. Λόγω της μικρής μάζας του Πλούτωνα, κάθε ώρα θα πρέπει χιλιάδες τόνου αζώτου να διαφεύγουν από την ατμόσφαιρά του στο διάστημα. Επομένως από πού προέρχονται αυτά τα αποθέματα του αερίου;
«Πρόκειται για ένα σημαντικό ερώτημα που ήδη μας απασχολεί στην επιστημονική ομάδα της αποστολής», επισημαίνει ο Σάμερς. Σύμφωνα με τον Άλαν Στερν, επίσης πλανητικό επιστήμονα και επικεφαλής της ομάδας, το πιο πιθανό σενάριο είναι πως το άζωτο που χάνεται αναπληρώνεται από το υπέδαφος, το οποίο ενδεχομένως αναδύεται μέσα από «κρυοηφαίστεια» ή πίδακες.
Στην πραγματικότητα, ο εντοπισμός του αζώτου συγκαταλέγεται σε μία σειρά από πληροφορίες από το New Horizons, οι οποίες είναι τόσο σημαντικές που οι επιστήμονες δεν μπορούν να επιλέξουν ποιο είναι το πιο σημαντικό εύρημα.
«Είναι αδύνατον να επιλέξω μόνο μία ανακάλυψη. Σίγουρα πάντως από τις βασικότερες είναι ο τεράστιος παγετώνας που εντοπίσθηκε στον ισημερινό του Πλούτωνα, και ο οποίος πιθανότατα αποτελείται από παγωμένο άζωτο, μεθάνιο και άλλες χημικές ενώσεις», σημειώνει ο Σάμερς.
Για τον επιστήμονα, μία ακόμη έκπληξη που επιφύλασσε το διαστημόπλοιο ήταν ότι στο ανάγλυφο τόσο του Πλούτωνα όσο και του Χάροντα σπανίζουν οι κρατήρες από συγκρούσεις αστεροειδών. Κάτι που σημαίνει πως η επιφάνεια του νάνου-πλανήτη και του δορυφόρου του εξομαλύνθηκαν σχετικά πρόσφατα από κάποια γεωλογική διεργασία.
Μετά τη διέλευση από τον Πλούτωνα και τους δορυφόρους του, στις 14 Ιουλίου, το New Horizons θα μελετήσει κάποια από τα σώματα που βρίσκονται στη ζώνη Κόιπερ – μια περιοχή που φιλοξενεί περίπου 100.000 διαστημικούς βράχους. Ακόμη δεν έχουν επιλεγεί οι προορισμοί του.
