Σε ορισμένες περιοχές του σύμπαντος, η «παραγωγή» καινούριων αστέρων εξελίσσεται παράλληλα με τον σχηματισμό περίπλοκων οργανικών μορίων όπως το φορμαμίδιο, μια χημική ένωση από την οποία μπορούν να συντεθούν σάκχαρα, αμινοξέα, ακόμη και νουκλεϊκά οξέα, τα οποία είναι απαραίτητα για τους ζωντανούς οργανισμούς. Αυτό ανακάλυψε μια διεθνής ομάδα αστροφυσικών από αρκετές χώρες, ανάμεσά τους από την Ισπανία και την Ιαπωνία, οι οποίοι ανίχνευσαν το συγκεκριμένο βιομόριο σε πέντε πρωτοαστέρες.
Μία από τις μεγαλύτερες επιστημονικές προκλήσεις αφορά την προέλευση της ζωής και των μορίων από τα οποία αυτή γεννήθηκε. Σε αυτό το πλαίσιο, το φορμαμίδιο είναι ένας ιδανικός υποψήφιος για την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, καθώς περιέχει τα τέσσερα βασικά χημικά στοιχεία γι’ αυτό τον σκοπό (άζωτο, υδρογόνο, άνθρακα και οξυγόνο) και μπορεί να αποτελέσει «πρώτη ύλη» για τη σύνθεση αμινοξέων, υδατανθράκων, νουκλεϊκών οξέων και άλλων βασικών συστατικών κάθε είδους οργανισμού.
Οι επιστήμονες αναζήτησαν αν υπάρχουν ίχνη φορμαμιδίου σε δέκα περιοχές «παραγωγής» νέων άστρων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η περίπλοκη οργανική ένωση εντοπίζεται σε πέντε από αυτές.
«Εντοπίσαμε φορμαμίδιο σε πέντε πρωτοαστέρες, κάτι που αποδεικνύει πως αυτή η ένωση είναι σχετικά άφθονη στα νέφη μορίων και δημιουργείται στα πρώτα στάδια σχηματισμού ενός άστρου και του αντίστοιχου πλανητικού συστήματος», αναφέρει η ερευνήτρια από το πανεπιστήμιο του Τόκιο, Άννα-Λόπεζ Σεπούλκρε, στο σάιτ του ιδρύματος.
Οι υπόλοιποι πέντε πρωτοαστέρες, στους οποίους δεν εντοπίστηκε η οργανική ένωση, είναι λιγότερο εξελιγμένοι και με μικρότερη θερμοκρασία, «γεγονός που αποδεικνύει ότι χρειάζεται μία ελάχιστη θερμοκρασία για να αρχίσει να σχηματίζεται η οργανική ένωση στο νέφος μορίων», προσθέτει η ερευνήτρια.
Η μελέτη της επιστημονικής ομάδας δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society και δίνει επίσης στοιχεία για τις συνθήκες σχηματισμού του φορμαμίδιου διαστρικά περιβάλλοντα. «Υποστηρίζουμε ότι η ένωση συντίθεται στην επιφάνεια των κόκκων σκόνης στα νέφη, από ισοκυανικό οξύ», προσθέτει η αστροφυσικός.
«Το φορμαμίδιο που δημιουργείται με αυτό τον τρόπο παραμένει προσκολλημένο στους κόκκους, μέχρι η θερμοκρασία να αγγίξει μία τιμή κατωφλίου (δηλαδή μέχρι να εξελιχθεί ο πρωτοαστέρας) για να προκληθεί εξάχνωση. Αυτή τη φάση μπορούμε να εντοπίσουμε με τα ραδιοτηλεσκόπια».
Για την έρευνά τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα τηλεσκόπιο 30 μέτρων του Ινστιτούτου IRAM στη Σιέρα Νεβάδα. Πάντως, το φορμαμίδιο δεν είναι η μόνη πιθανή «πρώτη ύλη» για τον σχηματισμό ζωής που φαίνεται πως αφθονεί στο σύμπαν.
Πριν από μερικές εβδομάδες, σε άρθρο τους στο περιοδικό Nature, μία άλλη ερευνητική ομάδα ανίχνευσε την οργανική ένωση μεθυλοκυανίδιο γύρω από τον MWC 480, που βρίσκεται επίσης στο στάδιο πρωτοαστέρα.
«Οι δύο μελέτες δείχνουν από κοινού πως τα περίπλοκα οργανικά μόρια “επιβιώνουν” μέχρι τα τελευταία στάδια εξέλιξης ενός αστέρα, ενώ και στη συνέχεια συνεχίζει η σύνθεσή τους», καταλήγει η ερευνήτρια.
