Η πρώτη παρουσίαση της υποψηφιότητας του απολιθωμένου δάσους Λέσβου για ένταξη στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco πραγματοποιήθηκε από τον Καθηγητή Νίκο Ζούρο, διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας απολιθωμένου δάσους Λέσβου.
Αρχικά, παρουσιάσθηκε από τον κ. Ζούρο η διακήρυξη της Unesco για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς από το γενικό συνέδριο της Unesco, το 1972. Ακολούθως, αναφέρθηκε στα κριτήρια που θα πρέπει να πληροί ένα μνημείο προκειμένου να ενταχθεί στα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Αναφορά στα 17 ελληνικά μνημεία
Μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό παρουσίασε στους συμμετέχοντες σημαντικά και ιδιαίτερα γνωστά μνημεία από όλο τον κόσμο που περιλαμβάνονται στη λίστα των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, όπως το ηφαίστειο της Αίτνας, το Grand Canyon, το ηφαίστειο Φούτζι, κ.ά.. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα 17 ελληνικά μνημεία που έχουν ενταχθεί στα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς, όπως η Ακρόπολη των Αθηνών, τα Μετέωρα, η Ολυμπία τα βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης, οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας κ.ά..
Μοναδικό μνημείο σε παγκόσμιο επίπεδο
Άποψη του πάρκου του απολιθωμένου δάσους.
Στη συνέχεια της διάλεξης παρουσιάσθηκαν τα στοιχεία που καθιστούν το απολιθωμένο δάσος μοναδικό μνημείο σε παγκόσμιο επίπεδο και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να είναι υποψήφιο για ένταξη στον Κατάλογο των μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Επίσης, αναφέρθηκε αναλυτικά το ιστορικό προστασίας και ανάδειξής του, στην προστατευόμενη περιοχή που αποτελεί έναν μοναδικό χώρο στον οποίο έχει καταγραφεί η γεωλογική εξέλιξη του Αιγαίου τα τελευταία 30 εκατομμύρια χρόνια και στοιχεία που την καθιστούν μοναδική παγκοσμίως αλλά και τις δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί από το Μουσείο για την ανάδειξη και προστασία του μνημείου.
Ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο
Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο (το άλλο είναι το Εθνικό πάρκο απολιθωμένου δάσους στην Αριζόνα). Απολιθωμένοι κορμοί βρίσκονται διάσπαρτοι σε μία έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων που περικλείεται από τους οικισμούς Σίγρι, Ερεσό και Άντισσα στη δυτική Λέσβο. Μεμονωμένα απολιθώματα βρίσκονται και σε πολλά άλλα μέρη του νησιού, συμπεριλαμβανομένων των χωριών Μόλυβος, Πολιχνίτος, Πλωμάρι και Άκρασι. Μουσείο φυσικής ιστορίας απολιθωμένου δάσους Λέσβου.
Ο σχηματισμός του απολιθωμένου δάσους σχετίζεται με την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στη Λέσβο κατά το τέλος του Ολιγοκαίνου μέχρι το μέσο Μειόκαινο, περίπου πριν 20 εκατομμύρια χρόνια. Η δραστηριότητα αυτή δημιούργησε, εκτός από λάβα, πυροκλαστικά υλικά και ηφαιστειακή σποδό (στάχτη), με συνέπεια την κάλυψη της χλωρίδας στην περιοχή, και μάλιστα σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα. Η κάλυψη αυτή είχε ως συνέπεια την απομόνωση των οργανικών υλικών της χλωρίδας από την ατμόσφαιρα.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ακολουθήθηκε από τη δημιουργία υδροθερμικών διαλυμάτων, πλούσιων σε διοξείδιο του πυριτίου. Τα διαλύματα αυτά εμπότισαν τη σποδό που είχε καλύψει τους κορμούς των δένδρων, σηματοδοτώντας την έναρξη της απολίθωσής τους, καθώς η οργανική ύλη των κορμών σταδιακά αντικαταστάθηκε από το διοξείδιο του πυριτίου. Η διαγένεση, όπως ονομάζεται αυτή η διαδικασία, έγινε υπό σχεδόν ιδανικές συνθήκες. Το υλικό απολίθωσης είναι οπάλιος (μοναδικό απολιθωμένο δάσος από αυτό το υλικό παγκοσμίως), ενώ τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των κορμών, όπως οι ετήσιοι δακτύλιοι, οι ανωμαλίες του εξωτερικού φλοιού κτλ. είναι διατηρημένα σε άριστη κατάσταση.
Διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1985
Έχει υποδειχθεί ως προστατευμένο φυσικό μνημείο. Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου είναι διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1985, σύμφωνα με το ΦΕΚ 160/Α/1985. Το 1987 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ανασκαφές στο πάρκο του απολιθωμένου δάσους Λέσβου, το πρώτο πάρκο που δημιουργήθηκε, ενώ από το 1997 πραγματοποιούνται συστηματικές ανασκαφές από το Μουσείο φυσικής ιστορίας απολιθωμένου δάσους Λέσβου. Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1994 στο Σίγρι και έχει ως σκοπό την μελέτη, ανάδειξη και προστασία του απολιθωμένου δάσους. Από το 2000, το Μουσείο είναι ιδρυτικό μέλος του δικτύου Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και το 2004 εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της Unesco. Το 2012, ύστερα από σχετική εισήγηση, η περιοχή του προστατευόμενου γεωπάρκου επεκτάθηκε ώστε να περιλαμβάνει όλο το νησί της Λέσβου. naftemporiki.gr
