Επιστήμονες από δύο ανεξάρτητα πειράματα που λαμβάνουν χώρα στις δύο απέναντι πλευρές του Ειρηνικού Ωκεανού, συνειδητοποιώντας πως ο απώτερος στόχος της γνώσης είναι σημαντικότερος από το ποια ομάδα θα καρπωθεί μια μεγάλη ανακάλυψη, αποφάσισαν να συνεργαστούν ώστε να επισπευσθεί η ώρα που θα μάθουμε γιατί η ύλη έχει επικρατήσει της αντιύλης στο Σύμπαν.
Πρόκειται για τα πειράματα BaBar από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ και το πείραμα Belle από την Ιαπωνία, το καθένα από τα οποία απασχολεί αρκετές εκατοντάδες επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Οι δύο ερευνητικές ομάδες συνεργάστηκαν επί έξι χρόνια, προκειμένου να παράγουν μια ογκωδέστατη μελέτη 900 σελίδων που ονομάζουν Physics of the B Factories.
Τα δύο πειράματα σχεδιάστηκαν για να μελετήσουν το ίδιο φαινόμενο: την παραβίαση της συμμετρίας φορτίου και ισοτιμίας (CP violation), το οποίο θεωρείται πως είναι το κλειδί που μπορεί να εξηγήσει την επικράτηση της ύλης έναντι της αντιύλης στο Σύμπαν.
Η αντιύλη ανακαλύφθηκε θεωρητικά από το βρετανό φυσικό Πολ Ντιράκ, ο οποίος το 1928 παρατήρησε πως υπήρχε μία ακόμη μαθηματικά αποδεκτή λύση στη εξίσωση που περιέγραφε τα ηλεκτρόνια όντας ο πρώτος που έκανε λόγο για τα 'αντιηλεκτρόνια'. Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα ποζιτρόνια, όπως ονομάζονται πλέον τα αντισωματίδια των ηλεκτρονίων, ανακαλύφθηκαν και πειραματικά από τον Καρλ Άντερσον.
Πλέον γνωρίζουμε με βεβαιότητα πως κάθε σωματίδιο έχει το δικό του αντισωματίδιο, το οποίο έχει ακριβώς τις ίδιες ιδιότητες αλλά αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο. Όταν μάλιστα ένα σωματίδιο ύλης και αντιύλης συγκρουστούν, εξαϋλώνονται παράγοντας μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Ενώ όμως οι νόμοι της φυσικής δε δείχνουν κάποια προτίμηση είτε προς την πλευρά της ύλης, είτε της αντιύλης, στο Σύμπαν παρατηρούμε μόνο τη συνήθη ύλη, μια παρατήρηση που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης επιστήμης.
Το BaBar και το Belle ήταν από μόνα τους επιτυχημένα πειράματα που συντέλεσαν στη βαθύτερη κατανόηση του φαινομένου της ασυμμετρίας ύλης και αντιύλης. Απέδειξαν και πειραματικά μάλιστα μια συγκεκριμένη κατηγορία διασπάσεων, η οποία οδήγησε στην απονομή του βραβείου Νόμπελ Φυσικής για το 2008. Ωστόσο κανένα από τα δύο πειράματα δεν κατόρθωσε να φθάσει στην τελική διευθέτηση του ζητήματος, κάτι που οδήγησε σταδιακά και στην ανάγκη καταγραφής της συλλογικής προόδου που είχαν επιτύχει, προκειμένου να καθοδηγήσουν την έρευνα των επόμενων δεκαετιών.
To έργο που παράχθηκε με τη σύμπραξη των δύο πειραμάτων θεωρείται πως είναι μεγάλης συμβολικής αλλά και πρακτικής σημασίας, αφού σηματοδοτεί ένα νέο είδος συνεργασίας, όχι με σκοπό τη δημοσίευση αλλά με γνώμονα την εκπαίδευση των επόμενων γενεών των πειραματιστών.
