Την πρότασή του τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής σχετικά με την υπόθεση των υποβρυχίων κατέθεσε στη Βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η αξιωματική αντιπολίτευση ζητεί συγκεκριμένα να διερευνηθούν «τα γεγονότα που σχετίζονται με την επιζήμια παραχώρηση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά σε ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα, με τις επιζήμιες για τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ συμβάσεις Β12/00 και Β21/02, με την επιζήμια για τα Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε. κατάρτιση και υλοποίηση της Εκτελεστικής Συμφωνίας ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο, τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ, την Howaldtswerke-Deutsche Werft (HDW), την ThyssenKrupp Marine Systems AG και την Abu Dhabi Mar LLC (ADM), η οποία κυρώθηκε με το Νόμο 3885/2010 ‘Κύρωση των Συμβάσεων που αφορούν το μέλλον των Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ’, και τέλος με την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας καθώς και τα προγράμματα των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού».
Όπως επισημαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ η έρευνα πρέπει να εστιαστεί σε 13 σημεία:
«1. Το ελληνικό δημόσιο διατήρησε σταθερή προτίμηση στα υποβρύχια της HDW, τα οποία η Ελλάδα παραγγέλνει πριν από οποιαδήποτε άλλη χώρα για τους γνωστούς πλέον λόγους. Εκ του αποτελέσματος, είναι σήμερα σαφές ότι η ιδιότυπη αυτή «αποκλειστικότητα» της γερμανικής εταιρείας που συνεχίσθηκε και μετά το 2010 δεν ευνόησε το δημόσιο συμφέρον. Για το λόγο αυτό, με σκοπό τη βελτιστοποίηση και τη θεσμική θωράκιση της λήψης αποφάσεων σε ζητήματα προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού, είναι απαραίτητο να διερευνηθούν σε βάθος η διαδικασία, τα κριτήρια και τα συλλογικά όργανα, που «έδεσαν» για δεκαετίες το Ελληνικό Δημόσιο σε συγκεκριμένους προμηθευτές πίσω από τους οποίους κρύβονται αθέμιτες πρακτικές.
2. Η Ελλάδα δεν αποτέλεσε το μοναδικό θύμα των αθέμιτων πρακτικών της HDW. Ενδεικτικά και μόνον αναφέρεται ότι η γερμανική εταιρεία από το 1987 έως το 2005 μπήκε στην «μαύρη λίστα» του ινδικού πολεμικού ναυτικού για «μίζες» και το 2011 ξεκίνησε έρευνα σε βάρος της και πάλι για «μίζες» σχετικά με την πώληση υποβρυχίων στην Νότιο Κορέα. Στην 17/1/2013, κατά την διάρκεια ομιλίας του στην Ολομέλεια της Βουλής ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος επιβεβαίωσε την χρήση τέτοιων πρακτικών.
Εισηγούμενος την ψήφιση του Νόμου 3885/2010, ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος υποστήριξε ότι η παραίτηση του Ελληνικού Δημοσίου από τις συμβατικές του απαιτήσεις σε βάρος των Γερμανών υπήρξε επωφελής. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι μια τέτοια παραίτηση, όχι μόνο είναι αυτοδικαίως άκυρη ως αντίθετη σε διεθνή συνθήκη (Σύμβαση ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση της δωροδοκίας αλλοδαπών δημόσιων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές – Νόμος 2656/1998) με υπερνομοθετική ισχύ, αλλά και επιφέρει μόνον ζημία, αφού στο κόστος ναυπήγησης των υποβρυχίων είναι πλέον κοινός τόπος ότι προστίθενται και οι «μίζες». Ουδέποτε το Ελληνικό Δημόσιο και ουδείς εκ των αρμοδίων Υπουργών επέβαλαν οποιαδήποτε κύρωση στην HDW για τις δωροδοκίες Ελλήνων αξιωματούχων και για το λόγο αυτό πρέπει να διερευνηθούν οι κάθε είδους ευθύνες τους.
3. Η επιλογή του προσφορότερου αγοραστή των ΕΝΑΕ δεν έγινε με διαφανείς διαγωνιστικές διαδικασίες, αλλά αποτέλεσε το προϊόν προσωπικών επαφών Υπουργών με διευθυντικά στελέχη και ταξιδιών στο εξωτερικό. Μέχρι και σήμερα δεν έχει καταστεί γνωστό ποιά ήταν τα κριτήρια επιλογής του κ. Ισκαντάρ Σάφα, με ποιούς άλλους υποψήφιους αγοραστές συγκρίθηκε, ποια μεθοδολογία ακολουθήθηκε για την σύγκρισή του με αυτούς και σε ποιά τελικά σημεία αποδείχθηκε συμφερότερος για το Ελληνικό Δημόσιο. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να εξεταστεί η ευθύνη όλων των συναρμόδιων Υπουργών.
4. Ο Νόμος 3885/2010 δεν πέτυχε κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους του. Ειδικότερα:
ΣΥΡΙΖΑ
Ο «επενδυτής» δεν ήρθε ποτέ. Ούτε η ABU DHABI MAR, ούτε η PRIVINVEST, ούτε και οποιοσδήποτε άλλος προέβη σε οποιαδήποτε επένδυση στα ΕΝΑΕ. Η εταιρεία του κ. Ισκαντάρ Σάφα δεν προέβη σε καμία μεταφορά τεχνογνωσίας προς τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά την καταγγελία των συμβάσεων υπεργολαβίας από την HDW, περιήλθε σε οριστική αδυναμία διεξαγωγής οποιασδήποτε εργασίας. Όσο για την οικονομική της φερεγγυότητα, αρνείται να χρηματοδοτήσει έστω την μισθοδοσία των εργαζομένων, εάν δεν πληρώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από το Ελληνικό Δημόσιο. Οι διαβεβαιώσεις της Πολιτικής Ηγεσίας όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, καθώς και των αξιωματούχων τους, αποδείχθηκαν εκ του αποτελέσματος ανακριβείς και πρέπει να ελεγχθούν τόσο τα πραγματικά περιστατικά, που οδήγησαν στην διατύπωσή τους, όσο και οι σκοπιμότητες, που τελικά εξυπηρετήθηκαν. Επίσης πρέπει να διασαφηνιστεί ο χρόνος καταγγελίας της υπεργολαβικής σύμβασης για να διαπιστωθεί αν και για πόσο χρόνο το ελληνικό δημόσιο συνέχιζε να καταβάλει χρηματικά ποσά παρά την προφανή αδυναμία των ΕΝΑΕ να εκτελέσουν το έργο. Τέλος, έρευνα πρέπει να διεξαχθεί και αναφορικά με την ακρίβεια των εκθέσεων, που συνέταξε, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν. 3885/2010, η εταιρεία Lazard για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου και αφορούσαν τον έλεγχο της αξιοπιστίας της ADM προς την οποία θα μεταβιβάζονταν τα ΕΝΑΕ καθώς και να διευκρινισθεί αν έγινε αντίστοιχος έλεγχος για την Privinvest του κυρίου Σάφα στην οποία στη συνέχεια μεταβιβάστηκαν τα ΕΝΑΕ με την τροπολογία του νόμου 3892/2010.
5. Εκ του αποτελέσματος, οι πληρωμές δεν συνδέθηκαν ποτέ με την πρόοδο των εργασιών. Μετά τον Νόμο 3885/2010 το Ελληνικό Δημόσιο έφτασε στο σημείο να έχει καταβάλει το 96% του τιμήματος ενός προγράμματος ναυπήγησης τεσσάρων (4) υποβρυχίων, αλλά να έχει παραλάβει μόνο τον ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗ. Επίσης, καταβλήθηκαν 132.250.000 ευρώ για την ναυπήγηση δυο (2) νέων υποβρυχίων τύπου 214, χωρίς οι εργασίες να έχουν έστω ξεκινήσει, και 107 εκατ. ευρώ για «πρόσθετα υλικά», τα οποία δεν παραλήφθηκαν ποτέ, ενώ, ακόμα και εάν παραληφθούν, η χρησιμότητά τους είναι αμφίβολη.
6. Το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει στην κατοχή του εγγυητικές επιστολές των νέων αγοραστών, από τις οποίες να μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του παρά τις τεράστιες προκαταβολές. Το μετοχικό κεφάλαιο της ιδιοκτήτριας των ΕΝΑΕ εταιρείας ανέρχεται σε μόλις 25.000 ευρώ (!) και, φυσικά, δεν επαρκεί για την είσπραξη των απαιτήσεων του Πολεμικού Ναυτικού. Κατά συνέπεια, η θέση του σήμερα είναι αποδυναμωμένη. Η επιλογή να αφεθεί το Ελληνικό Δημόσιο «γυμνό» με τον νόμο 3885/2010 σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν αλλά και με ότι αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις απέναντι στον νέο ιδιοκτήτη των Ναυπηγείων υπήρξε καταστροφική για τα συμφέροντά του και πρέπει να εξεταστεί ο ρόλος όσων ευθύνονται γι’ αυτό.
7. Ο Νόμος 3885/2010 δεν κατοχύρωσε επαρκές σύστημα προστασίας των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης και με λεόντειες ρήτρες περιέφερε το Πολεμικό Ναυτικό σε θέση αισθητά δυσμενέστερη από εκείνη την οποία έχει στις υπόλοιπες δημόσιες συμβάσεις, που καταρτίζει. Είναι χαρακτηριστική επί του προκειμένου η διορατική πρόβλεψη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως διατυπώθηκε στην από 3 Αυγούστου 2011 έκθεση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, μέλους της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων σχετικά με τα κρισιμότερα στοιχεία για τις συμβάσεις των υποβρυχίων 214 και 209 και τις αντίστοιχες συμβάσεις ΑΩ: «Ο νόμος 3885/2010 δεν επιλύει το πρόβλημα, καθώς ουσιαστικά δεν αναγνωρίζει και δεν ανατρέπει τις αδυναμίες των δύο κύριων συμβάσεων (για παράδειγμα, ως προς τον τρόπο καταβολών του Δημοσίου ή τις ποινικές ρήτρες), αλλά τις επαναλαμβάνει και τις αναβιβάζει σε νόμο του κράτους. Δεν εξασφαλίζει την βιωσιμότητα των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αλλά ούτε και την παραλαβή των υποβρυχίων».
8. Ο Νόμος 3885/2010, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 παρ. 4 του Νόμου 3892/2010, υπήρξε ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην συγκάλυψη του σκανδάλου των ΑΩ, που όφειλε η γερμανική ιδιοκτησία των Ναυπηγείων. Σε αντίθεση με την πολιτική επιλογή της τότε Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να παράσχει προθεσμία υλοποίησης ΑΩ νέου τύπου σε όλες τις εταιρείες, που βαρύνονταν με ανεκτέλεστες συμβάσεις Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων, στην περίπτωση της HDW η παροχή AΩ αφενός καταργήθηκε εντελώς, αφετέρου απαγορεύθηκε ο περαιτέρω έλεγχος της υλοποίησής τους από το ΣΔΟΕ. Με βάση τα δημοσιοποιημένα στοιχεία, η ζημία του Ελληνικού Δημοσίου από την μη υλοποίηση των οφειλόμενων ΑΩ ξεπερνά τα 250 εκατ. ευρώ και φυσικά πρέπει να ερευνηθούν σε βάθος τα αίτια και οι υπαίτιοι του συγκεκριμένου σκανδάλου.
9. Ο Νόμος 3885/2010 δεν προνόησε για την ακριβοδίκαιη επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος προμήθειας τορπιλών βαρέως τύπου. Υπό την πιο καλόπιστη ερμηνευτική του προσέγγιση, ο παραπάνω Νόμος απλώς θεσμοθέτησε διαδικαστικό πλεονέκτημα της γερμανικής κατασκευάστριας εταιρείας τέτοιων τορπιλών, χωρίς όμως και να διασφαλίζει την ολοκλήρωση της προμήθειας. Η επιλογή αυτή δεν προξενεί έκπληξη, αφού η προμήθεια μειζόνων οπλικών συστημάτων χωρίς πυρομαχικά αποτελεί το σήμα κατατεθέν των Κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Είναι, όμως, αναγκαίο να διερευνηθεί η ζημία του Πολεμικού Ναυτικού από αυτήν την παράλειψη και να αποδοθούν προσηκόντως οι κάθε είδους ευθύνες, όπως και να διερευνηθεί το πραγματικό τελικό κόστος της προμήθειας.
10. Ακόμη μεγαλύτερα είναι τα ερωτηματικά, που πρέπει να απαντηθούν για την διαχείριση της σύμβασης από την Κυβέρνηση του κ. Αντώνη Σαμαρά. Οι «λύσεις» του κ. Νίκου Αναστασόπουλου και ο ανεπίσημος τρόπος με τον οποίο κοινοποιήθηκαν μέσω φίλα προσκείμενων ΜΜΕ αφήνουν πολλά ερωτηματικά αναπάντητα τα οποία πρέπει να απαντηθούν. Όπως επίσης είναι κρίσιμο να διευκρινιστούν οι λόγοι για τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση δεν προχώρησε σε καταγγελία της εκτελεστικής συμφωνίας όταν θεμελίωσε το αντίστοιχο δικαίωμα.
11. Η διαχείριση της υπόθεσης των υποβρυχίων της περιόδου 2010 έως σήμερα παρουσιάζει ομοιότητες με εκείνη της περιόδου 2004 -2009. Τα ΕΝΑΕ υστερούν στην επίτευξη των συμβατικών στόχων, αλλά το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιβάλλει καμία συμβατική κύρωση, ούτε και καταγγέλλει τις συμβάσεις. Επίσης, δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία τροποποίησης των συμβάσεων, που είχε καταρτίσει το ΠΑΣΟΚ. Κατά τραγική ειρωνεία, το αποτέλεσμα ήταν και πάλι το ίδιο: η ιδιοκτησία των Ναυπηγείων προσφεύγει σε διαιτησία, οι εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι και το Ελληνικό Δημόσιο απειλείται να καταβάλει αποζημίωση ύψους 1 δις ευρώ αν ευδοκιμήσει η αγωγή του κ. Σάφα. Είναι ανάγκη να εξεταστεί ποιές είναι οι αιτίες αυτού του «πισωγυρίσματος», ποιοί είναι οι υπαίτιοι και ποιά είναι τελικά η λύση στο πρόβλημα.
12. Οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ απέτυχαν παταγωδώς στην διαχείριση του ζητήματος των κρατικών ενισχύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν κατάφεραν να αποτρέψουν το κλείσιμο του εμπορικού τμήματος των ΕΝΑΕ –εξαιτίας και της απαράδεκτης παρέμβασης των ανταγωνιστικών ναυπηγείων Ελευσίνας στην ΕΕ. Εξάλλου, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν κατάφεραν να υλοποιήσουν ούτε καν την - καταστροφική για την παραγωγική ανασυγκρότηση των Ναυπηγείων - «λύση» της εκποίησης των μη στρατιωτικών υποδομών των ΕΝΑΕ, την οποία μόνες τους διαπραγματεύτηκαν και συμφώνησαν. Η πρωτοφανής, αλλά και περίεργη, αυτή «διοικητική αναποτελεσματικότητα» αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες του σημαντικότερου εμποδίου στην επαναλειτουργία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.
13. Κανένα ενδιαφέρον δεν επέδειξαν οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για την εγκατάλειψη της κατασκευής τροχαίου υλικού από τα ΕΝΑΕ και κυρίως για την απαράδεκτη και άδικη αντιμετώπιση των εργαζομένων του Τροχαίου Υλικού από τα ΕΝΑΕ».
Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητεί επίσης να κατατεθούν στη Βουλή μία σειρά εγγράφων και συγκεκριμένα:
α. κάθε πληρωμή που έχει πραγματοποιηθεί από την υπογραφή των άνω συμβάσεων μέχρι σήμερα, αναφέροντας το ακριβές ποσό, τον λόγο πληρωμής, την σύμβαση την οποία αφορά, τον δικαιούχο της πληρωμής και την ημερομηνία εκταμίευσης του κάθε ποσού.
β. αντίγραφα για την πληρωμή και παραστατικά είσπραξης από τον δικαιούχο της εντολής. Επίσης λεπτομερή στοιχεία του δικαιούχου του λογαριασμού και της Τράπεζας από την οποία πραγματοποιήθηκε η πληρωμή και της Τράπεζας στην οποία μεταφέρθηκε κάθε ποσό πληρωμής.
γ. την ύπαρξη εγγύησης (εγγυητικής επιστολής) υπέρ του Ε.Δ. για την εκταμίευση των ποσών αυτών και την τύχη της μετά την συνεχιζόμενη επί δύο και πλέον έτη διακοπή της λειτουργίας των ΕΝΑΕ.
δ. εάν υφίστανται γεννημένες αξιώσεις του Ε.Δ. κατά των ΕΝΑΕ και των μετόχων τους από τις άνω συμβάσεις και αν το Υπουργείο έχει αναθέσει στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους την διατύπωση γνώμης και την άσκηση δικαστικών ενεργειών για την προάσπιση των συμφερόντων του Δημοσίου. Είναι απαραίτητο να προσκομιστούν, εφόσον υπάρχουν, έγγραφα του Ν.Σ.Κ. αναφορικά με την υφιστάμενη διένεξη του Ε.Δ. με τα ΕΝΑΕ και τους μετόχους τους.
ε. εάν τα Υποβρύχια που ανήκουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στο Ε.Δ. είναι ασφαλισμένα, και αν όχι, για πόσο χρονικό διάστημα παραμένουν ανασφάλιστα και ποια μέτρα έχουν ληφθεί, και πότε, για την προστασία τους από πρόκληση φθοράς, βλάβης ή καταστροφής τους.
στ. την πλήρη αλληλογραφία μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων σχετικά με την ασφάλεια των Υποβρυχίων και τους κινδύνους από την διακοπή λειτουργίας του Ναυπηγείου.
